Чаллы татар дәүләт драма театры — Самар өлкәсендә! / Татарский драмтеатр Набережных Челнов — в Самарской области! (ВИДЕО)

DSC_452224-25 октябрьдә Чаллы татар дәүләт драма театры гастрольләре белән Самар өлкәсенә юл ала.

Тамашачының игътибарына Италия драматургы Карло Гольдони әсәре буенча куелган «Ике хуҗаның хезмәтчесе» исемле комедия тәкъдим ителәчәк. Татарстанның авторитетлы критиклары бәяләүе буенча, бу спектакль  мәдәният өлкәсендә бөтен Татарстан масштабында 2015 елының күренекле вакыйгасы булып санала. Спектакльдәге баш рольне башкаручы артист Рәзил Фәхретдинов «Иң яхшы ир-ат роле» номинациясенә лаек була. 

Әлеге спектакль 24 октябрьдә 18 сәгатьтә Самар шәһәренең «Чайка» мәдәният йортында (Управленческий бистәсе, Сергей Лазо урамы, 21нче йорт), 25 октябрьдә 19 сәгатьтә Камышлы район үзәгенең мәдәният йортында  башланачак.  Рус теленә синхрон тәрҗемә каралган.

Көзге кичләрегезне онытылмаслык итеп үткәрергә теләсәгез, тамашага рәхим итегез, дуслар!

Билетлар бәясе — 300-500 сум.

Белешмә өчен телефоннар: 8-927-608-76-43, 8-937-069-36-60.

* * *

Сильное впечатление произвела на критиков Татарстана последняя премьера татарского драмтеатра Набережных Челнов — комедия Карло Гольдони «Слуга двух господ» в постановке молодого казанского режиссера Ильгиза Зайниева. 

24 октября  в 18.00 драмтеатр Набережных Челнов представит этот спектакль самарцам в ДК «Чайка»  (пос.Управленческий, ул. Сергея Лазо, 21), 25 октября в 19.00 камышлинцам - в районном ДК.

Стоимость билетов — 300-500 рублей.

Справки по телефонам:  8-927-608-76-43, 8-937-069-36-60.


История театра

Днем рождения татарского театра считается 22 декабря 1906 года – день, когда в Казани был сыгран первый публичный спектакль на татарском языке. Ровно через 84 года, а именно 21 декабря 1990 года, на сцене ДК «Энергетик» первой челнинской профессиональной труппой был сыгран спектакль по пьесе Рабита Батуллы «Күбәләк булып җаның кайтыр» («И вернется бабочкой душа твоя») в постановке Фаиля Ибрагимова. Это и есть день рождения Набережночелнинского государственного татарского драматического театра.

Справедливости ради стоит отметить, что до того в Набережных Челнах существовал народный театр, образованный еще в 1918 году в Нардоме, а некоторые артисты народного театра при ДК «Энергетик», основанного в 1976 году, пополнили вновь созданную профессиональную труппу.

Если же обратиться к официальным документам, то изначально театр назывался «Татарский государственный театр юного зрителя». Об этом свидетельствуют постановление Совета Министров Татарской АССР за № 467, изданное в декабре 1990 года и приказ Министерства культуры ТАССР № 8 от 10 января 1991 года. 24 февраля 1995 года постановлением мэра города Набережные Челны №395/4 театр был переименован в Набережночелнинский татарский драматический и зарегистрирован как коммунальное учреждение. 1 сентября 1999 года вышло постановление Кабинета Министров Республики Татарстан № 573, после чего театр был передан в ведение Министерства культуры Республики Татарстан.

Как мы уже сказали, первым режиссером, организатором театра стал Фаиль Ибрагимов, первым директором – Гилемхан Мубаракшин. Изначально в труппе числились пять артистов: Инсаф Фахретдинов, Альфия Колмакова, Марина Иванова и Рафиль Сагдуллин. Чуть позднее к ним присединились Гулуса и Символ Гайнетдиновы, Булат Саляхов, Рифкать Хамидуллин и Камил Шарифуллин. Параллельно со спектаклем «Күбәләк булып җаның кайтыр» также шли репетиции постановки «Ут төртүче» («Поджигатель») по пьесе Валерия Шашина. В первое время они проводились в кабинете управления культуры мэрии, в фойе концертного зала и даже в коридоре. Спустя некоторое время труппа обосновалась в Доме культуры на улице Центральная.

15 октября 1991 года газета «Социалистик Татарстан» сообщила о том, что в Набережных Челнах народ, собравшийся на митинг памяти в честь погибших при обороне Казани в 1552 году, двинулся с площади Азатлык к зданию, в котором ранее распологался Атвозаводский райком КПСС. Дело в том, что горисполком принял решение передать часть здания татарскому театру, а президиум Горсовета выступал за передачу этих же площадей детским общественным организациям. Дело дошло до того, что для охраны здания был вызван ОМОН, но к счастью благоразумие взяло верх и с того дня в одном здании начали работать и татарский театр и детская музыкальная школа.

К теме здания театра мы еще вернемся, а сейчас отметим, что театр не может жить вне общества, в изоляции от окружающего его мира. Это противоестественно. Поэтому татарский драмтеатр Набережных Челнов рос и развивался вместе с городом, знаменитым на весь мир благодаря производству большегрузных автомобилей «КАМАЗ». Есть такая шутка: если «КАМАЗ» один раз чихнул, у города поднимается температура. Представьте, каково было экономическое положение в автограде после того, как 14 апреля 1993 года сгорел завод двигателей! Ситуация усугублялась экономическим упадком, охватившим всю страну. Автогигант простаивал, закрывались предприятия, месяцами не выплачивалась зарплата. Но челнинцы – те, кто приехал на «стройку века» со всего СССР с большими надеждами на светлое будущее, – выстояли! Достойно пережил тяжелейшее время и театр. Труппа не распалась, и вышла из кризиса закаленной, умеющей держать удар.

1 марта 2005 года при участии первого Президента Татарстана М.Ш. Шаймиева состоялось открытие здания театра после реконструкции. В своей поздравительной речи Минтимер Шарипович заметил, что до этого дня Челнам нужно было созреть.

– Считаю, что сейчас время пришло и я очень рад этому. Рад, что собравшиеся со всего Советского Союза люди, сами своими руками создали свою жизнь, что мы с вами оправдали свои и отцовские надежды. Наши мечты о прекрасном городе становятся былью. При твердом характере мы становимся мягче душой, приобщаемся к прекрасному. Значит, что-то хорошее с нами происходит, – сказал М. Шаймиев.

К слову, выступил Президент не вначале церемонии, а уже после того, как актеры показали на сцене театрализованный концерт с отрывками из лучших спектаклей. Последний отрывок был из мелодрамы «Гора влюбленных» по пьесе Ильдара Юзеева. По окончании представления актеры пригласили М. Шаймиева к себе на сцену. – Сколько лет работаю, где только не бывал, но на гору Влюбленных пригласили впервые, – пошутил Президент. И уже серьезно добавил. – Когда строился КАМАЗ, поколение того времени мы оторвали от корней, от национальных традиций. Татарский народ, живущий здесь в Челнах, также как и другие народы, потерял в духовном развитии. С вашей помощью нам нужно восполнить эту потерю. Не думаю, что вам легко. В Казани легче, потому что у казанских татар есть история, традиции, а тут, в Челнах, их нужно создавать. Поэтому – мы сейчас разговаривали и с министром культуры и с главой города – в Челнах должен быть татарский театр хорошего уровня. Для этого должны быть созданы все условия. Остальное в ваших руках!

По состоянию на 1 октября 2012 года в репертуаре театра насчитывалось 83 спектакля самых разных жанров: драма, мелодрама, комедия, музыкальная комедия, мюзикл, сказка. На сегодня в афише театра насчитывается 32 спектакля. В коллективе работают 30 артистов и еще около 60 человек обеспечивают производственную и техническую деятельность театра.

Коллектив театра радует своим творчеством не только зрителей Татарстана, о чем свидетельствуют успешные гастроли в таких городах как Москва, Самара, Ижевск, Оренбург, Уфа, Туймазы, Стерлитамак, а также в республику Коми. О гастролях в Москву со спектаклем «Йусуф» по поэме Кол Гали можно говорить с особой гордостью, ведь аплодисменты 1500 зрителей, собравшихся с разных уголков России на празднование 1400-летия распространения Ислама в России, дали коллективу еще большую уверенность в своих творческих силах.

Основу труппы составляют настоящие мастера сцены – высокопрофессиональные, признанные зрителями мэтры своего дела. Среди них: три народных артиста РТ, шесть заслуженных артистов РТ, один заслуженный деятель искусств РТ, два заслуженных работника культуры РТ. Наряду с ними, молодое поколение артистов проделывает огромную работу по популяризации театрального искусства. Не случайно в труппе имеются два лауреата республиканской премии им. М. Джалиля и два лауреата премии Дамира Сиразиева.

Коллектив театра традиционно принимает активное участие во всех общегородских мероприятиях – на национальном празднике «Сабантуй», фестивале цветов «Акварель», «Каз өмәсе», «Навруз», День Победы, Международный женский день, День защитника Отечества. Татарский драмтеатр Набережных Челнов является традиционным участником Тинчуринского фестиваля, международного фестиваля тюркских народов «Науруз» и других.

Традицией для театрального коллектива стало проведение благотворительных спектаклей. На постановки и представления приглашаются челнинцы из домов престарелых, детских домов, обществ инвалидов, малообеспеченных семей. По инициативе мэра Набережных Челнов В.Г. Шайхразиева ежегодно проводится благотворительный спектакль для сбора средств на новую постановку. По приглашению мэра руководители предприятий, бизнесмены, банкиры, чиновники высокого ранга приобретают билет стоимостью 1000 рублей. На средства спонсоров, собранные таким образом, были поставлены такие спектакли как «Бурлак» (номинант премии им. Г. Тукая) по пьесе Мансура Гилязова, «Абага алмасы ачы була» («Лучшая постановка года – 2010) по пьесе Равиля Сабыра и другие.

Зал театра рассчитан на 200 мест. Для русскоязычных зрителей зал обеспечен синхронным переводом.

* * *

Театр тарихы

1906 елның 22 декабре тарихка татар театрының туган көне булып кереп калган. Бу көнне Казанның Горький урамындагы 3-нче йортында урнашкан Яңа клубта киң катлау тамашачылар өчен ярлы студентлар файдасына беренче мәртәбә татарча ачык спектакль күрсәтелә. Бу кичтә сәхнәдә «Кызганыч бала» драмасы һәм «Гыйшык бәласе» комедиясе уйнала.

Шушы вакыйгадан соң 84 ел узгач, 1990 елның 21 декабрендә, «Энергетик» мәдәният сараенда Чаллы тарихында беренче мәртәбә шәһәрдә оешкан һөнәри труппа Рабит Батулла әсәре буенча Фаил Ибраһимов куйган «Күбәләк булып җаның кайтыр» спектаклен уйный. Бу көн Яр Чаллы татар дәүләт драма театрының туган көне дип исәпләнә.

Шунысын да искәртеп үтик, аңа кадәр Чаллыда халык театрлары эшләп килгән. Әйтик, Мәркәз урамындагы (ул. Центральная) Нардомда халык театры 1918 елда, ә «Энергетик» мәдәният сараенда 1976 елда оеша. Соңгысының кайбер артистлары шәһәрнең беренче һөнәри труппасына кушылалар.

Рәсми документларга мөрәҗәгать итсәк, башта театр «Яшь тамашачылар театры» дип атала. Бу турыда Татарстан АССР Министлар Советының 1990 елның декабрендә чыккан №467 карары һәм ТАССР Мәдәният министрлыгының 1991 елның 10 гыйнварында дөнья күргән №8 фәрманы сөйли.

1995 елның 24 февралендә Яр Чаллы шәһәре хакименең №395/4 карары нигезендә театрның исеме «Яр Чаллы татар драма театры» дип үзгәртелә һәм ул коммуналь учреждение буларак теркәлә. 1999 елның 1 сентябрендә Татарстан Республикасының Министрлар Кабинетының №573 карары нигезендә театр ТР Мәдәният министрлыгы карамагына тапшырыла.

Әйткәнебезчә, театрның беренче режиссеры, оештыручысы – Фаил Ибраһимов, беренче директоры – Гыйлемхан Мөбәрәкшин. Башлап җибәргәндә труппада дүрт артист була: Инсаф Фәхретдинов, Әлфия Колмакова, Марина Иванова һәм Рафил Сәгъдуллин. Шәһәр хакимиятенең мәдәният идарәсендә бер бүлмәгә җыелып пьесалар укыйлар, Валерий Шашинның өч кешелек «Ут төртүче» дигән пьесасы буенча спектакль әзерли башлыйлар. Кайда буш почмак табалар, шунда репетицияләр ясыйлар — концертлар залының фойесында, коридорда, мәдәният идарәсендәге бүлмәдә. Ул арада оешып килүче труппага Гөлүсә һәм Символ Гайнетдиновлар, Булат Сәлахов, Рифкать Хәмидуллин, Камил Шәрифуллиннар килеп кушыла. Бераздан Чаллының Үзәк урамдагы мәдәният йортына күчәләр.

1991 елның 15 октябрендә «Социалистик Татарстан» газетасы болай дип яза: «Азатлык мәйданы гөж килә. Хәтер көнен, халкыбызның караңгылыкка дучар ителгән, үз дәүләтеннән мәхрүм ителгән көнне, хөрлек өчен көрәшеп шәһит киткән каһарман милләттәшләребезне искә алырга мәйданга яше-карты, меңнәрчә кеше җыелган. Яшел флаглар һәм плакат-лозунглар күтәргән бер төркем КПССның элеккеге Автозавод райкомы урнашкан бинага таба юнәлә. Шәһәр советы башкарма комитеты әлеге бинаның бер өлешен яңа оешкан татар яшьләр театрына бирергә уйласа да, Совет президиумы утырышы аны балалар оешмаларына бирүне хуп күрә. (…) Моңа ачуы чыккан төркем (…) ишеккә таба ыргыла. Олы пыяла тәрәзәләр һәм ишек аша эчке якта ОМОН вәкилләре күренә. Алар бинаны резина таяклар белән саклыйлар, аз гына хаталанып, ялгыш адым атладыңмы — бәрелеш кан коелыш чыгасын көт тә тор. (…) Әмма акыл өстенлек итте. (…) Декорацияләр, кием-салымнарны яңа бинага ташый башладылар».

Театр бинасы турындагы сүзгә соңрак әйләнеп кайтырбыз, ә хәзер исә шуны ассызыклап үтик: театр җәмгыятьтән тыш, аны әйләндереп алган дөньядан кабырчык эченә яшеренеп яши алмый, бу гайре табигый булыр иде. Шунлыктан Чаллы татар драма театры бөтен дөньяга «КАМАЗ»лары белән танылган шәһәр белән бергә үсте. Чаллыда болай дип шаяртырга яраталар: «КАМАЗ бер мәртәбә төчкерсә, шәһәрнең температурасы күтәрелә». Ә 1993 елның 14 апрелендә двигательләр заводы янгач шәһәрдәге икътисадый хәлне күзалдыгызга китерәсезме? Таркалып барган илдә хөкем сөргән хәл шәһәрдәге вәзгыятьне тагын да катлауландыра. Автогигант эшен туктаткан, эре һәм вак предприятиеләр ябылган, айлар буе хезмәт хакын түләмәгән вакытлар бу. Тик чаллылар – СССРның бөтен төбәкләреннән якты киләчәк турындагы хыялларын тормышка ашырырга дип килгән кешеләр – авырлыкларга бирешмәде! Театр да бу авыр елларны ыңгырашмый-еламый үтеп, кризистан чыныгып, ныгып, көчәеп чыкты.

2005 елның 1 мартында Татарстан Республикасының беренче Президенты М.Ш. Шәймиев катнашында театр бинасын реконструкциядән соң яңадан ачу тантанасы булып узды. Котлау сүзендә ил башы бу көн килсен өчен шәһәр «пешеп җитәргә» тиеш иде, диде.

– Бу көн килде һәм мин моңа бик шат. Бөтен Советлар Союзыннан җыелган халыкның үз куллары белән үз тормышларын оештыруларына, әтиләренең һәм үз өметләрен тормышка ашыруларына бик шатмын. Безнең гүзәл шәһәр турындагы хыялларыбыз тормышка аша. Характер ныклыгын саклаган хәлдә, күңелләребез нечкәрә, без нәфислеккә тартынабыз. Димәк, безнең белән ниндидер яхшы нәрсә булып ята, – диде М. Шәймиев.

Сүз уңаеннан, Президент тантананың башында түгел, ахырында, артистлар сәхнәдә театрлаштырылган концерт күрсәткәч чыгыш ясады. Финалда Илдар Юзиевнең «Гашыйклар тавы» мелодрамасыннан өзек уйналды. Ул тәмамлангач, артистлар М. Шәймиевне сәхнәгә чакырдылар.

– Ничә ел эшлим инде, кайларда гына булырга туры килмәде, тик Гашыйклар тавына беренче мәртәбә чакырдылар әле, – дип шаярып башлады сүзен Президент һәм җитди итеп дәвам итте. – КАМАЗ төзелгән вакытта, ул чактагы яшь буынны без тамырларыннан өзеп алдык, милли гореф-гадәтләреннән аердык. Чаллыда яшәүче татар халкы, башка милләт вәкилләре кебек үк, рухый үсешендә күп нәрсәләрне югалтты. Сезнең ярдәм белән безгә бу югалтуларны кире кайтарырга кирәк. Сезгә җайлыдыр, дип уйламыйм. Казанда җиңелрәк, чөнки Казан татарларының үз тарихлары, традицияләре бар, ә монда, Чаллыда, аларны булдырырга кирәк. Шуның өчен – без менә монда хәзер мәдәният министры һәм шәһәр хакиме белән сөйләшеп куйдык – Чаллыда югары дәрәҗәдәге татар театры булырга тиеш. Моның өчен барлык шартлар тудырырга кирәк. Калганы – сезнең кулда.

2012 елның 1 октябренә театрның репертуарында төрле жанрлардагы – драма, мелодрама, мюзикл, әкият, комедия – барысы 83 спектакль исәпләнә иде. Театрның бүгенге афишасында 32 спектакль исеме бар. Коллективта 30 артист һәм җитештерү-техник эшчәнлекне тәэмин итеп торучы 60 хезмәткәр бар.

Театр үзенең иҗаты белән Татарстан тамашачылары белән беррәттән башка төбәктә яшәүчеләрне дә куандырып тора. Мәскәү, Самара, Ижау, Оренбург, Өфе, Туймазы, Стәрлетамак шәһәрләрендә, Коми республикасында узган уңышлы гастрольләр – моңа ныклы дәлил. Мәскәүдә узган гастрольләр белән труппа аеруча горурлана, чөнки Кол Галинең «Кыйссаи Йосыф» поэмасы буенча куелган спектакльне, илнең төрле төбәкләреннән Россиядә ислам кабул ителүнең 1400 еллыгын бәйрәм итәргә җыенган кунаклар, 1500 кешелек залны тутырып карады һәм үзләренең озын-озаклап кул чабулары белән артистларның иҗади көчләрен бермә-бер арттырдылар.

Бүген труппаның нигезен үз эшләренең осталары, һөнәрмәнд танылган артистлар тәшкил итә. Алар арасында өч Татарстанның халык артисты, алты Татарстанның атказанган артисты, бер Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, ике Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре бар. Аларга белән иңгә-иң куеп, бар булганнарын иҗатка биреп яшьләр дә эшли. Труппада М.Җәлил исемендәге премиянең ике лауреаты, Д. Сираҗиев исемендәге премиянең ике лауреаты исәпләнә.

Театр коллективы шәһәр күләмендә уздырыла торган барлык чараларда – Сабантуйда, «Акварель» чәчәкләр фестивалендә, «Каз өмәсе», «Нәүрүз», Җиңү көне, Халыкара хатын-кызлар көне һәм башка бәйрәмнәрдә – актив катнаша. Шулай ук Чаллы татар дәүләт драма театрының Тинчурин фестивалендә, төрки халыкларның «Нәүрүз» халыкара фестивалендә катнашуы матур традициягә әверелеп китте.

Яңа традицияләр дә туа тора. Мәсәлән, хәйрия спектакльләре уздыру. Аларга картлар йортыннан, балалар йортыннан, азкеремле гаиләләрдән, инвалидлар җәмгыятьләреннән тамашачылар чакырыла. Яр Чаллы шәһәр хакиме В.Г. Шәйхразиев җитәкчелегендә ел саен бер хәйрия спектакле уйналып театрга яңа спектакль чыгарырга матди ярдәм күрсәтелә. Шәһәр хакиме чакыруы буенча предприятие җитәкчеләре һәм эшмәкәрләр ул көнне билетны 1000 сумнан сатып алалар. Шул рәвешле җыелган хәйрия акчаларына Мансур Гыйләҗевнең «Бурлак» (Г.Тукай премиясе номинанты), Равил Сабырның «Абага алмасы ачы була» (2010 елның иң яхшы спектакле) драмалары һәм башка спектакльләр куелды.

Театрның залы 200 урынлык. Рус телле тамашачылар өчен синхрон тәрҗемә тәэмин ителә.

samtatnews.ru

Просмотров: 2064

Комментирование запрещено