Аларның исемнәрен онытырга ярамый!

Мөхәммәтфатыйх Морта­зин (соңгы фотосурәте, 1936 ел).

30 октябрьдә Сәяси репрессияләрнең корбаннары көне булып үтте

Үткән гасырның 20-50нче елларында меңләгән ватан­дашларыбыз, булмаган җи­наятьләрдә гаепләнеп, сөр­генгә озатылган, төрмәләргә утыртылган һәм атып үтерелгән. Шулар арасында күп кенә без­нең дин кардәшләребез — татарлар, башкортлар, казахлар, Урта Азия һәм Кавказ халыклары бар.

Сиксән ел элек, 1937 елның октябрь — ноябрь айларында, Ста­лин террорының иң фа­җи­гале көннәрендә, Куйбышев шәһәрендә һәм өлкәсендә НКВД хезмәткәрләре дин әһел­ләрен, татар зыялыларын, гади эшчеләрне, крестьяннарны кулга ала башлыйлар. Шулар арасында — Мәләкәс шәһәренең ахуны Гатаулла Гөбәйдуллин, Куйбышев (Самара) шәһәре, Оборона урамындагы (хәзерге Тарихи) мәчет имамы Мө­хәммәтфатыйх Мортазин, Спорт сарае урынындагы мәчет имамы Нәҗип Хәбибуллин, Кызыл Яр районының Яңа Кызылсу авылы мөәзине Кашшаф Әхмәтсафин, барлыгы 60тан артык кеше. Алар Елховка районының — Тупли, Кошки районының — Иске Җүрәй, Пох­вистнево районының — Яңа Мансур, Мәчәләй, Гали, Шенталы районының — Әбдеки, Камышлы район үзәге һәм Яңа Ярмәк, Иске Ярмәк, Ульян өлкәсенең (ул вакытта Куйбышев өлкәсенә кергән) — Иске Кулатка, Черкиле, Әхмәтле, Иске Атлаш, Төгәлбуа, Мулла авыллары кешеләре. Күбесе — дин әһелләре. Алар барысы да 58нче маддә буенча хөкем ителеп, атып үтерелгәннәр.

Бу турыда онытырга бер дә ярамый. Матәм көннәрендә урамнарда, мәйданнарда Сталин терроры корбаннарының исемлекләрен уку гадәте бар. Без үз халкыбызга ул елларда корбан ителгән якташ­ларыбызның исемнәрен искә төшереп үтәргә булдык: Мө­хәм­мәтфатыйх Мортазин, Га­таулла Гөбәйдуллин, Мө­хәм­мәтситдыйк Шәмгунов, Мө­хәм­мәтҗан Әбдюшев, Абдулла Абдрахманов, Хәсән Әх­мәтҗанов, Мөхәммәтҗан Кур­макаев, Шәй­хетдин Җәлә­летдинов, Мостафа Гыйльманов, Вазыйх Мифтахов, Исмәгыйль Хәсәнов, Шаһи­әгъзам Гафаров, Назыйф Ти­мербулатов, Сафиулла Хә­лиуллин, Хәтимулла Батталов, Якуб Мостафин, Ибраһим Шәйхетдинов, Мөстәкыйм Хә­бибуллин, Һа­диулла Камалетдинов, Якуб Кутуев, Локман Мәгъдиев, Закир Миникеев, Әхмәтзыя Локманов, Мөхәммәтҗан Әсәнов, Ибра­һим Бикеров, Нәҗип Хәби­буллин, Хөсәен Кутуев, Нур­мөхәммәт Кутуев, Миннутдинов Әбугали, Сәгъдәтулла Халитов, Хөсәен Давыдов, Кашшаф Әхмәтсафин, Минегали Әбүбәкеров, Гөбәйдулла Хәбибуллин, Минегата Сад­ретдинов, Исмәгыйль Мортазин, Абдрахман Батыров, Зариф Закиров, Ярулла Хәмдиев, Әбүшахман Әк­сә­нов, Салаватулла Гыйсматуллин, Әхмәтсафа Мусин, Гыйр­фан Гыйльманов, Нургата Галләмов, Сәлах Сабитов,     Гәрәй Сәйфуллин, Бәдретдин Курмакаев, Әхмәдулла Хәби­буллин, Файрукша Төхвәт­шин, Хәйретдин Шабаев, Сәй­фетдин Шәмсетдинов, Хәй­рулла Йосыпов, Гасыйм Ярмиев, Нәҗип Ярмиев.

Шамил ГАЛИМОВ,

Самара төбәген өйрәнүче, тарихчы.

«Бердәмлек».

Просмотров: 1330