«Чыршы, чыршы, без сине… Сагынып көттек ел буе!» / «Туган тел» провел татарский новогодний праздник «Нардуган» (ФОТОРЕПОРТАЖ, ВИДЕО)

Опубликовано в Автор

1-DSC_03212015 елның 7 январендә өлкә «Туган тел» татар җәмгыяте Самар өлкә хөкүмәте ярдәме белән икенче ел рәттән Самар шәһәренең А.С.Пушкин исемен йөртүче Тимерьюлчылар Мәдәният сараенда «Нардуган-Чыршы бәйрәме» дип аталган чара үткәрде.  Быелгы бәйрәмнең программасында Яр Чаллы дәүләт татар драма театры спектакльләре дә каралган иде.

Иң элек 3-11 яшьтәге балалар өчен иртәлек узды. Билгеләнгән вакытта Тимерьюлчылар Мәдәният сараеның киң, зур залында матур итеп бизәлгән яшел чыршы яны йөзгә якын бала-чага һәм аларның әти-әниләре, әби-бабалары белән шау-гөр килеп тора иде инде. 
Бәйрәмчә киенгән сабыйлар өчен чыршы янындагы әкияти тамашаны «Туган тел» оешмасы канаты астындагы яшьләр төркеме (җитәкчеләре — Фәрхәт һәм Альбина Мәхмүтовлар) күрсәтте. Яраткан әкият геройлары булып киенгән егет-кызлар балалар белән кызыклы уеннар оештырдылар, сабыйларның туган телдә сөйләгән шигырьләрен тыңладылар. Аннан соң Кыш бабай балаларга бүләкләр өләшеп, нәни дусларны Мәдәният сара­еның тамаша залына үтәргә һәм Яр Чаллы дәүләт татар драма театры тарафыннан куелган «Урман кызы» әкиятен карарга чакырды, ә үзе киләсе Яңа елга кадәр саубуллашып, ерак юлга кузгалды. 
1-DSC_02651-DSC_0267 1-DSC_02711-DSC_0273 1-DSC_0275 1-DSC_0277 1-DSC_0279 1-DSC_0289 1-DSC_02921-DSC_02951-DSC_03021-DSC_03051-DSC_0312 1-DSC_03131-DSC_0321 1-DSC_03261-DSC_0319
1-DSC_0419
1-DSC_0332

«Туган тел» оешмасы канаты астындагы яшьләр төркеме (җитәкчеләре — Фәрхәт һәм Альбина Мәхмүтовлар).

Артистлар тарафыннан куелган спектакль балаларга бик тә ошады, алар һәр күренешне тыннарын да алмыйча карадылар, ахырдан актерларны хөрмәтләп, чыгышларын көчле алкышларга күмделәр.  Моның белән генә чикләнеп калмыйча, Яр Чаллы дәүләт татар драма театры хезмәткәрләре сабыйларны сәхнәгә дәшеп алып, үзләре белән уйнап та, туйганчы биеп тә алдылар.
1-DSC_0339

Самар өлкә «Туган тел» татар оешмасы мөдире Фәрхәт Мәхмүтов, …

1-DSC_0347

…өлкә татар милли-мәдәни мохтәрияте мөдире Шамил Галимов тамашачыларны сәламлиләр.

1-DSC_0367 1-DSC_0355 1-DSC_03661-DSC_0363 1-DSC_0364 1-DSC_0374 1-DSC_0378 1-DSC_0379 1-DSC_0380 1-DSC_0386 1-DSC_0396 1-DSC_0404 1-DSC_0412
1-DSC_0414 1-DSC_0418
Төштән соң Яр Чаллы шәһәреннән килгән артистлар яшүсмерләрне һәм аларның әти-әниләрен, әби-бабаларын «Кияү абый» комедиясен (авторлары Хәбир Ибраһимов һәм Рәдиф Сәгъди) сәхнәләштереп куандырдылар. 
Керүе ирекле булган чара исә чыршы янында бәйрәм дискотекасы белән тәмамланды. 
1-DSC_0423 1-DSC_0427 1-DSC_0430
1-DSC_04411-DSC_0431
1-DSC_04431-DSC_0432 1-DSC_0434
1-DSC_0436 1-DSC_0439
1-DSC_0444 1-DSC_0445 1-DSC_0446
18нче га­сыр­дан баш­лап та­тар­лар ара­сын­да Яңа ел­ны рус хал­кын­да ка­бул ител­гән Юли­ан ка­лен­да­ре ни­ге­зен­дә кар­шы алу га­дә­те та­ра­ла. Нар­ду­ган сү­зе «ко­яш ту­ган» ди­гән мәгъ­нә­дә. Бу бәй­рәм «кояш туган» чорда, ике ат­на (де­кабрь ахы­ры – гыйн­вар ба­шы) дә­вам итә. Бәй­рәм­гә ка­ра­та та­ма­ша­ны Нар­ду­ган ана­сы һәм ата­сы башлап җи­бәр­гән. Ке­ше­ләр төр­ле ки­ем­нәр, бит­лек­ләр ки­еп, бер-бер­сен бәй­рәм бе­лән кот­ла­ган­нар, те­ләк­ләр те­лә­гән­нәр. Ә кич­лә­рен яшь­ләр бер­гә җы­е­лып, нар­ду­ган уен­нары уй­на­ган­нар.
«Нардуган» сүзенең килеп чыгышы монгол һәм борынгы төрки телләргә бәйләп карала. Монгол телендә «нар» кояш дигәнне аңлата. Төрекчә «нарук», яки «йарук» — яктылык, нур. Урысларга «ярило» сүзе булып күчә. Татарларда «нар» сүзе «нур» әйтелешендә (моны фарсы теле тәэсире белән аңлаталар). «Нар» сүзенә «туган» сүзе кушыла: нар+туган — ягъни кояш туган дигән мәгънәгә туры килә.
Башкортлар һәм удмуртлар бү бәйрәмне «Нардуган», чуашлар — «Нартукэн» һәм «Нартаван», эрзялар - «Нардава», мукшылар - «Нардван» дип йөртәләр. Чуаш телендә Яңа елны каршылау бәйрәме дә «Нартаван» дип атала.

* * *

7 января 2015 года во Дворце культуры железнодорожников им. А.С.Пушкина Самарское областное татарское общество «Туган тел» при поддержке Правительства Самарской области провело татарский новогодний праздник «Нардуган».

В 11 часов начался детский утренник, на котором активисты молодежного крыла СОТО «Туган тел» показали сказочное представление у новогодней елки. Затем Набережночелнинский государственный татарский драматический театр представил малышам детский спектакль «Лесная девочка», после чего артисты пригласили маленьких зрителей на сцену, где предложили поиграть и потанцевать от души.

В 15:00 началась программа для взрослых и подростков. Набережночелнинский театр представил комедию «Дядя-затек», после чего также состоялась дискотека у новогодней елки.

Вход на праздничные мероприятия был свободным. 

Нардуган — Новый год, древний праздник зимнего солнцестояния у татар и некоторых других народов Поволжья. О его древности свидетельствует и название, которое происходит от древнетюркского «нар» («солнце», буквально «светило — свет, луч»). Праздник проводится, когда солнце «рождается», то есть после зимнего солнцестояния, 21-22 декабря. Во время праздника проводят театрализованные представления с переодеваниями и с хождениями от дома к дому, распеваются куплеты с благопожеланиями. В эти дни пекутся «бавырсак» (сладкое кушанье) и другие виды мучных изделий.

samtatnews.ru

Просмотров: 2281

3 комментариев

  1. Надо вспоминать древние традиции татарского народа. Иногда они перекликаются или заимствованы у народов, с которыми татары жили многие века.

  2. молодцы вы, самарские татары!

  3. Агузу биЛЛях , в кого вы превратились — Мусульмане ??? АстагфируЛЛах.