В Татарстане почти нет проявлений ИГИЛ, хотя в головах людей много сумбура, а радикальная идеология в чем-то даже привлекательна. Такие тезисы прозвучали на конференции в Казани, на которой собрались видные исламские деятели, представители казанского Кремля и ДУМ РТ. Координатор группы «Россия — Исламский мир» Вениамин Попов рассказал «БИЗНЕС Online» о связи между подъемом ислама и триллионом нефтедолларов, а также объяснил, почему отношения с Египтом должны наладиться к концу года.
«В ГОЛОВАХ У ЛЮДЕЙ МНОГО СУМБУРА»
«Мы должны разъяснить, что такое ислам, а некоторые группировки — это игры сил, которые ненавидят нашу религию, хотят ее очернить», — так вкратце председатель ДУМ РТ Камиль Самигуллин описал цель мероприятия, которое сегодня прошло в Казани. В научно-практической конференции «Коранический и светский взгляд на идеологическое противостояние: традиционный ислам и псевдорелигиозные группы» участвовали как духовные, так и светские деятели.
Перед началом встречи Камиль хазрат, отвечая на вопросы журналистов, добавил, что в Татарстане будут бороться против появления таких групп: «Надеюсь, здесь их не будет, мы будем противостоять им проповедями». Он вспомнил лишь один случай — 10-минутное видео, которое появилось в интернете в конце ноября и было озаглавлено как «Обращение ИГИЛ (организация, запрещенная в России — прим. ред.) к татарскому народу». «Оно быстро было удалено — я сразу среагировал», — отметил Самигуллин.
После этого он попросил у своего пресс-секретаря айфон, извинился за то, что это «неформат», и стал зачитывать стихотворения, которые молодые люди присылают в ДУМ. В одном из них говорится о том, как некто Ильдар уезжает воевать в запрещенное в России ИГИЛ, ему там «дают ствол» и «забирают паспорт». Через некоторое время Ильдару становится грустно, и он зовут к себе свою жену Гузель вместе с детьми. Та не соглашается. Стихотворение заканчивается строчками: «Не послушался Ильдар, мол, за рай я жизнь продал, только всем принес беду и горит теперь в аду». Глава ДУМ РТ считает, что такие работы — проявление позиции жителей Татарстана. «Наша молодежь беспокоится, присылает высказывания, демотиваторы, записывает видео, это тоже борьба против злых сил», — отметил Самигуллин.
Еще один спикер, заместитель руководителя аппарата президента РТ — руководитель департамента президента по вопросам внутренней политики Александр Терентьев отказался говорить с журналистами о теме конференции в контексте Татарстана. «Речь идет о более широких вызовах в мире, мы видим то, что происходит в Сирии, это, безусловно, не ислам, потому что он противоречит мирному характеру религии», — отметил он. «На конференции же мы будем пытаться раскрыть ислам с различных — религиозных и светских — сторон, поднимем вопрос сект, потому что «Исламское государство» взяло многие тезисы из ислама. В головах у людей много сумбура, а идеология ИГИЛ революционна и в чем-то даже привлекательна, но сами методы борьбы, та кровь не могут приниматься человечеством. Сегодня во всем мире идет осмысление — Россия тоже ищет свои подходы», — заметил Терентьев.
«ПРОБЛЕМА РОССИЙСКИХ МЕДИА В ТОМ, ЧТО ОНИ СЛЕДУЮТ В ФАРВАТЕРЕ»
Вопросы, обсуждавшиеся на конференции, касались различных аспектов. Например, Фарид Салман — директор центра исследований Корана и модератор конференции, заявил доклад на тему «Суннизм и шиизм: единство или противостояние». Салман начал с последних мировых событий — просьбы помощи Башара Асада у России и одобрения Советом Федерации использования войск в Сирии. «Практически сразу в англоязычных изданиях началась антироссийская компания, основная мысль которой — разжигание вражды между суннитами и шиитами. Таким образом, США и союзники снимают ответственность за вмешательство в разные страны», — считает Салман. Однако в своем докладе он пытается разобраться, действительно ли различия между суннитами и шиитами настолько велики? По его мнению, суть разногласий касается только устройства власти, интерпретации канонических текстов, правовых основ, в частности, тем, которые, например, касаются вопросов семей. «Таким образом, вражда между сунитами и шиитами — это не действительность», — завершил он свою речь, уверенный, что различия между двумя ветвями ислама не столь значительны.
После выступления в разговоре «БИЗНЕС Online» Салман добавил, что «издания, которые делаются по западным лекалам», кроме «разжигания конфликта между суннитами и шиитами» еще и усугубляют «проблемы внутри мазхаба». По его мнению, на Востоке действует целая западная медиаимперия, например, такие газеты, как «Аль-Хаят»: «Как ни парадоксально, несмотря на то, что ислам — религия знаний, большая часть арабского мира неграмотна, а интеллектуальные круги являются объектом влияния западных медиа. Можно говорить об интеллектуальной промывке мозгов, особенно людей, которые принимают решения».
Однако, по его мнению, схожая проблема есть и в российских СМИ: «Они следуют в фарватере». Конкретные издания Салман называть отказался, но отметил, что это есть везде: «В интернете, телевизоре, радио. Они направлены на молодых потребителей, которые сменят нас, — поколение 60 — 70-х. Поставлена некая задача, и прослеживается, что вложенные средства дают отдачу».
По его мнению, с этим можно бороться с помощью методов советских газет. «Например, есть израильские средства массовой информации на русском языке, сделанные по-советски в лучшем смысле слова. Эта модель преподнесения информации очень действенна». На вопрос корреспондента «БИЗНЕС Online», имеет ли в виду Салман пропаганду, тот ответил: «Другого выхода нет».
«НАДО ПОКАЗАТЬ, ЧТО МЫ СТРАТЕГИЧЕСКИЕ ПАРТНЕРЫ»
«Сегодня увеличивается роль исламского фактора. Через несколько лет ислам станет первой религией мира», — так начал свое выступление самый ожидаемый гость на конференции Вениамин Попов, координатор группы стратегического видения «Россия — Исламский мир», которую возглавляет Рустам Минниханов. Прежде Попов был чрезвычайным и полномочным послом СССР и России в Йемене, Ливии, Тунисе.
Напомним, что в 2006 году, после того, как Россия присоединилась к организации исламского сотрудничества (ОИС) в качестве наблюдателя, была впервые создана группа стратегического видения «Россия — Исламский мир». Уже тогда высокий статус группы обеспечивало председательство главы Торгово-промышленной палаты РФ, бывшего российского премьера Евгения Примакова и в то время президента РТ Минтимера Шаймиева.
Нынешний президент РТ стал руководителем группы в 2014 году, на этот пост его назначил Владимир Путин, который и возобновил деятельность «Россия — Исламский мир». Она до этого не собиралась вместе 6 лет. «Все-таки Россия многонациональна и многоконфессиональна, — рассуждал тогда Минниханов о назначении. — Мир должен учиться у России. Вы посмотрите, что происходит в Европе, у них нет никакого понимания исламской цивилизации, они удивляются, как могут мусульмане и другие религии нормально сосуществовать. А в России это уже столетиями сложилось, это огромный опыт». Он также добавил, что исламский мир — «это огромный потенциал». Не последнее место в России занимает и Татарстан. «Использовать потенциал нашей республики очень важно. Мы этим занимаемся. Наверное, Владимир Владимирович, когда принимал решение, кто бы мог координировать работу, этот момент тоже учел».
Попов подробно рассказал корреспонденту «БИЗНЕС Online» о цели своего визита в Казань и деталях сегодняшней встречи с Миннихановым. «Мы обсуждали план на 2016 год. Наша группа должна работать в области того, чтобы исламский мир почувствовал, что Россия — стратегический партнер». Попов перечислил основной план действий группы на будущий год. «Есть культурная составляющая: мы будем делать фильмы про выдающихся мусульман. Первый из них — про нынешнего эмира Кувейта. 30 января наша съемочная группа вылетает в Кувейт. В ближайшее время презентуем книгу одного из общественных деятелей Ливии, она называется «Евразийская Россия. Время президента Путина» сейчас она печатается. Мы хотим ее презентовать в Бейруте, Каире, Абу-Даби. Предисловие по просьбе Минниханова написал министр иностранных дел Сергей Лавров». Также группа планирует выпуск книг про Исмаила Гаспринского, Абдель Насера. В планах объединения гуманитарные проекты, например, создание центра по реабилитации детей, пострадавших в ходе военных действий. Располагаться он будет в Кувейте или Бейруте. «Арабы предоставят больницу, а будут использоваться наши методики, чтобы люди почувствовали гуманитарную составляющую. Надо показать, что мы стратегические партнеры, что новый мировой порядок будет строиться в сотрудничестве России с исламскими странами», — рассказал нашей газете Попов.
На вопрос о том, как «Россия — Исламский мир» и РФ в общем будут поддерживать отношения с Египтом и Турцией, Попов ответил, что с Египтом сейчас отношения «вполне хорошие»: «Я думаю, что как только найдут отморозков, которые совершили теракт, туристический сезон в Египет снова откроется. Там сейчас работает большая группа наших специалистов в области безопасности. Если мы сможем договориться об обеспечении безопасности, прежде всего аэропортов, то все нормализуется, возможно, даже до Нового года. А с Турцией, я думаю, нет — пока Эрдоган не извинится, это маловероятно».
«НАША ВОЕННАЯ ОПЕРАЦИЯ В СИРИИ ДОЛЖНА СПАСТИ ВЕЛИКУЮ МИРОВУЮ РЕЛИГИЮ»
В своем же выступлении на конференции координатор группы стратегического видения «Россия — Исламский мир» отметил, что подъем исламского фактора в мире связан с запасами нефти в мусульманских регионах, которые использовали средства от продажи сырья для «пропаганды религии, строительства мечетей». По его словам, в 2013 году эти страны в совокупности получили около триллиона долларов дохода: «Впоследствии за последние несколько десятилетий появилась новая мусульманская элита. Это люди, которые хорошо разбираются в западной культуре, потому что получали там образование, но не знают своей культуры. Например, Махатхир Мохамад, автор «малайзийского чуда». Сейчас эта страна уже может назвать себя не развивающейся, а развитой. Он соединил корейскую технологию с арабскими капиталами и решил национальный вопрос, там все время были страшные коллизии с китайцами, малайзийцами, индусами».
Однако Попов отметил, что в последнее десятилетие произошли события, которые породили большой гнев, например, 11 сентября 2001 года. В такой ситуации, по его мнению, борьба с радикализмом и терроризмом может сплотить мировое сообщество. «Чтобы справиться с этим, нужны не только военные задачи, но и политическое урегулирование вопросов в Сирии, Иране, которые дают метастазы. Натовские бомбардировки Ливии, вторжение Америки в Ирак дали рост экстремистских настроений. Некоторые молодые люди уходят в радикалы, потому что им говорят, что это модель построения социальной справедливости, — отметил он. — Наша военная операция в Сирии должна спасти великую мировую религию». Миссию группы «Россия — Исламский мир» ее координатор видит в урегулировании отношений между мусульманскими странами, чтобы они видели в России стратегического партнера: «Запад пытается создать из ислама образ врага. Мы же видим партнера, с которым мы можем строить новый, более справедливый мировой порядок».
* * *
Заманча дөньяда ислам дине артына яшеренгән ялган идеологияләргә ничек каршы торырга? Татарстанның, Россиянең дини һәм дөньяви белгечләре җәмгыятьтә радикаль карашлар таралу белән көрәш ысулларын барлады.
Казанда бүгенге көндә бөтен илләр өчен дә акуталь булган әлеге мәсьәләне хәл итүгә багышлап уздырылган Бөтенроссия фәнни-гамәли конференциясендә катнашучы дин әһелләре, дәүләт хакимияте вәкилләре һәм фән кешеләре Россиядә мөселман өммәтен берләштерү мөһимлеген ассызыклады.
“Дин әләме астына яшеренгән, ислам мәдәнияте үсеш алган илләрдә низаглар тудыручы, хәнәфи мәзһәбенә тугры үзәкләрне юкка чыгаручы халыкара террористик төркемнәргә, Россиядә дә низаглар чыгарырга тырышучы экстремистик төркемнәргә каршы тору өчен берләшергә кирәк. Бу максаттан – Россиядәге мөселман өммәтенең милләт һәм динара татулык, тыныч яшәү тәҗрибәсенә таяну, экстремистларга каршы көрәшне дәвам итү, террорлык идеологиясе ятмәсенә капкан ватандашларыбызны тәрбияләү юлларын табу таләп ителә”, – диелә “Россия – Ислам дөньясы” стратегик төркеме эш планы кысаларында, Татарстан Диния нәзарәте һәм Изге Коръәнне һәм сөннәтне өйрәнү үзәге тарафыннан оештырылган әлеге җыелышның резолюциясендә.
Һәм болар барысы дин әһелләре, галимнәр, дәүләт хакимиятенең уртак эше булырга тиеш, дип сөйләшенде. Күптән түгел Татарстанда республика Диния нәзарәте, Татарстан митрополиясе һәм республиканың Министрлар Кабинеты арасында төзелгән үзара хезмәттәшлек турында килешү дә шушы юнәлештә бер адым булып тора.
Авыр чирдән “прививка”
Бүгенге көндә Сүрия, Гыйрак, Йемен, Тунис, Мисыр, Ливан илләрендә барган хәлләр дини әләм астына яшеренгән ялган идеологияләргә каршы чыгу мәсьәләсен тагын да актуальләштерә. Казанның Изге Коръәнне һәм сөннәтне өйрәнү үзәге директоры Фәрит хәзрәт Сәлмән белдергәнчә:
– Кызганычка, мөселман җәмәгатьчелегенең күп өлешенә мәгълүматлылык җитешми. Чын күңелдән ышанган кеше “Ислам” сүзен ишетсә, аның йөрәге дулкынлану кичерә, әмма һәр мөселман дөрес ислам белән дин артына яшеренгән куркыныч көчләрне аермый. Бүген дөньяны тетрәткән “Ислам дәүләте” төркеме – шушындый күренешләрнең берсе: без көн саен телевизордан, интернеттан җәбер-золым, кан коеш күрәбез, җинаятьчеләр мәчетләрне шартлата, кулъязмаларны яндыра. Наданлык, фанатлыкның, ялган дини тәгълиматларга ышануның нәтиҗәсе әнә шундый, – ди хәзрәт.
Соңгы вакытта Россиядә генә түгел, чит илләрдә дә дин һәм дәүләт вәкилләре берлектә үткәргән мондый җыеннар, конференцияләрнең максаты – ислам исеменнән сөйләүче экстремистик төркемнәргә каршылык күрсәтеп, халык акылына тәэсир итү, террорчылык авыруын йоктырган кешеләрне “дәвалау” чараларын табу. “Бәлки, күпләрне дәвалап та булмас. Ә менә сайлау алдында торган яшь буынны сакларга тырышырга кирәк. Балалар бакчасы яшеннән башлап, мәктәп укучыларын, мәктәпне тәмамлап төрле уку йортларына кергән яшьләр – безнең күз угында булырга тиеш, аларга традицион ислам кыйммәтләрен аңлату зарур. Чөнки интернетта ислам сайтларының, әйтик, йөз сайтның чынлыкта 98-99ы исламга һичнинди мөнәсәбәте юк: алар бүген клон кебек тарала, анда мәкаләләр урыннары белән генә алышына, ә мәгънәләре үзгәрешсез килеш кала. Соңгы вакытта әле тагын бер хафалы күренеш киң җәелеш тапты: экстремистлар традицион ислам лейблларын файдаланырга омтыла. Мәсәлән, дини китапның тышлыгы традицион ислам кануннарына туры килә, ә эчлеге – агу, яки китапның уртасына җиткәч, яки азакта – агу порциясенә очрыйсың. Бик сак булырга кирәк”, – дип кисәтә Фәрит хәзрәт Сәлмән.
Мөселман җәмәгатьчелегендә радикаль карашлар таралуга Татарстан мөселманнары Диния нәзарәте рәисе, мөфти Камил хәзрәт Сәмгуллин фикер белән каршы торырга тәкъдим итә. Бу өлкәдә Диния нәзарәте төп басымны укыту-агартуга эшчәнлегенә ясый. Мөфти ислам галиме Усама әс-Сәид Мәхмүд әл-Әзһаринең күп телләргә тәрҗемә ителгән, дин белән уйнаучыларны фаш итүче “Ачык хакыйкәт” китабы күпләрнең күзләрен ачуын искәртә.
– Радикаль карашлы төркемнәрнең ничек аталуы, исемнәре әһәмиятле түгел, чөнки аларның асылы, фикерләре берүк. Һәрбер фикергә каршы без, үз чиратыбызда, шулай ук фикер белән җавап бирергә тиешбез. “Ачык хакыйкәт” кебек, бөтен сорауларга җавап табарга булышучы китапларны бастырып, халыкка таратачакбыз. Белемле һәм бердәм булганда, безгә исламны пычратучы радикаль төркемнәр яный алмас. Үсеп килүче буынга рухи тәрбия бирүдә без православлар белән дә хезмәттәшлекне ныгытачакбыз. Шунысын да онытмыйк: бүген безнең Татарстанда мөселманнарга һәм православларга үз дини ихтыяҗларын канәгатьләндерү өчен бөтен шартлар тудырылган, мондый мөмкинлекләрне һәм ике зур традицион дин арасында үзара ихтирамлы мөнәсәбәтне башка бер җирдә дә күрмисең, – дип ассызыклый Камил хәзрәт.
Мөфтинең фикере җәмәгатьчелек фикере белән дә раслана: соңгы айда социологлар Татарстанда уздырган сораштырулар күрсәткәнчә, республикада гомер итүче халыкларның 90 проценты төбәктә милләтара һәм динара мөнәсәбәтләрнең торышыннан канәгать булуын әйткән.
Мөселман дөньясын террорлык чумасыннан Россия коткарачак
Мөселман дөньясының бер өлешен тәшкил итүче Россия бүген радикаль карашларга каршы көрәшнең нәтиҗәле юлларын эзләү белән мәшгуль. Бу нисбәттән Татарстан Президенты Аппараты җитәкчесенең урынбасары – республика Президентының эчке сәясәт мәсьәләләре буенча департаменты башлыгы Александр Терентьев традицион исламга таянган Татарстан төбәгенең дини мирасына, күренекле татар мәгърифәтчеләренең хезмәтләренә мөрәҗәгать итәргә өнди.
– Россия Президенты хуплавы белән күптән түгел Татарстан Президенты Болгар шәһәрчегендә ислам академиясен төзү турындагы Указга кул куйды. Ул Әбу Хәнифә исемен йөртәчәк. Төрле илләрдә сәяхәт иткән, күп милләт һәм дин вәкилләре белән аралашып яшәгән Әбу Хәнифәнең “халык исламы” аның мәзһәбендә дә чагылыш тапкан. Җәмгыятебездә киләчәктә дә тынычлык һәм дуслыкны сакларга теләсәк Болгар ислам академиясе шушы идеяләрне үстерергә һәм таратырга тиеш, – ди Александр Терентьев.
Галимнәр, үз чиратында, Татарстанны Россиянең ислам белеме үзәге булырга дәгъва итүен таный.
– Соңгы дистә елда Россиядә ислам белеменә игътибар артты. 2007 елдан ислам белеме системасын җайга салуга юнәлдерелгән федераль программа тормышка ашырыла. Быел без ислам белеме һәм ислам мәгарифен үстерү концепциясен кабул итәргә ниятлибез. Безнең дөнья таләпләренә җавап бирерлек – югары белем бирү, бакалавриат, магистратура, галимнәрне әзерләүче ислам белеме системасы барлыкка килде, дип әйтә алабыз. Монда мәдрәсә һәм югары уку йортларында дини белем бирүдән тыш, ислам мәдәнияте тарихын тирәнтен үзләштергән дөньяви белгечләр әзерләү турында да сүз бара. Бу юнәлештә Татарстанда КФУ белән РИУ берлектә эш кора, – дип хәбәр итә КФУның Халыкара мөнәсәбәтләр, тарих һәм көнчыгыш белеме институты директоры Рамил Хәйретдинов.
“Россия – Ислам дөньясы” стратегик төркеме координаторы, Россия Тышкы эшләр министрлыгы Мәскәү халыкара мөнәсәбәтләр институтының Цивилизацияләр хезмәттәшлеге үзәге директоры, озак еллар гарәп илләрендә Россия илчесе булган Вениамин Попов фикеренчә дә, хәзерге вакытта Россиядә үзенең ислам дин белеме үзәген булдыру – көн кадагындагы мәсьәлә.
– Безнең яшьләр дингә чит илләрдән өйрәнеп кайтканны көтәргә ярамый. Чит илләр үзләре киләчәктә безгә укырга йөрерлек булсын. Ислам дөньясын терроризм кебек чумадан Россия коткарачак, – дип белдерде конференциядә катнашкан Вениамин Попов. – Дөньяда ислам темасы киләчәктә көчәячәк кенә. Беренче чиратта, ул демография белән бәйле: белгечләр, сигез-ун елдан дөньяда мөселманнар сан ягыннан беренче урынга чыгачагын фаразлый. Шулай ук энергия чыганакларының нәкъ менә мөселман илләре территорияләрендә шактый күп булуы да ислам темасының куертылуында роль уйный, чөнки ул хәзинәләргә хуҗа булырга хыялланучылар юк түгел. Нефтькә берара бәяләрнең үсүе кайбер мөселман илләренә исламны үстерү өчен саллы гына финанс чаралары тотарга мөмкинлек тудырды, дөньяда яңа көчле мөселман элитасы пәйда булды. Әмма бүген Америка исламны Көнбатыш мәдәниятен тар-мар итәргә янаучы сакаллы террорчылар сурәтендә күрсәтергә ашкына. Россия өчен ислам һәрвакыт тынычлык дине булды. Без халыкны ялгыш адымнардан саклап, аңлату-агарту эшләренә көчләрне жәлләмәскә тиеш, – дип чакырды Мәскәү галиме.
Бу максаттан “Россия – Ислам дөньясы” төркеме якын вакытта фильмнар төшереп таратырга планлаштыра. Татарстан Диния нәзарәте дә татар имамнары чыгыш-вәгазьләреннән торган роликлар әзерләнүен хәбәр итә.
Просмотров: 1346