Вечер памяти «Истә калсын»: без VIP’ов и Салавата с Элвином Греем, но с аншлагом, сестрой в зрительном зале и дочерью на сцене
Три дня подряд — с 23 по 25 сентября — в филармонии им. Тукая будут проходят концерты, посвященные Хание Фархи. Билеты давно проданы, а желающих выступить бесплатно артистов так много, что всех их как раз и распределили по трем вечерам, на первом из которых побывал и корреспондент «БИЗНЕС Online», узнав, на что пойдут собранные деньги, почему в зале не оказалось «особо важных персон» и по какой причине в Казань не приехала мама народной любимицы.
«ТО ЛИ ЭТО БУДЕТ КНИГА ВОСПОМИНАНИЙ, ТО ЛИ РОМАН…»
Придут ли на концерт памяти Хании Фархи два ее земляка — Салават и Элвин Грей (Радик Юльякшин)? До последней минуты накануне у зрителей теплилась такая надежда. Прецедент уже был: на сороковинах знаменитой татарской певицы они присутствовали оба, хотя и сидели за разными столами. Но все-таки первый из трех концертов «Истә калсын» («Пусть останется в памяти») прошел без «сладкой парочки» татаро-башкирской эстрады. Зато других артистов, желающих выступить и вспомнить Фархи, было хоть отбавляй.
Как рассказал корреспонденту «БИЗНЕС Online» директор Татарской государственной филармонии Кадим Нуруллин, на чьей площадке и проходят эти вечера памяти, сначала планировали ограничиться одним днем — 24 сентября. Ведь именно в воскресенье исполняется 57 дней со дня смерти ушедшей в 57 лет звезды, скончавшейся через 57 дней после своего дня рождения. Такая вот мистика цифр. Но желающих как спеть, так и оказаться в зрительном зале было так много, что решили провести «Истә калсын» трижды. «Все артисты выступают без гонораров, все вырученные средства пойдут прямиком семье, а она в последующем будет распоряжаться ими для установки памятника, а если в этом не будет необходимости, то для выпуска книги. Исходные материалы пока только собираются, в ближайшее время решится, то ли это будет книга воспоминаний, то ли роман про Ханию Фархи», — говорит Нуруллин. Оказывается, для семьи покойной поставить надмогильный камень — это трудная ноша, уж больно памятники сейчас дорогие. Руководитель Татгосфилармонии называет сумму, как раз равную сборам с трех концертов (порядка 1,5 млн рублей), билеты на которые были распроданы полностью. Даже на сайте филармонии красуется надпись: «Билетов нет». «Насчет памятника вопрос пока у нас открытый, потому что есть одна тема, что правительство может само установить», — констатирует Нуруллин.
Неважно, на что потратят деньги, долг каждого исполнителя — прийти и выступить. Так считает заслуженная артистка Татарстана Лилия Муллагалиева. Она, не задумываясь, решила выступить на концерте, не взяв за это ни копейки денег: «Мы должны были так сделать. Куда уйдут деньги — на памятник или книгу, песню или семье — это неважно. Такие концерты должны быть, и мы должны быть двумя руками за. Мы ее любили, будем любить, она останется в душе народа, Хания апа останется в сердце человеком с большой буквы».
Кстати, на первом из вечеров «Истә калсын» VIP’ы замечены не были. Секрет этого оказался прост: изначально было решено, что на концерты не будут печатать пригласительные, вход только по билетам, только за деньги. А у хозяев жизни не принято платить за то, что, по их мнению, должно доставаться бесплатно. Тем временем зал, рассчитанный на 610 мест, постепенно заполнялся. Действительно намечался аншлаг. Не в первый раз вспомнилось, что Фархи на самом деле была подлинно народной артисткой.
Беседуем со зрителями. Глава Макарьевского сельского поселения Лаишевского района Виктор Кормачев приехал со всей семьей, оставив юбилейные торжества в районном центре: «Неоднократно был на ее концертах. Всей семьей любим ее. Это был очень открытый человек. Очень жаль, что она ушла так рано». У нее не было ни капли звездности, считает пенсионерка Нурания Гильмутдинова, которой посчастливилось даже в свое время выручить Ханию Фархи: «Она выступала Куркачах в Высокогорском районе. Хание было плохо — простудилась, сказали, что нужны лекарства, а аптека в поселке была уже закрыта. У меня были сосательные конфеты для горла. Я в прошла в гримерку и передала их…»
«Я НЕ ХОЧУ ВЫХОДИТЬ НА СЦЕНУ ДОЧЕРЬЮ ХАНИИ ФАРХИ»
Пока люди рассаживались на свои места, в гримерках кипела жизнь. К выходу на сцену готовились ребята из ансамбля «Байрам». На вопрос корреспондента «БИЗНЕС Online», продолжат ли они гастрольную деятельность, но уже без своей главной солистки, они ответили молчанием. Между тем сидевшая в женской гримерной дочь Фархи Алия Гараева однозначно заявила, что профессиональной певицей она точно не будет. «Я не буду певицей, во-первых, потому, что я не певица. Если ты делаешь свое дело, то должен делать его хорошо. Лучше мамы спеть никогда не смогу. Я не хочу выходить на сцену дочерью Хании Фархи. Если бы хотела быть певицей, вышла бы как певица со своим именем. Но у меня другая профессия. И меня нет данных для того, потому что певица — это певица с большой буквы. Я еще должна быть и актрисой, не только певицей. Должна чувствовать зрителя. А еще у меня не такой характер, хочу другой жизни. Я хочу утром идти на работу, вечером приходить к семье. Я хочу жить нормальной земной жизнью….» Но, учитывая желание зрителей, которые, по признанию Гараевой, шлют ей «тысячу сообщений» и хотят видеть ее на сцене, она для концерта памяти сделала исключение: «Сегодня я сочла своим долгом выйти на сцену, спеть, как бы это мне тяжело ни было».
За сценой готовился читать стихи и директор Буинского театра Раиль Садриев. С мамой Алии в последний раз он виделся 13 апреля на поэтической программе, причем в момент, когда вышла на сцену Фархи, он разговаривал с ней о смерти. «Я знал, что Хания, наверное, уйдет. У татар есть такое выражение „нур югала“, то есть лицо уже не сияло. Говорят же, что за полгода до смерти человек начинает видеть свой кончик носа, значит, все идет к закату. Он уже не здесь, она также была не здесь. Как бы присутствует, но все разговоры какие-то другие, другого характера, другого плана». На том вечере Хания, не вдаваясь в подробности, рассказала зрителям о споре с Раилем. Если проиграет он, то принесет ящик коньяка, если она, то Фархи должна будет ящик духов. В результате Садриев вчера принес на сцену коробку с зеленым змием.
«МАМА НЕ СМОГЛА ПРИЕХАТЬ, ВСЕ-ТАКИ ВОЗРАСТ — 87 ЛЕТ»
Начался концерт с нарезки из клипов звезды татарской эстрады, после чего на сцену вышел ее ансамбль «Байрам» и начал подпевать появившейся на экране Фархи, исполнявшей песню «Онытырмын димә» («Не говори, что забуду»). Бóльшая часть женской части публики в это время зарыдала. Ведущая, режиссер и автор сценария концерта Замира Ражапова, которая, кстати, так же как и Фархи, родилась в Башкортостане, рассказывала о жизненном пути народной артистки РТ и РБ, все это сопровождалось видеорядом и архивными фотографиями. В первом отделении выступали Ильхам Шариф, трио «Зуляйля», Муллагалиева… А в зрительном зале особо выделялась женщина, внешне похожая на покойную: типаж, прическа, манеры.
Во время антракта мы решились подойти к даме и полюбопытствовать, а не родственница ли она Фархи. Оказалась, что даже близкая. Это родная сестренка Хании Фируза Ибатуллина: «Нас было шестеро детей, я самая маленькая в семье. Хания была третьей, я — шестая. Сейчас мы остались вдвоем с братом Салаватом. Живем вместе с мамой в селе Верхние Татышлы, райцентре. Мама не смогла приехать, все-таки возраст — 87 лет. Сестра ни на секунду не выходит из памяти. Ощущения, что она уйдет от нас, не было, она же так любила жизнь, до сих пор не верится. Очень больно…»
Фируза приехала на концерт вместе с дочерью Галией, двоюродная сестра которой, Алия, выступила на пятничном вечере памяти последней — во втором отделении после Гульнары Габидуллиной и получившего недавно звание «Народный артист Татарстана» ИлСафа. Большое впечатление на публику произвело исполнение Гараевой самого известного хита ее мамы «Әлдермешкә кайтам әле». Зал и вышедшие на сцену артисты подпевали гимну деревни Альдермыш. Любопытна одна деталь: в клипе, который показывали на экране, можно было видеть заказчика песни — экс-олигарха республиканского масштаба Маннафа Сагдиева. Завершился «Истә калсын» речью и выступлением самой Фархи с ее 57-летия.
* * *
Кеше китә, җыры кала! – бүген Г. Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясендә Хәния Фәрхи истәлегенә үткәрелгән концертта җырларының онытылмас, күңелдә мәңгегә җуелып калырдай булуына тагын бер кат инанды тамашачы.
Хәния Фәрхи соңгы концертлары белән май азагында филармониядә чыгыш ясаган иде. Бүген дә татар эстрадасы патшабикәсе филармония залына «килеп керде» һәм җырлый башлады, әмма, ни кызганыч, видеоэкраннарда гына. 30 нчы май концертыннан күренеш иде бу. «Истә калсын» дигән юлларына тамашачы күз яшен тыеп кала алмады. Гомумән, концерт дәвамында бәгырьләрне телем-телем телгәләгән мизгелләр, авыр тәэсирләр күп булды. Алып баручы Замирә Гәрәева Хәния Фәрхине елап түгел, елмаеп искә алырга өндәсә дә, хисләрне йөгәнләп була ди мени, күңел чиләге тулып чайпалырга гына тора.
Аннары җырчының иң беренче тапкыр сәхнәгә чыккан еллары, аны таныткан җырлары, соңгы еллардагы иң популяр җырларыннан өзекләр видеоэкрандагы күренешләргә төреп яңгыратылды.
Концерт Хәния Фәрхинең иң популяр җырларының берсе “Онытылыр димә” җыры белән ачылды. Элегрәк “Бәйрәм” ансамблендә аның белән дуэт башкарган Ришат Шәйхетдинов башкарды җырны, видеэкраннардан аңа Хәния Фәрхи кушылды. Тамашачылар тагын бер яраткан җырларының берсе “Соңгы тукталышта” җырын Айгөл һәм Ришат Шәйхетдиновларның икесе башкаруында ишетте.
Концертта, шулай ук, Илһам Шәриф, Лилия Муллагалиева, “Бәйрәм” ансамбле җырчылары Фидәил Вәлиуллин, Фәннүр Нәҗипов, “Зөләйлә” төркеме, Илсаф, Гүзәл Идрисова һәм башкалар чыгыш ясады. Аларның һәммәсенең җырларында кадерле кешене югалтуны төсмерләп, аның турында якты хәтер саклану мәгънәсе ята иде. Җыр барышында – видеоэкраннарда кич буе Хәния Фәрхинең сәхнәдә, гаиләдәге мизгелләре, клипларыннан күренешләр.
Җыр чыгышлары Хәния Фәрхинең тормыш юлы турында сөйләм белән үрелеп барды, тамашачы җырчының биографиясеннән күп кенә фактларны ишетте. Әнисе янына кайткач, киткәндә бакчасыннан “сагынганда карармын” дип әйтеп, бер чәчәк өзгән булган. Ярты сәгатьләп вакыттан соң үзе чәчәк кебек өзелгән.
Хәния Фәрхи Буа театры директоры Раил Садриев белән дә дустанә мөнәсәбәттә булган. Аларның концертларның берсендә сәхнәдә үзара дусларча сөйләшүеннән өзек тә күрсәтелде. “Хәния – үзе бер дөнья, үзе бер моң иде. Андый татар хатын-кызы сәхнәгә менәрме-юкмы – анысы тарих. Әмма ул инде меңләгән тамашачысының энергиясен, куәтен татып, зур заллар тутыруы, Ходай биргән моңы белән күтәрелгән кеше. Без аның белән сәгатьләп сөйләшкән вакытлар бар иде…” – дип искә алды Раил Садриев. Хәния Фәрхи Арча шагыйрәсе Гөлия Шәрәпованың “Күп көч кирәк!” шигырен ошаткан булган. Аңа багышлап, Раил Садриев бүгенге концертта шул шигырьне сөйләде.
Замирә Гәрәева Хәния Фәрхи турында газета-журналларда мәкаләләр булса да, аның турында китап булмавын билгеләп узды. Аны искә алуга багышланган шушы өч көнлек (24-25 сентябрь көнннәрендә дә филармониядә шушы концерт кабатлап күрсәтелә) концертлардан кергән керемне гаиләсе Хәния Фәрхи истәлегенә китап чыгаруга тотачак. 30 нчы майда, җырчының туган көнендә, шушы китапны презентацияләү ниятләнә.
Концертның кульминация ноктасы Хәния Фәрхинең кызы Алия чыгу булды. Халык көчле алкышлар белән каршы алды аны. Беренче итеп, ул “Утыр әле әни, яннарыма!” җырын башкарды. Җыр азагында “нык бул, балам, яшәргә тырыш” дип әнисенең видеоэкраннан эндәшүенә беркем битараф кала алмагандыр.
“Әниемне яратып, хөрмәт итеп килгән тамашачылар! Рәхмәт сезгә бик зур! Мондый авыр минутларда безгә таяныч булганыгыз өчен рәхмәт сезгә! Әниемнең урыннары җәннәттә булсын!” – дип мөрәҗәгать итте Алия тамашачыларга. “Кайтам әле Әлдермешкә” җырын халык аягүрә тыңлады. Җырның аерым урыннарында Алиянең тавышын әнисенекеннән аеру мөмкин дә түгел кебек.
Концерт Хәния Фәрхинең соңгы концертында әйткән сүзләре белән тәмамланды. “Туган көнемне мин үземнең концертларым белән үткәреп җибәрәм. Сезнең белән! Сез минем иң зур бүләгем гомер юлымда!” – дигән сүзләрен җиткерә ул яраткан тамашачысына. Шулай ук, коллективында эшләүче хезмәттәшләренә рәхмәтен белдерә. “Кадерле дуслар! Бүгенге көнем минем истә калачак, сезнең дә күңелләрегездә сакланыр дип уйлыйм! Һәрберегезгә исәнлек-саулык! Сау бул, Казан!” – дигән сүзләр белән хушлаша ул тамашачысы белән. Аның “Истә калсын!” җыры тулысынча яңгыратылды, җыр беткәч тә, залдан тамашачы әле тиз генә чыгып китәргә ашыкмады.
Концертта чыгыш ясаган кайбер җырчылар белән аралашып алырга җай таптык. «Зөләйлә» триосы җырчысы Ләйсән Мәхмүтова «Хәния апаны күптән беләм», — диде:
– Мин кечкенә чакта ул Тинчурин театрында уйнаган иде. Әти-әниләр белән без дә шунда бит инде. Мин аның белән бер спектакльдә дә уйнадым хәтта. “Без бит авыл малайлары” спектаклендә мин малай, ул минем олы апа ролендә уйнады. Балачактан бик ягымлы, ачык ханым булып йөрәккә кереп калган ул. Тормышта да аннары “Ай, апам” дип шаярып сөйләшә идек. Халыкка да мондый концертлар кирәктер дип уйлыйм мин, озаткан вакытта да бар кеше дә күрә алмады, шуңа күрә ниндидер әйтеп бетермәгән сүзләр калган кебек. Безнең тарафтан да шулай искә алу кирәк.
Ришат Шәйхетдинов Хәния Фәрхи белән алты елга якын бергә эшләүләрен әйтте.
– Бу безнең өчен зур югалту булды. Әле аңлап та бетермибез кебек, ишек артыннан Хәния апа килеп керер төсле. Бик әйбәт кеше иде, бар кешегә булышып яшәде. Аның турында гайбәтләр дә булды, ул аларга игътибар итмәде, үз гомерендә бер кешегә дә авыр сүз әйтмәде ул. Бик изге кеше иде ул, шуңа күрә Аллаһы Тәгалә аны иртә алып китте, анда да яхшы кешеләр кирәк.
Тамашачылар җырчының самими, саф күңелле булуын билгеләп үтә.
– Бик сагынабыз Хәния Фәрхине, ул безгә җитми. Һәр концертына барырга тырыша идек. Аның юклыгына һаман ышанмыйбыз, диләр Казаннан Кадрия һәм Зарина Хәкимовалар.
Алексеевск районы Юеш көрнәле авылыннан Рәис абзый белән Әлфия апа махсус шушы концертка дип килгәннәр. “Бик ярата идек Хәнияне. Кызыбыз гел аның концертына билет ала торган иде. Бу юлы да алдан алып куйды. Нишләтәсең бит, адәм баласы шулай яратылган, иртә китте, әрәм булды. Ходай калганнарына – иренә, балаларына исәнлек бирсен! Кызы әнкәсе урынына җырласа, яхшы булыр иде”, — ди алар.
– Җаныбыз белән ярата идек Хәнияне. Миндә аритмия, йөрәк авыруы, йөрергә ярамый, машина белән китерделәр. Без яшьләй китүенә бик борчылдык. Яткан җире җәннәт булсын! Исән чагында бер концертын калдырмый идек. Өйдә дә телевизордан гаиләбез белән карадык, бүген дә гаиләбез белән килдек. Бик зур югалту безнең өчен. Сәхнәдә үз-үзен тотышы, костюмнары, сабырлыгы, матурлыгы, кешегә ягымлыгы – барысы да искиткеч иде. Үлеме турында ишеткәч, үз авыруыма тагын авыру өстәлде”, — ди Казахстаннан Казанга күченеп кайткан Хәмдия апа.
Ханты-Мансийски автоном округының Уральск шәһәреннән килгән Рәйсә Шиһапова Хәния Фәрхинең Себердәге марттагы концертлары турында хатирәләрен яңартты. “Ул вакытта ике туганы үлеп китсә дә, концертларын туктатмады, өзмәде. Шулкадәр яхшы концертлар булды ул. Ул әле минем оныгым белән фотога да төште анда. Ул бер кешене төртмәде, фотога төшәсе килгән бер кешене дә кире какмады. Мин аның “Китмик әле, китмик, яшьлек иленнән” җырын гел җырлап йөрим”, — дип белдерде ул.
Концерт тәмамлангач, Хәния Фәрхинең үзенә бик тә охшаган бертуган сеңлесе Фирүзә ханым белән фотога төшәргә ашыкты кайбер тамашачылар. “Мин сезнең Хәниягез түгел бит!” дип көрсенсә дә, Фирүзә ханым беркемне кире какмады.
Хәния Фәрхине искә алу концертында сеңлесе Фирүзә ханым: “Бүген махсус апама охшатып киенеп килдем”
– Фирүзә апа, бүген нинди тойгылар белән утырдыгыз? Хәзер инде вакыт уза бару белән, апагызны югалту ачысы бераз басыламы, әллә киресенчәме?
– Юк, сеңлем, көчәя генә, минут түгел, секундлары авыр, бик авыр. Ничек яшәп бетәргә, көч таба алмыйм. Күмгәннән соң дүртенче тапкыр киләм инде, аралар ерак бит безнең. 800 ләп чакрым үтеп килдек бүген кызым белән. Рәхмәт халыкка! «Газиз халкым» дип дәшә торган иде. Барысына да рәхмәт, исән-сау булсыннар! Моннан да ачы газап юк. Бу безне мәңгелеккә озата барачак!
– Кызы Алиянең чыгышын ничек кабул иттегез?
– Әкият кебек! Шулкадәр сокланып, хушым китеп карап утырдым.
– Ничек уйлыйсыз, җырлавын дәвам итәрме икән?
– Аның кечкенә Рамазаны бар бит әле…Кем белгән, бүген бертөрле уйлыйбыз, иртәгә икенче төрле булырга мөмкин. Аның дәвамы инде Алия.
– Әниегезнең хәле ничек, Фирүзә ханым? Кызын югалту җәрәхәте бик тирәндер….
– Дүртенче баласын югалтты бит инде, авыр аңа. Һаман саен күрсәтеп торалар бит, телевизордан карый. Карамасаң, карыйсы килә, ә карагач, бик авыр. Минем 1965 елгы Салават абыем калды.
– Бүген сез Хәния апага бик тә охшаган. Хәтта “ул” дип, имәнеп китәсең. Тамашачылар да игътибар итте. Сез бүген махсус шулай ясадыгызмы прическагызны?
– Әйе, бүген шулай эшләтәсем килде. Бик ярата идем аның кыяфәтен. Үзе сабый бала кебек иде бит ул, нурлы иде. Аның кебек булып булмас, әмма ләкин бүген нигәдер шулай эшлисем килде.
– Рәхмәт сезгә! Ходай сабырлык бирсен!
Просмотров: 2589
57 на самом деле число мистическое. В книге Аллаха цифра 7 занимает место в нижнем правом углу и является пикой острия Меча, рукоятка которой находится в верхнем левом углу и соответствует цифрам 1,5, 9. Сочетание 1 и 7 в комбинациях 17 — 10.07 означает как бы кару небесную за безнравственные действия людей. Крушения и Взрывы часто попадаютс на эти даты. 57 — это рана, нанесенная ударами от самих людей. Сочетание нескольких 57 как бы показывает на не однократные нанесенные ей действиями людей раны, что в итоге оборвали ей Жизнь. Давайте послушаем в тишине эту Боль Дуновением Ветра, Капельками Дождя и Снежинками тающими на ладонях. И просить прощения за эту Боль.