Бөтентатар иҗтимагый үзәге резолюция кабул итте / Татарстану предложили заключить с Москвой «принципиально новый» договор

05798 апрельдә Казанның «Сәфәр» кунакханәсендә Бөтентатар иҗтимагый үзәгенең XII корылтае узды. 10.00 сәгатьтән делегатлар фикер алышты. Барлыгы ике дистәдән артык делегат чыгыш ясады. Күпчелек делегатларның чыгышы татар милли хәрәкәтенең авыр хәлдә икәнлеге турында иде.

Резолюциягә керешер алдыннан Мәүлит Миңгалиев Бөтентатар иҗтимагый үзәге делегатларына зарланып түгел, конкрет тәкъдимнәр белән чыгыш ясарга өндәде.

Бөтентатар иҗтимагый үзәге түбәндәге резолюцияне кабул итте.

Россия президенты Владимир Путинга халыкларның үзбилгеләнү хокукларын тәэмин итә торган кануннар кабул итү тәкъдиме белән чыгарга: төп халыкның үз җиренә, җир асты байлыкларына, туган телдә белем алырга, милли мәдниятне үстерү тарихын өйрәнергә хокуклары булырга тиеш, дип саный делегатлар.

Корылтай Татарстаннан сайланган РФ депутатларыннан «Төбәк телләре турында Европа хартиясен ратификациягә кертергә тәкъдим итәргә һәм РФ мәгариф һм фән министрыннан БДИны татарча бирүне рөхсәт иттерергә тиеш дигән карар тәкъдим ителде.

Россия белән Татарстан арасындагы Шартнамәне Мәскәү белән Татарстан арасындагы табышны бүлүне 30:70 нисбәтеннән итеп кабул итәргә дигән пункт та керде.

Бу резолюция төп нигездә кабул ителде. Хәзер редакцион комиссия делегатларның тәкъдимнәрен исәпкә алып, резолюцияне редакцияли башлады.

Моннан тыш Корылтай Татарстан Президентына мөрәҗәгать кабул итте. Анда түбәндәге таләпләр бар:

  • Балалар бакчасыннан югары уку йортына кадәрге татар мәгарифе системасын булдыру,
  • 1552 елда Казан алынганда һәлак булганнар хөрмәтенә һәйкәл салу,
  • «Дәүләт телләре турындагы» канунның сакланышын таләп итү,
  • Казандагы спорт корылмаларының берсендә 1552 елга кадәрле шәһәр панорамасын булдыру,
  • Казанда Мөхәммәт ханга һәйкәл булдыру, шәһәргә кергән юлларда 4 ханга һәм каһарманга һәйкәл кую,
  • Яңа татар бистәсе зиратындагы вандаллык актын тикшерү белән җәмәгатьчелекне таныштырып барырга,
  • «Татарстан-24» каналындагы тапшыруларның 70 процентын татар телендә булуын тәкъдим итү,
  • Суд утырышларын татар телендә алып баруны тәэмин итү,
  • Латин графикасына күчү,
  • Тәүлек әйләнәсендә эшләүче татар телле федераль радио-телеканалны булдыруда ярдәм итү.

БТИҮ рәисе Фәрит Зәкиев шулай ук резюлюциягә татар телен Россиядә икенче дәүләт теле итү тәкъдиме кертеләчәген әйтте.

Мөрәҗәгатьтә Бөтентатар иҗтимагый үзәгенең хакимияткә оппозициядә булмавы турында әйтелә.

«Татар-информ».

* * *

Делегаты съезда Всетатарского общественного центра (ВТОЦ) предложили Татарстану заключить с федеральным центром «принципиально новый» договор о разграничении полномочий, сообщает «Коммерсантъ».

По мнению участников прошедшего 8 апреля мероприятия, в документе необходимо прописать право республики на 70% собственных доходов.

При этом татарский язык предлагается сделать вторым государственным в РФ, поскольку только треть татар проживает в Татарстане, остальные — в других субъектах.

Также делегаты настаивали на необходимости открытия Татарского национального университета, возможности сдавать ЕГЭ на родном языке, создании татарского федерального телеканала.

В резолюции съезда говорится, что новый документ должен быть «выдержан в духе федерализма» и учитывать «волеизъявления народа на референдуме о государственном статусе Татарстана» 1992 года (тогда жители республики проголосовали, что Татарстан — «суверенное государство, субъект международного права, ассоциированное с РФ»).

По мнению председателя президиума ВТОЦ Фарита Закиева, действующий договор 2007 года «является фикцией», поэтому новый документ должен быть «принципиально новым».

Договор между Татарстаном и РФ, подписанный 10 лет назад Владимиром Путиным и экс-президентом Татарстана Минтимером Шаймиевым, отводит республику право на совместное с федеральным центром решение вопросов, связанных с экономическими, экологическими, культурными и иными особенностями Татарстана, право на особое оформление паспортов (жители республики могут получить вкладыш на татарском языке). Ранее спикер Госсовета республики Фарид Мухаметшин заявлял, что республика «не претендует на какие-то новые полномочия».

islamnews.ru

Просмотров: 1030

2 комментариев

  1. там были «истинные люди народа»,которые ратуя за татарский народ и за будущее Татарстана состарились.Ведь прошло почти 30 лет.Назову несколько «истинных»: Доктор исторических наук Дамир Исхаков,доктор экономических наук Фарсель Зыятдинов,Фандас ага Сафиуллин,экс-депутат РФ,он же полковник Советской Армии,преподаватель военного высшего училища, Индус Тагиров,доктор исторических наук,академик , Абдуллажан ага,профессор,Народный артист РТ Мингол Галиев,несгибаемая Фаузия Байрамова и многие другие знаменитости.

  2. Такие события надо бы широко освещать, о них к сожалению не знает и десятая часть татарского мира. Если пришло время когда власти нуждаются в поддрержке простого люда, пусть осветят это событие хотя бы по ТНВ