Хатирәләрне барлаганда, кайчандыр безне эчкерсез яраткан якын кешеләребез искә төшә. Алар белән бергә булган чаклар, кызыклы вакыйгалар күз алдына килеп баса. Шуларның берсен сезгә язып җибәрергә булдым әле. «Картинәй (бездә дәү әниләргә, әбиләргә шулай дәшәләр) суганы» дип атадым мин аны.
Безнең картинәебез, Латыйфа Рамазан кызы Бәшәрова, Бөек Ватан сугышында хәбәрсез югалган картәтиемә Әхтәм Хәерлебәшәр улы Бәшәровка гомере буена тугры калып, биш баласын сау-сәламәт үстереп, олы тормыш юлына озаткан кеше.
Әбиебез тормыштан ямь табып, һәрвакыт ачык йөз белән яшәде. Аны искә алганда, ул һәрчак көләч йөзе белән искә төшә. Әбием белән бабамның икесенең дә урыннары оҗмахтадыр, дип уйлыйм.
Хикәятемне ерактан, балачак хәтирәләремнән башлыйм әле. Шул вакытларны исемә төшерәм дә, күңелем шатлык белән тулгандай була.
Менә мин картинәемдә кунакта. Әй, яратам да соң аңарда кунакта булырга. Ул мине, кунак кызы дия-дия, үзенең тәмле кәнфит-прәннекләре белән сыйлый башлый.
Картинәемнең бакчасында әле тәмле алмалар да пешә. Бу алма агачының исеме дә миңа бик ошый. Ранетка дип атала ул. Картинәемнән: “Ашап карыйм әле”, — дип сораган идем дә: “Хәзер август башы гына бит, балам. Тәмләнергә вакыт кирәк әле аларга”, — дип жавап бирде. Иртәгә барыбер бакчага кереп ашап карыйм шул алмаларны. Бәлки, картинәемә генә алар тәмсез булып тоеладыр. Әнә җиңгәчәм, Рәзилә апа кайтып керде. Ул җиңгәчә дип дәшкәнне яратмый. Белмим нигәдер. Минем өчен җиңгәчәй дә бик матур сүз бит инде.
Безнең Рәзилә апабыз тегүче. Ул эшкә тотынып, нәрсәдер теккәндә, өстәл өстендәге зур, матур тегү машинасы астына кереп утырырга яратам. Өстәлнең аяклары яфраклар, мин белмәгән-күрмәгән җиләк-җимешләр белән бизәп ясалган. Аларны сырлап эшләнгән тимер тоташтырып тора. Рәзилә апа шуның өстенә аякларын куя да, тегү машинасы үзеннән-үзе биергә тотына, җырлап җибәргән сыман була.
Мин онытылып, идәнгә төрле төстәге ситса кисәкчекләренең очып төшүен күзәтәм. Алар агач яфракларын хәтерләтәләр. Шулар өстенә Рәзилә апамның кара озын чәч толымнары да шуып төшә. Кайчан өлгергәндер, Рәзилә апам миңа шул ситса кисәкләреннән курчак та ясап куйган. Аның бите ап-ак, башына вак чәчкәле яулыгын матур итеп бәйләп куйган. Ә күлмәгенең матурлыгына шаккатып карап торам.
Кичә картинәемә әзрәк үпкәләп тә алдым әле. Ул: “Йокларга вакыт инде”, — диеп, икенче бүлмәгә алып керде дә авыз эченнән генә ниндидер матур бер көй көйләргә тотынды. Күзләремнең йомылганын сизми дә калганмын.
Иртән мине тәмле тәбикмәк (безнең авылда пәрәмәчне шулай атыйлар) исләре уятты. Сикереп тордым да картинәемнең итәгенә барып сарылдым. Ә ул мине назлап, башымнан сыйпарга кереште һәм без, кара-каршы утырып, тәбикмәк белән тәмләп чәй эчтек. Шунысына игътибар иттем, картинәемнең битләре дә нәкъ шул тәбикмәккә охшап, ничектер матур булып кызарып киткәннәр иде.
Чәй эчеп туйгач, картинәемнең көйләп әйткән догасын тыңладым да, әппәр әйтеп битемне сыпырганнан соң, урамга чыгып йөгердем. Минем тизрәк бакчадагы алманы ашап карыйсым килә иде.
Биредәге түтәлләрдә кишер, кыяр, суган, төрледән-төрле матур чәчкәләр дә үсә. Барысы да рәсемдәге сыман. Бер чүп үләне дә юк. Суган түтәле генә миңа ошап бетмәде. Андагы яшел суган кыяклары жирдә таралып яталар иде, ә суганнар үзләре өскә калкып торалар. Әз-мәз чүп үләннәре дә күренгәли. Картинәем өлгермәгәндер инде.
Карап-карап тордым да, картинәемне шатландырырга булдым. Суган түтәлендәге бөтен чүп үләннәрен дә йолкып бәрдем. Аннан соң суганнарны күмеп чыктым. Эшемне тәмамлагач, картинәемнән сөенче алырга йөгердем һәм үзен җитәкләп бакчага алып кереп, суган түтәлен күрсәттем. Хәзер картинәем мине мактый инде дип торганда, ул: “И балам, син безне сугансыз калдыргансың бит”, — дип әйтеп куйды. “Нигә алай дисең картинәй?” — дигән идем, ул моңа каршы миңа: “Үскәч аңларсың”, — дип кенә жавап бирде.
Менә шундый язма килеп чыкты. Күпләребезнең күңелендә шундый җылы хатирәләр сакланадыр, дип уйлыйм.
Динура ВӘЛИЕВА-ФӘЙРУЗОВА.
Зеленовка авылы,
Ставрополь районы.
Просмотров: 1242