Публицист и член Совета при Президенте РФ по развитию гражданского общества, опубликовал на своём Youtube-канале видеоролик «Зачем татарский язык русскому человеку», в котором он высказал свою точку зрения на сложившуюся в Татарстане языковую ситуацию.ИА «Татар-информ» публикует текст видеообращения Максима Шевченко.
Я считаю, что это конфликт не за русский язык и не против русского языка, а это конфликт за две версии страны
— Поговорим сегодня о национальных языках, запрете их изучения, как это многими интерпретируется, и, главное, о проблеме с Татарстаном, где прокуратура проверяет школы республики на предмет уменьшения преподавания русского языка в интересах татарского.
Я заявляю только свою позицию, и моя позиция тут принципиальна. Я считаю, что это конфликт не за русский язык и не против русского языка, а это конфликт за две версии страны. Первая версия страны – Россия является Европой. Но, как мы знаем, единственным европейцем в нашей стране является государство. Поэтому когда вы где-то слышите, что Россия – это Европа, то имейте в виду, что это только интересы чиновников и государство, которое имеет в Европе свое имущество, свои деньги, и их бизнес-сделки ориентированы на Европу. Конечно же, при трезвом уме и ясном взгляде очевидно, что Россия — никакая не Европа, более того, Европа всегда относилась к России как к источнику дохода и как к объекту экспансии. Российская империя, Российское государство или ельцинское государство — это были государства, которые классики называли «смотрящими» Запада за Евразией. То есть Российской Империи, согласно Марксу, было позволено стоять на коленях перед более сильными хищниками – Англией, Францией, Германией, и грабить слабые народы. Это суть того, что Россия — это часть Европы.
Вторая версия — Россия произошла в ходе сложной истории, которая включала в себя сильный евразийский компонент, который мы знаем как Золотая Орда и то, что московские князья получали княжения от Золотой Орды. Золотая Орда была государством, где при правящей монгольской династии Чингизидов народам было даровано огромное количество разных языков и религий. Золотая Орда была на самом деле государством религиозной свободы и терпимости, — как говорится, подчиняйся основному закону, Ясе Чингисхана, и все будет хорошо.
В рамках первой концепции «Россия — Европа» никакие национальные языки вообще не нужны как политический фактор. Нужна Российская Федерация как глобальная корпорация, которая управляется Роснефтью, Газпромом, Ростехом и другими корпоративными структурами, которые граждан, лишенных гражданских прав (а национальное является частью гражданских прав), выстраивает как членов южнокорейской корпорации типа Samsung или LG. Результаты их труда, а точнее эксплуатации труда, правящие элиты, которые входят в руководство государства-корпорации продают на Запад, в Китай, на Восток. Таким образом, мы все, народ, пользуемся объедками с их барского стола, а они разруливают корпоративное государство, в котором есть один язык — русский, одна политическая система.
Кризис лицемерия в России дошел до предела, согласно статье Суркова, и скоро будут отброшены все эти демократические лицемерные слова, которые просто потребляют бюджеты. Все равно все решения проводятся не в Государственной Думе: они просто принимаются Государственной Думой. Понятно, что наверху, а потом спускаются к Государственной Думе. И позволила бы себе Государственная Дума не согласится хоть с чем-то, что ей спускается со Старой площади. Такого случая мы даже не припомним, может, кто-то мне подскажет, что я был не прав? Так зачем это лицемерие? Давайте просто напрямую перейдем к государственной корпорации – все национальные республики будут переименованы в губернии или в какие-то экономические секторы по принципу управления, например, на основе округов. И таким образом Россия примет тот облик, который ей предписан современным разделением труда, — облик некой глобальной корпорации, которая добывает энергоресурсы, перерабатывает металл и производит оружие, продавая его миру. Может быть, разрешат еще производить продовольствие и, конечно же, электроэнергию, и еще мы должны быть местом для отходов.
Множество языков и цветущая сложность подразумевает, что мы не часть Запада, мы уникальное политическое образование между Китаем и Европой, которое имеет собственную историю
Вторая концепция «ордынская»: множество языков и цветущая сложность подразумевает, что мы не часть Запада, мы уникальное политическое образование между Китаем и Европой, которое имеет собственную историю. Мы наследники Атиллы и Чингисхана. Народы, которые входили в армию Атиллы, в армию Чингисхана и в армию Ивана Грозного, если на то пошло, которая была интернациональна. Это народы разные – со своими языками, своими религиями, своими исконными территориями. Поэтому федерализм является продолжением евразийской концепцией России. Поэтому изучение языков является антиевропейской, антизападной концепцией Российской Федерации, а не просто корпорации Россия, которая была нам описана в правоконсервативной книге «Проект Россия».
Надо ли изучать в школах Татарстана татарский язык? Ну слушайте, а химию надо? А биологию надо?
Мальчики или девочки, учащиеся в Татарстане в Российской Федерации, предположим, изучают татарский язык. Перейдем на простой человеческий формат. Ну скажите мне, хоть один русский, изучая татарский язык, перестал быть русским? Национальность — это то, как мы сами себя чувствуем. Кровь ничего не определяет, кровь определяет признаки, которые нам передаются от родителей и наших предков. Если бы кровь определяла национальность, Пушкин был бы эфиопом или арапом. Он считал себя русским, потому что это было его ощущением. Этот маленький, чернявый, кучерявый человек небольшого роста с длинным носом и отвисшими губами был абсолютно русским, он себя не мыслил другим человеком. Итак, как мы себя ощущаем, такими мы и будем. Вопрос: надо ли изучать в школах Татарстана татарский язык? Ну слушайте, а химию надо? А биологию надо? А кому из вас в жизни это понадобилось? А кому из вас в жизни понадобилось обществоведение? Тем, кто этим занимается, правильно.
Так же, как татарин изучает русский язык не потому, что он любит Конституцию, а потому что он понимает, что это язык политики, образования, развития, так же русский изучает татарский язык, потому что это помогает ему жить в Татарстане
Я считаю, что ребенка надо нагружать всем тем, что развивает его мозги и помогает ему в жизни. Помогает ли русскому мальчику или русской девочке, живущим в Татарстане, знание татарского языка? Да, безусловно, помогает. Вы по улице Тукая пройдитесь вечером, в центре Казани, если вам 15 лет. Если вы знаете татарский язык, у вас будет, условно говоря, один разговор с окружающей средой. Если вы не знаете, то это будет совсем другая, конфликтная ситуация. Так же в Челнах и Елабуге. Так же, как татарин изучает русский язык не потому, что он любит Конституцию, а потому что он понимает, что это язык политики, образования, развития, так же русский изучает татарский язык, потому что это помогает ему жить в Татарстане. Допустим, русского в Мордовии заставлять изучать татарский язык – это, конечно, безобразие. Но изучать, между прочим, хотя бы язык эрзя или мокша в Мордовии, почему бы и нет, в конце-то концов. А что в этом такого? А в Коми язык коми изучать. Это плохо будет, если ребенок будет знать помимо какой-нибудь валентности (которую я с ужасом вспоминаю из своей школы) или какой-нибудь гетерозиготы (которую я не знал бы всю жизнь, и жизнь моя была бы здоровее), будет знать какой-нибудь местный язык?
Зная татарский язык, я бы свободно себя чувствовал в Турции, в Азербайджане, в Узбекистане, в Туркменистане, в Киргизии и во многих других тюркских регионах
Зная татарский язык (мне очень жаль, что я не живу в Татарстане), я бы свободно себя чувствовал в Турции, в Азербайджане, в Узбекистане, в Туркменистане, в Киргизии и во многих других тюркских регионах. Я бы общался с якутами, общался с хакасами, и общался бы даже с родиной Сергея Кужугетовича Шойгу, Тувой, где тоже тюркские языки. Огромная масса людей говорит на этом языке. Поэтому это вопрос совершенно не защиты русского языка, это вопрос двух концепций развития России: или мы приложение к Западу — огромная корпорация, которая в интересах правящих семей, новых патрициев, работает на мировой рынок, либо мы союз свободных народов с языками, территориями и историей. Я предпочитаю второй вариант. Борьба за татарский язык сегодня — борьба за русский язык и другие языки. Это борьба за свободу и демократию, за то, чтобы мы не были колонией Запада.
* * *
Минем уйлавымча, бу рус телен яклаган яисә рус теленә каршы низаг түгел, ә илнең ике төрле версиясе өчен барган бәхәс
— Бүген милли телләр хакында сөйләшеп алыйк, аларны өйрәнүне тыю турында — күпләр моны шулай дип кабул итә, — ә иң мөһиме – Татарстан белән килеп туган проблема хакында. Хәзер прокуратура республикадагы мәктәпләрне аларда татар телен күбрәк укытыр өчен рус теле дәресләрен киметү бармы-юкмы икәнлеген тикшерә.
Мин бары үз позициямне белдерәм, һәм мин монда какшамас фикердә торам. Минем уйлавымча, монда рус телен яклаган яисә рус теленә каршы чыккан низаг түгел, ә Россиянең нинди ил булырга тиешлеге хакында бәхәсләшү. Илнең беренче версиясе: Россия – ул Европа. Тик белүебезчә, бездә бердәнбер “Европа кешесе” – ул дәүләт. Россия ул Европа дигәнне ишетәсез икән, белеп торыгыз – монда бары түрәләрнең һәм дәүләтнең файдасы турында гына сүз бара, чөнки алар Европада милекләрен саклый, аларның акчасы шунда, бөтен эшлекле килешүләре Европага йөз тоткан. Әлбәттә инде, аек акыл белән, күзне ачып карасаң, Россия бернинди дә Европа түгел, алай гына да түгел, Европа Россиягә һәрвакыт керем чыганагы һәм үтеп керергә, басып алырга мөмкин булган объект дип кенә карый. Россия империясе, Россия дәүләте яки Ельцин вакытындагы дәүләт – бу дәүләтләр Көнбатышның Евразия белән идарә итү, аны “карап-күзәтеп тору” өчен кулланыла торган дәүләтләр булды. Ягъни Россия империясенә, Маркс әйткәнчә, Англия, Франция, Германия кебек көчлерәк ерткычлар алдында тезләнеп торган килеш, үзеннән көчсезрәк халыкларны таларга рөхсәт бирелде. Россия – Европа ул, диюнең асылы менә шунда.
Илнең икенче версиясе – Россия катлаулы тарих нәтиҗәсендә барлыкка килде, аңа көчле Евразия компоненты катнашкан, без аны Алтын Урда буларак беләбез, Мәскәү кенәзләре кенәзлеккә рөхсәтне Алтын Урдадан алганнар. Алтын Урда дәүләтендә хакимлек итүче монгол династиясе Чынгыз нәселе халыкка бихисап күп төрле телләр һәм диннәр биргән. Алтын Урда чынлыкта дин иреге һәм сабырлык хөкем сөргән дәүләт була – кем әйтмешли, Төп канунга – Чынгызхан Ясагына буйсын да, рәхәтләнеп яшә.
“Россия – Европа ул” дигән беренче концепция кысаларында милли телләрнең, сәяси фактор буларак, бөтенләй кирәге юк. Бары Россия Федерациясенең глобаль корпорация буларак калуы кирәк, аның белән Роснефть, Газпром, Ростех һәм башка корпоратив структуралар идарә итәчәк. Бу очракта ил халкы гражданлык хокукларыннан мәхрүм ителеп (ә милли хокуклар гражданлык хокуклары булып тора), ниндидер корпорация әгъзалары кебек кенә кала, мәсәлән, Көньяк Кореядагы Samsung яки LG кебек. Халыкны эшләтеп, эксплуатацияләп, халык эшләп тапканны дәүләт-корпорация җитәкчелегенә кергән идарә итүче элиталар Көнбатышка, Кытайга, Көнчыгышка сатып җибәрә. Шулай итеп, без барыбыз да, халык, байлар өстәленнән калдыклар белән кәнәгатьләнәчәкбез, ә алар корпоратив дәүләт белән идарә итәчәк, бу дәүләттә бары бер тел генә – рус теле, һәм бер генә сәяси система булачак.
Россиядә икейөзлелек чигенә җитте, Сурков мәкаләсендә шулай дип яза, һәм тиздән демократия турындагы икейөзле сүзләрне сөйләп тә тормый башлаячаклар, ул сөйләнүләр бюджетны үзләштерү өчен генә кирәк. Баребер бөтен карарлар Дәүләт Думасында кабул ителми, аларны Дәүләт Думасына өстән төшерәләр генә, Дума әзер карарларга риза булып, кул куеп кына утыра. Әллә Дәүләт Думасы Иске мәйданнан төшерелгән бер әйбер белән генә булса да килешмичә кала алыр идеме? Мин андый очракны хәтта хәтерли дә алмыйм, бәлки миңа берәрсе искә төшерер, мине хаксыз дияр? Шулай булгач, бу икейөзлелек нигә кирәк? Әйдәгез турыдан-туры дәүләт корпорациясенә күчик – бөтен милли республикалар губернияләргә әйләндерелер, яки ниндидер икътисадый секторларга, мәсәлән, округлар нигезендә. Һәм шулай итеп, Россия заманча хезмәт бүленеше күздә тоткан кыяфәткә керер – ниндидер глобаль корпорация, ул энергия ресурслары таба, металл эшкәртә, корал эшләп чыгара, һәм дөньяга сата. Бәлки әле азык-төлек эшләп чыгарырга да рөхсәт итәрләр, һәм, әлбәттә инде, электр энергиясе, тагын әле без калдыклар китереп күмә торган урын булырга тиешбез.
Телләр күплеге һәм чәчәк ата торган катлаулылык безнең Көнбатышның бер өлеше булмавыбызны күздә тота. Без Кытай һәм Европа арасындагы үз тарихы булган уникаль сәяси бер оешма
Икенче концепөия – “Урда концепциясе”: телләр күплеге һәм чәчәк ата торган катлаулылык безнең Көнбатышның бер өлеше булмавыбызны күздә тота. Без Кытай һәм Европа арасындагы үз тарихы булган уникаль сәяси бер оешма. Без Атилла һәм Чынгызхан варислары. Атилла гаскәренә, Чынгызхан гаскәренә, инде алайга китсә, Явыз Иван гаскәренә дә кергән халыклар, чөнки ул да халыкара гаскәр булган. Бу халыклар төрле – аларның үз телләре, диннәре, элек-электән биләп торган җирләре бар. Шуңа да федерализм Россиянең Евразия концепөиясе дәвамы булып тора. Шуңа да телләрне өйрәнү Россия Федерациясенең Европага каршы, Көнбатышка каршы концепөиясе булып тора, бу инде “Россия проекты” уң консерватив китабында безгә сурәтләп бирелгән “Россия корпорациясе” түгел.
Татарстан мәктәпләрендә татар телен өйрәнергә кирәкме? Соң, алайга китсә, химияне уку кирәкме? Ә биологияне?
Россия Федерациясенә кергән Татарстанда укучы малайлар һәм кызлар, әйтик, татар телен өйрәнә, ди. Кеше аңлый торган гади форматка күчик. Әйтегез әле миңа, бер генә булса да рус кешесе, татар телен өйрәнү аркасында рус булудан туктадымы? Кешенең милләте ул – үзен ничек тойса, шул була. Кан берни дә түгел, милләт каннан килми. Кан аша безнең әти-әниебездән һәм әби-бабаларыбыздан ниндидер билгеләр күчә. Канга карап кына милләт билгеләнсә, Пушкин эфиоп яки гарәп булыр иде. Ул үзен рус кешесе дип санаган, чөнки ул үзен рус итеп сизгән. Бу бәләкәй, кара-кучкыл, бөдрә чәчле кеше, кечкенә буйлы, озын борынлы, асылынып торган иренле кеше чып-чын рус булган, ул үзен башка милләт кешесе дип күз алдына да китермәгән, уйламаган да. Шулай итеп, без үзебезне кем дип хис итсәк, шул булабыз да. Сорау: Татарстанда татар телен өйрәнергә кирәкме? Алайса ярый, химияне уку кирәкме соң? Ә биологияне? Ә кайсыгызга бу тормышта кирәге чыкты? Ә кайсыгызга тормышта җәмгыять белеме кирәк булды? Дөрес, моның белән шөгыльләнүчеләргә генә.
Татар кешесе рус телен Конституцияне яратканга түгел, ә бу телнең сәясәт, мәгариф, үсеш алу теле булганын аңлаганга өйрәнгән кебек, рус кешесе дә татар телен бу тел аңа Татарстанда яшәргә ярдәм иткәне өчен өйрәнә
Минем уйлавымча, балага аның баш миен үстерергә ярдәм итә торган, тормышында кирәге чыгарлык бар әйберне өеп бирергә кирәк. Татарстанда яшәүче рус малае яки рус кызына татар телен белү ярдәм итәме? Әйе, һичшиксез, ярдәм итә. Сез кич белән Тукай урамы буйлап йөрергә чыксагыз, Казан үзәгендә, һәм сезгә 15 яшь икән, сез татар телен беләсез икән, сезнең әйләнә-тирә мохит белән бер төрле сөйләшү булачак. Әгәр телне белмәсәгез, бу инде бөтенләй икенче, мохит белән каршылыкка керә торган халәт булачак. Чаллыда һәм Алабугада да шулай. Татар кешесе рус телен Конституцияне яратканга түгел, ә бу телнең сәясәт, мәгариф, үсеш алу теле булганын аңлаганга өйрәнгән кебек, рус кешесе дә татар телен бу тел аңа Татарстанда яшәргә ярдәм иткәне өчен өйрәнә.
Әйтик, Мордовиядә рус кешесен татар телен өйрәнергә мәҗбүр итү – бу, әлбәттә, ярый торган эш түгел. Тик, мәсәлән, Мордовиядә эрзя яисә мукшы телен нигә өйрәнмәскә ди әле? Моның ние бар? Ә Коми республикасында коми телен өйрәнергә була. Бала ниндидер валентлык (мин аны мәктәптә укыган вакыттан котым очып искә алам) яки ниндидер гетерозиготадан кала (мин аны гомерем буе белмәсәм дә, сәламәтрәк булыр идем), ниндидер җирле телне белсә, начар булыр идемени?
Татар телен белсәм, мин үземне Төркиядә, Әзербайҗанда, Үзбәкстанда, Кыргызстанда, башка бик күп төрки төбәкләрдә иркен хис итәр идем
Татар телен белгән очракта (бик кызганыч, мин Татарстанда яшәмим), мин үземне Төркиядә, Әзербайҗанда, Үзбәкстанда, Кыргызстанда, башка бик күп төрки төбәкләрдә иркен хис итәр идем. Якутлар, хакаслар, хәтта Сергей Кужугет улы Шойгу туган ягы Тыва белән дә аралашыр идем, анда бит шулай ук төрки телләр. Шуңа да бу һич тә рус телен яклау мәсьәләсе түгел, бу Россиянең алга таба үсешенең ике концепциясе: яки без Көнбатышның кушылдыгы булабыз – дәү корпорация, ул идарә итүче гаиләләр, яңа патрицийлар файда күрсен өчен, дөнья базарына эшли, яисә без үз телләре, тарихлары, үз җирләре булган ирекле халыклар берлеге. Мин икенче вариантны өстен күрәм. Бүген татар теле өчен көрәш ул – рус теле һәм башка телләр өчен көрәшү дә. Бу – ирек һәм демократия өчен көрәш, безнең Көнбатышның бер колониясенә әйләнмәвебез өчен көрәш.
Просмотров: 1356
А про Башкортостан что молчите?У нас та же проблема,тоже запреты изучения родного языка!
В советские времена в Северном Казахстане русским детям учителя разрешали не ходить на уроки казахского языка. А казахские дети стеснялись изучать свой родной язык в практически пустом классе. Поэтому сейчас эти казахи почти не говорят на родном языке. Их дети сейчас не могут обратиться к помощи родителей, чтобы те помогли им с уроками, потому что все уроки теперь на казахском языке.
очень показательно отношение наших политиков к проблемам русскоговорящего населения Прибалтики, когда власти Эстонии заявили о переходе школ на 60% обучение на эстонском языке в русских школах. Тогда Лавров указывал на Европейскую хартию региональных языков, шли обещания жесткого курса по отношению к Литве, Латвии, Эстонии, их демонизация в СМИ. Двойные стандарты, как обычно. Какое там демократическое общество, о чем вы, г-н Шевченко