22 июля большая зеленая поляна села Старое Ермаково с раннего утра принимала гостей. Здесь каждый год проходит национальный праздник Сабантуй, который, собирает родных и близких в отчий дом, многие встречаются с друзьями и бывшими одноклассниками. На майдане Сабантуя чествуют лучших тружеников села, определяются самые сильные и ловкие в спортивных мероприятиях. Здесь девушкам и парням может представиться случай познакомиться друг с другом. Прошедший Сабантуй был посвящен 280-летию села Старое Ермаково.
Притяжение родной земли
Бывают в жизни человека такие места, которые, где бы он ни жил, снятся и пронзительно помнятся до старости. Это родные края детства. Бывают яркие мгновения, которые оставляют нестираемый след в душе. Их хочется повторить, пережить заново. Для выходцев и жителей сел и деревень таким знаковым событием остается ежегодный Сабантуй. В этом празднике неразрывно переплетаются радость от первого летнего тепла, свежей зелени, нежных всходов, ожидания встреч с друзьями, а для гостей, проживающих в городах, — с земляками и друзьями юности.
Ермаковцы встречали гостей с большим радушием. Благоустроенные улицы, обновленные ворота и заборы, цветы в палисадниках говорили о том, что село готовилось к своему большому юбилею с особой тщательностью. Можно смело сказать, что ни одно учреждение не осталось в стороне, совместными усилиями провели субботник на поляне, где проводится ежегодный Сабантуй. А раз сделал дело, то и гуляй смело.
Начало праздника было запланировано на 11 часов дня, но уже к 9 часам на поляне стали собираться люди, начали работать торговые палатки. Особенно не терпелось детям, они бегали по торговым рядам, тренировались на спортивной площадке. А гости любовались разноцветным майданом, встречались с родными, а некоторые не смогли сдержать слезы радости от встречи.
Отголоски истории
Село Ермаково было основано на берегу реки Сок в 1737 году. В 1930 царское правительство назначает старшиной Ярмухаммада и направляет в Байтуганскую волость для наведения порядка в наших краях, где проживали оброчные крестьяне. Ему были пожалованы земли от села Байтугана до села Каргалы. Сначала его основным местом жительства было село Байтуган, а в 1737 году он основал поселение на берегу реки Сок, где в настоящее время расположилось село Старое Ермаково. Ярмухаммад был добрым человеком и принимал в поселение всех беженцев от крещения. За это Ярмухаммада лишили дворянства и права на земли, и через три года после основания села ему пришлось покинуть насиженное место. После его отъезда местность стали называть Ермаково.
В 1737 году, когда Ярмухаммад переехал из села Байтуган, территория села представляла из себя лесистую и болотистую местность, где водилось множество зверей, даже медведи. Место было выбрано им не случайно. Красивейшая низменность, с трех сторон омываемая рекой Сок и охраняемая от холодных северных и западных ветров высокими холмами и лесами.
Первыми переселенцами были 12 семей из разных сел и городов Башкортостана, Татарстана и Пензенской области. Была и семья из Польши.
В 1748 году, по архивным сведениям, в селе насчитывалось 24 двора, в которых проживали 129 мужчин. В 1857 году в селе уже проживали 1179 человек. Основное население села составляли татары, башкир было 527 человек. В 1926 году в селе проживали уже 3065 человек. К 1800 году село населяли казанские татары, арабы, башкиры, поляки, чуваши, в последствии все принявшие ислам. Переселенцы занимались земледелием и скотоводством. Первая земская школа в селе появилась в 1887 году.
В 1928 году 50 дворов отделились от села Ермаково и обосновались в поселке Чулпан. В те же годы начали образовываться колхозы.
В годы гражданской войны 150 человек из села ушли на войну, из них вернулись 87 человек. В годы ВОВ на фронт ушел 681 человек, вернулось 365. В годы войны в село из Орловской области был эвакуирован детский дом № 5, работавший до 1961 года.
С 1929 года село Старое Ермаково находится в составе Камышлинского района. В настоящее время в состав сельского поселения Ермаково входят три села и насчитывается 910 дворов и 2437 жителей.
Сабантуй,
встречай друзей!
И он вновь пришел на ермаковскую землю, подарив всем много волшебных мгновений. На торжество приехали глава района Рафаэль Багаутдинов и многочисленные почетные гости из разных уголков нашей страны. Сабантуй начался с праздничного выступления местных артистов и народного фольклорного ансамбля «Ак каен». Для многочисленных гостей была показана театрализованная программа об истории образования села и жизни первых переселенцев.
Открыл торжественную часть глава сельского поселения Ермаково Расих Габидуллин и поприветствовал всех гостей праздника и односельчан. Расих Ахматзияевич вручил знаки «Почетный гражданин сельского поселения Ермаково» Наилю Рафикову, Тагиру Каримову, Ахматвали Хамадиеву, Гольнур Фаттаховой, Ядъкару Яруллину, Гульфии Вагизовой, Резеде Валиевой, Залилю Салахову, Слу Амировой, Гулисе Бадрутдиновой, почетные грамоты и благодарственные письма сельчанам с активной жизненной позицией.
Затем приветствовал участников праздника Р.К. Багаутдинов, который выразил свою искреннюю признательность жителям поселения за неравнодушие, заботу о будущем родного края и вручил передовикам труда, ветеранам сельского хозяйства, талантливым сельчанам почетные грамоты и благодарственные письма администрации района. Поздравления принимали и семейные пары, прожившие в мире и согласии 50 и более лет. Праздник продолжился выступлением самодеятельных артистов. Особый колорит придало празднику выступление наших земляков Розы Мустафиевой и Рината Инсафова.
Спорт на
зеленой поляне
Невозможно представить Сабантуй без национальной борьбы. Среди местных батыров самым напористым оказался борец Рамиль Кагиров, которому досталась победа и главный приз — баран. Второе и третье места достались Рузилю Ярхамову и Ильяру Минахметову. Гости тоже показали свою силу и профессиональность. Первое место завоевал борец из Татарстана Рустам Юсупов, второе место — Ильдус Нуретдинов из села Старое Усманово, третье — Руслан Латыпов из села Камышла, четвертое — Ильнар Гиниятуллин из села Исаклы.
Среди тяжелоатлетов разыгрывалось абсолютное первенство. Особый интерес вызвало выступление нашего земляка Ирека Хисамиева. Он, толкнув штангу весом 95 кг, вызвал всеобщее восхищение и занял второе место. Первенство с результатом 100 кг у гостя из Татарстана Рустама Юсупова. Замкнул тройку лидеров, толкнув штангу весом 85 кг, Руслан Латыпов из села Камышла.
Весельем, шутками сопровождались национальные игры. Здесь одинаково азартно бегали с ведрами, размахивали мешками, били горшки и дети, и взрослые. И хотя веселье досталось всем, но победы — самым ловким и быстрым. В соревновании по поднятию гири весом 32 кг удача улыбнулась Марату Шавалиеву, второе место у Руслана Латыпова, а третье с большим отрывом от соперников досталось Ринату Габидуллину. Несколько смельчаков смогли добраться до самой верхушки вертикального шеста. Шамилю Гильфанову удалось завоевать первое место, второе и третье места соответственно поделили между собой Ильгинар Галимов и Алексей Данилов. Всех победителей ждали приятные подарки и сувениры.
Как всегда, много болельщиков собрали скачки. Всего выступили 4 лошади с наездниками. Первым пришел наездник Фарит Гайфуллин на лошади Рекорд.
Спасибо
организаторам
Несомненно, праздничный отдых на зеленой поляне удался. Много стараний для этого приложили оргкомитет, спортивная судейская коллегия, работники культуры, торговли, целый день дежурили медицинские работники, энергетики. Службу несли сотрудники полиции, ГИБДД, пожарные. Организованную явку и участие в мероприятиях Сабантуя обеспечили руководители коллективов, глава сельского поселения. Конечно же, хочется выразить огромную благодарность многочисленным спонсорам этого замечательного праздника.
Безнең Иске Ярмәк мәктәбе укытучылары яхшы җавап бирсәң калын гына бишле, начар булса — акаеп торган икеле куялар иде. 22 июльдә Камышлы районының Иске Ярмәк авылында үткәрелгән Сабан туена мин дә, укытучы булмасам да, каләмемне кат-кат йөртеп бишле куяр идем.
Ни дисәң дә, быел авылыбыз Байтуган авылыннан аерылып, Юкәле тау итәгендә, Суыксу елгасының бормаланып аккан бик матур урынында урнаша башлавына 280 ел тулды бит. Туган авылына багышлап шигырьләр һәм җырлар иҗат иткән якташ шагыйребез Зыя Ярмәкинең дә 130 еллык юбилеен билгеләп үттек. Яңа дип саналган мәчетебезгә дә 25 ел тула икән инде. Шушы мәчет төзелеп беткәч тә анда имам булып эшли башлаган 18 яшьлек Габдулла хәзрәт Мөхәммәткәрим дә хәзер инде урта яшьләрдәге абруй казанган ихтирамлы дин әһеле булып җитеште. Гомер буе дәрәҗәле эшләрдә эшләп лаеклы ялга чыккан агайлар да имам сүзенә колак салып, күзенә карап торалар. Габдулла хәзрәтне авылыбызның үзешчән тарихчысы — Гәтиятулла ага Әхмәдуллинның дәвамчысы дип тә атыйлар. Ул армый-талмый зур нәсел шәҗәрәләрен төзеп, тарихыбызны барлап, балаларны иманга китереп, Ярмәгебезне Татарстанга гына түгел, бөтен ислам дөньясына танытып яшәүче изге зат. 30 июльдә өченче мәртәбә балалар Сабан туен оештыручы да ул.
Ләкин юбилейлы Сабан туе аның гадәти хәер-фатихасы белән түгел, ә шушы җирләргә тархан ярлыгы бирелгән вакытларны тасвирлаудан башланып китте. Тархан ролен дә имам үзе уйнады. Авылның бөтен тарихы күз алдыбыздан узып китте сыман. Җир бүлү, сабан сөрү, иген чәчү, Сабан туйларында күңел ачу – барысын да олы яшьтәге авылдашларыбыз үз күзләре белән күргән, һәр карыш җирне үз куллары аша үткәргән бит. Имамның һәм Иске Ярмәк авылының “Ак каен” халык фольклор ансамбле артистларының шушы тарихи сәхифәсен халык алкышлар белән бәяләде.
Соңрак яңгыраган Габдулла хәзрәтнең хәер-фатихасы да, җирлек башлыгы Расих Габидуллинның котлавы да, хәзерге кыр батырларын һәм олы яшьтәге авылдашларны зурлау тантанасы да һәр Сабан туеның матур гадәте. Быел авылның 280 еллыгы уңаеннан беренче тапкыр “Авыл җирлегенең Мактаулы кешесе” дигән исем дә гамәлгә кертелде. Аңа Таһир Кәримов, Әхмәтвәли Хәмәдиев, Гөлнур Фәттахова, Ядкәр Яруллин, Гөлфия Вәгыйзова, Резидә Вәлиева, Җәлил Сәлахов, Сылу Әмирова, Наил Рәфыйков һәм Гөлисә Бәдретдинова лаек булдылар. Самара Губерна Думасы дипломы белән Фәрзәния Хәсәншина, ә Рәхмәт хатлары белән Гали Каюмов, Рәхимҗан Абдуллин, Гөлнара Вәлитова, Эльвира Галимова бүләкләнде. Район администрациясенең Мактау кәгазьләре Айсылу Сафина һәм Наил Хәсәншиннарга, Рәхмәт хатлары Нәгыйм Гыйбадуллин, Фәрит Сабитов, Айсылу Камалетдинова, Сания Бәдретдинова һәм башка күпсанлы авылдашларга тапшырылды. “Эш кешесенең кадерен белә беләләр хәзер”, — дип әйтеп куйды янымда утырган бер апа. Бу сүзләрнең үткән заманнарга үпкәме, әллә хәзерге заманнарга мактаумы икәне аңлашылмады.
Ни булса да, Сабан туе беркайчан да бүләксез, лаеклыларны зурлаусыз үтмәгән. Тик хәзерге заманда кыр һәм мәйдан батырлары Мактау кәгазьләре һәм медальләр белән бүләкләнсә, 280 ел элек иң зур бүләк чибәр кыз-хатыннарның чиккән кулъяулыклары, сөлгеләре һәм сарык тәкәсе булган. Ләкин чын татар авылы булып саналган Иске Ярмәктә дә сөлге җыю йоласы күптән күрелмәгән тамаша иде. Быел аны да торгызырга ниятләп, җирлек башлыгы Расих Габидуллин үткән гасырның 60 еллары башында авыл Сабантуена яулык җыеп йөргән, гомеренең күп өлешен диңгез флотында, суасты көймәләрендә хезмәт итеп, туган авылына кайткан Нәгыймулла Гәрәевка мөрәҗәгать иткән. Ул һәм гармунчы Гелия Гиниятуллина, социаль хезмәткәр Гөлисә Бәдретдинова, “Ак каен” фольклор халык ансамбле артисы Айгөл Галиуллина, Ришат Ибраһимов көне буе яулык җыеп йөрделәр. Сөлге җыючыларның килүен ишетүгә хуҗабикәләр сандыкның иң ерак почмагында саклана торган иң матур яулыкларны, сөлгеләрне тартып чыгарып урамга атылдылар, биешеп, көлешеп җыючыларга иярүчеләр дә күп булды.
- Расих Зыя улы тәҗрибәм зур дип уйлагандыр инде. Миңа армиягә китәргә повестка өч ел рәттән килде бит. Алалар да, кайтарып җибәрәләр, алалар да, кайтарып җибәрәләр… Шулай итеп мин авылның иң тәҗрибәле сөлге җыючысы булып киттем. Сөлгеләрне армиягә китүчеләр җыя иде бит, — дип елмайды Нәгыймулла абый. Утыз ел буе аны ярда көткән Зәлифәсе дә, үзе дә миңа сөлге җыю йоласының элек нинди күңелле булуы турында сөйләделәр.
-Уникеләп атка атланган призывниклар Гали абый Гәрәев ясаган ике-өч өч гармунда авыл көйләрен уйнап барганда кызларның йөрәк януларын үзләре генә белгәннәрдер инде. Егетләр чиккән кулъяулыкның кемгә бирелгәнен игътибар белән карап торалар иде. Әйтелмичә калган хисләр шунда беленә бит.
Мин Зәлифәмне 13 яшьлек кыз чагында үк күреп алдым. Ә дүрт еллык срочный хезмәтемне тутырып кайткач турыга аның Наил абыйсы янына килеп хисләремне белдердем. Быел бергә яшәвебезгә илле ел тулды инде. Бик матур яшәдек, Аллага шөкер, — диештеләр Гәрәевләр.
77 яшьлек Нәгыймулла ага әле дә нык кеше, көне буе сөлге җыеп йөреп тә арымый. Ләкин, ни дисәң дә, бу яшьләр эше бит инде. Армиягә китәргә җыенучы егетләр! Сезгә әйтәм!
…Сабан туе көнне мәйдан уртасында яңа хуҗаларын көтеп яткан өч зур төендәге яулыклар җиңүчеләрнең барысына да җитте. Бу юлы яулык һәм бүләк көрәштә абсолют батыр исеменә лаек булган татарстанлы Рөстәм Йосыповка, сарык тәкәсе — җирле көрәшче Рамил Каһировка тапшырылды. Шунысы куандырды – берничә ел элек Иске Ярмәк Сабан туенда көрәшергә җирле көрәшчеләр юк иде. Ә быел, күр син аларны! Яшь кенә малайлар бил алышырга чыга башлаган. Бик тә, бик тә матур, җанга ятышлы күренеш бу. Бәлки араларыннан Иске Усман авылының данлы көрәшчесе Илдус Нуретдиновны җиңәрлек берәр батыр үсеп чыкмасмы, дип өметләнәм. Бу юлы да Усман батыры Иске Ярмәк Сабан туена килгән иде. Тик аңа икенче урын белән канәгатьләнергә туры килде, Татарстан көрәшчеләренә каршы тора алмыйбыз шул әле, егетләр.
Ә менә атлар асраучы Фәрит Гайфуллин тирә-як Сабан туйларында да, ат чабышларында да сынатмый. Аның башындагы чәчкәле кызыл яулыгы, кызыл майкасы һәр елны газеталарның беренче битендә балкый. “Фәрит, кайчан шушы майкаңны алыштырасың инде?” — дигән сорауга каршы: “Бәхетле майка ул!” — дип киң итеп елмайды. Елмаерлыгы бар шул, аның Рекорд кушаматлы атына безнең якларда тиңнәр юк әлегә…
Атларны каршы алганнан соң бер олы гына яшьтәге абзый: “Питрау җитте, җәй бетте” мәкален бозып: “Сабантуе да үтте, җәй дә бетте”, — дип авыр сулап куйды. Әйе, соң үткәрелде шул быел милли бәйрәмнәр. Питрау әле 12 июльдә булган иде бит. Димәк, чыннан көзгә таба авышканбыз икән!…
Ә Сабантуе җыр-бию белән дәвам итә. Әнә, сәхнәдә вак кына балалар типтереп биегән Ярмәк вагын Люция апа Ибраһимованың моңлы тавышы алыштыра:
Гомер судай ага-ага,
Бервакыт та туктамый.
Яраткан яр белән бергә,
Узып була Иделне…
Күп еллар буе “Ак каен” ансамбленең төп артисты, җитәкчесе, Иске Ярмәк авылының Мәдәният йорты җитәкчесе булып эшләгән Наил Галимуллинның кызлары да әтиләренә 60 яшь тулу уңаеннан җыр багышладылар. Тамашачыга бу җыр бик моңсу тоелды. Наилебез пенсия яшенә җиткәч Мәдәният йорты җитәкчесе вазифаларын калдырырга ният иткән икән. “Тик “Ак каен” белән аерылмаячакмын!” — дип тынычландыруы гына авыл халкының йөрәгенә май булып ятты. Аның урынына өстә атап үтелгән Люция апа Ибраһимованың улы Ришат баса икән. Яшь кешегә эшендә уңышлар, Ярмәк мәдәниятенең тагын да алга китешен теләп калабыз.
Яр Чаллы шәһәрендә яшәүче авылдашыбыз автор-башкаручы Роза Мостафиева да үзе язган җырлары белән Сабан туе сәхнәсен бизәде. Камышлыда туып-үскән, хәзерге вакытта Казан уку йортларының берсендә тел чарлаучы Ринат Инсапов та бик талантлы егет булып күренә, әнә тамашаны нинди матур итеп алып бара! Кыскасы, Казан артистлары Ярмәк Сабан туенда кирәкми дә. Менә дигән итеп үзе дә күңел ача белә безнең халык!
Сабан туен тәфсилләп яза башласаң, газета бите аз, әлбәттә. Милли уеннарда, ярышларда катнашучыларга, сәхнәгә чыгучы талантлы һәр балага, милли ашлар һәм милли кием сатучыларга, бәйрәмгә дип хәләл малларын жәлләмәүчеләргә, иҗади сәләте булган һәр авылдашыма шундый ихлас, риясыз матур бәйрәм оештырулары өчен, милли гореф-гадәтләребезне саклап, үстереп, татар телебезне мәктәптә укытып яшәгән өчен олы рәхмәт әйтеп баш июдән башка чара күрмим.
Эльмира ШӘВӘЛИЕВА.
КОНТЕКСТ:
Иске Ярмәк авылында татарларның иң яраткан бәйрәме гөрләп үтте (2НЧЕ ФОТОРЕПОРТАЖ)
* * *
Иске Ярмәк авылының 280 еллык юбилеена багышланган Сабантуй гөрләп узды (1НЧЕ ФОТОРЕПОРТАЖ)
* * *
Сбор полотенец и подарков — это весточка от Сабантуя (ФОТОРЕПОРТАЖ)
Просмотров: 1473