19 марта в Казани состоялось торжественное подписание Меморандума о сотрудничестве между ДУМ РТ и КФУ. Документ скрепили своими подписями муфтий Республики Татарстан Камиль хазрат Самигуллин и ректор Казанского (Приволжского) федерального университета Ильшат Рафкатович Гафуров.
Также в двусторонней встрече приняли участие заместитель муфтия РТ по образованию, ректор РИИ и КИУ Рафик хазрат Мухамметшин, советник муфтия РТ по информационной политике, генеральный директор Издательского дома «Хузур» ДУМ РТ Ришат Хамидуллин и директор института международных отношений КФУ Рамиль Хайрутдинов, а также руководители профильных направлений сотрудничества университетом и муфтиятом.
Истореческий документ подписан между КФУ и ДУМ РТ впервые. Меморандум предполагает сотрудничество по отдельным направлениям: реализация совместных проектов в области массмедиа; реализация совместных проектов и мероприятий, связанных с наукой и просветительской деятельностью, а также содействие повышению качества просвещения и образования; информационное и организационное обеспечение мероприятий, проводимых Сторонами, поддержка их подготовки и проведения; совместное создание и использование современных образовательных систем; взаимный обмен информацией о предстоящих мероприятиях; совместные проекты в рамках противодействия экстремизму и терроризму; осуществление информационной поддержки общественных мероприятий, проводимых Cторонами; реализация совместных проектов в области сохранения и популяризации татарского богословского наследия; иные виды взаимодействий, согласованных Сторонами.
Как сообщил генеральный директор Издательского дома «Хузур» ДУМ РТ Ришат Хамидуллин, стороны давно шли к данному событию. “И Духовное управления мусульман РТ, и Казанский федеральный университет — занимаемся одним делом — сохранением нашего наследия. В результате наших встреч и обсуждений мы решили консолидировать наши усилия и подписать соглашение о взаимодействии», — сказал Р.Хамидуллин.
По мнению ректора КФУ Ильшата Гафурова, сегодня — значимый для обеих организаций день. «Подписывая данное соглашение, мы формализуем наши отношения. У нас огромное татарское наследие, которое мы получили исторически от наших предшественников. Это наследие сегодня нуждается в изучении, понимании и передаче новым поколениям. В этой работе мы координируем свои усилия прежде всего с Духовным управлением мусульман РТ, с Институтом восточных рукописей, который находится в Санкт-Петербурге сегодня», — сказал И.Гафуров. Одним из главных предметов соглашения он назвал оцифровку старинных трудов.
- Здесь главенствующим является ДУМ РТ, поскольку именно через те возможности, которые имеет Духовное управление, может быть распространено наследие среди подрастающего поколения и среди всех заинтересованных лиц. Это и Булгарская исламская академия, и многочисленные учебные заведения, которые находятся под руководством и координацией ДУМ РТ. Огромные возможности открываются в результате совместной деятельности! Конечно, эту работу надо было делать чуть раньше. Сегодняшним днем мы созрели к этой деятельности. Поэтому большое спасибо хочется сказать Камиль хазрату, который с этой инициативой выступил. Руководителю института международных отношений, высшей школы востоковедения уже нашего университета, всем тем, кто непосредственно этой работой занимается», — сказал ректор КФУ, надеясь на более интенсивную работу после подписания этого соглашения.
Примечательно, что оцифровка старинных трудов будет осуществляться на платформе бесплатной электронной библиотеки Darul-Kutub.com, которая активно развивается силами Издательского дома «Хузур» ДУМ РТ с 2013 года с целью сохранения татарского богословского наследия и его дальнейшего изучения, перевода на современный татарский и русский языки, как альтернативы зарубежным трудам, информационного противодействия радикальным идеологиям, а также обеспечения мусульман доступными и авторитетными источниками ханафитского мазхаба. Сайт позволяет не только находить ценные труды, но и читать эти книги онлайн или скачать на бесплатной основе. Дизайн сайта адаптирован для всех экранов ПК, смартфонов и планшетов. Можно осуществлять поиск по авторам, названию книги и категориям. В 2020 году книжный фонд электронной библиотеки Darul-Kutub.com значительно обогатился – на сайте для всеобщего бесплатного доступа размещены 180 «новых» отсканированных трудов, изданных в Казани до 1918 года. Таким образом, на сегодняшний день электронная библиотека Darul-Kutub.com вмещает в себя 1073 наименования старинных книг (это около 1300 томов), среди которых классические дореволюционные труды татарских ученых и богословов.
Муфтий Татарстана Камиль хазрат Самигуллин в своем приветственном слове отметил, что всех гостей столицы и республики в первую очередь удивляют традиции добрососедства и толерантности, которые присущи татарстанцам. «Задают вопрос: в чем причина? И каждый раз мы слышим разные интерпретации, различные мнения по этому поводу. А известный историк Михаил Худяков в своей книге «Очерки Казанского ханства» приводит пример, что в Казанском ханстве был православный храм! И мы понимаем, что истоки этой толерантности – в татарском наследии, которое нуждаются в глубоком изучении. Как было уже сказано, в Петербурге, как я знаю, хранится 12 тысяч трудов, относящихся к духовному наследию татарского народа. То есть наши предки оставили огромный клад, огромное море, целый океан наследия, которое нуждается в изучении. И Алла бирса, все это мы вместе будем делать. На самом деле работа уже ведется давно. Сегодня, как Ильшат Рафкатович сказал, мы формализуем наши отношения: то есть придаем им официальный статус. Мы рады работать с таким университетом как КФУ, с одним из лучших университетов. Наш великий богослов Марджани преподавал в этом университете! ИншАллах, мы добьемся хороших успехов. Самое главное – мы вышли в этот путь», — выразился муфтий.
По словам директора института международных отношений КФУ Рамиля Хайрутдинова, сегодня — событие незаурядное. «Речь идет о важном переломном моменте – о взаимодействии светского образования, каким является Казанский федеральный университет, и системы религиозного образования, которым управляет ДУМ РТ в лице Камиля хазрата. Мы считаем, что в течении нескольких лет, тем более впереди — значимые события, связанные с 1100-летием принятия ислама Волжской Булгарией, обязаны сделать максимальный прорыв в изучении нашего историко-культурного наследия», — сказал Р.Хайрутдинов.
- Абсолютно правду говорите, что наследие насчитывает тысячи, десятки тысячи единиц хранения, — продолжил он. — И сразу надо отвергнуть досужливые разговоры о том, что наследие в опасности, что он хранится в ужасных условиях. Приглашаем посетить КФУ, отдел редких рукописей и вы увидите, что коллекция находится в самых надежных руках. Также коллекции хранятся в Национальной библиотеке ТР, и в Институте языка, литературы и искусства имени Г.Ибрагимова и в других частных коллекциях. Все это, благодаря решению Ильшата Рафкатовича, Камиля хазрата станет достоянием широкой общественности. Дело в том, что речь идет не только об оцифровке, но и о открытом доступе к этим трудам», — сказал он, отдельно поблагодарив издательство «Хузур» ДУМ РТ в лице генерального директора Ришата Хамидуллина за работу над проектом Darul-Kutub.com.
Рамиль Хайрутдинов также подчеркнул, что публикации в электронной библиотеке от ДУМ РТ будут сопровождаться научными комментариями и станут доступны для читателей не только России, но для зарубежных стран. «На первом этапе мы хотим еще подготовить полный каталог татарских учебников, в том числе и богословских учебников, которых насчитывается десятки тысяч, и они были в свое время в 19-20 столетиях лучшими учебниками на общетюркском, на общемусульманском пространстве. Поэтому мы надеемся, что в самое ближайшее время мы сможем оценить то богатство, дать ему не только оценку, но и активно использовать в современном, в том числе образовательном процессе», — резюмировал он.
По словам заместителя муфтия РТ по образованию, ректор КИУ и РИИ Рафика Мухаметшина, говоря о сохранении национально-религиозной идентичности и патриотизме, нельзя игнорировать свое наследие. Формировать свое полноценное представление о будущем без него невозможно, отметил он. «С этой точки зрения этот договор по изучению богатейшего наследия является очень перспективным», — сказал Р.Мухаметшин.
***
19 мартта Казанда ТР мөселманнары Диния нәзарәте һәм КФУ арасында хезмәттәшлек турында Меморандумны имзалау тантанасы узды. Документны Татарстан Республикасы мөфтие Камил хәзрәт Сәмигуллин һәм Казан (Идел буе) федераль университеты ректоры Илшат Рәфкать улы Гафуров имзалады.
Очрашуда шулай ук ТР мөфтиенең урынбасары, РИИ һәм КИУ ректоры Рәфикъ хәзрәт Мөхәммәтшин, ТР мөфтиенең мәгълүмати сәясәт буенча киңәшчесе, ТР мөселманнары Диния нәзарәтенең «Хозур» нәшрият йорты генераль директоры Ришат Хәмидуллин, КФУның Халыкара мөнәсәбәтләр институты директоры Рамил Хәйретдинов, университет һәм мөфтият арасындагы хезмәттәшлек юнәлешләре буенча җитәкчеләр катнашты.
КФУ һәм ТР МДН арасында мондый тарихи документ беренче тапкыр имзаланды. Меморандум аерым юнәлешләр буенча уртак проектларны гамәлгә ашыруда хезмәттәшлекне күздә тота. Әлеге меморандум кысаларында массмедиа өлкәсендәге уртак проектларны, фән һәм мәгърифәтчелек эшчәнлеге белән бәйле уртак проектларны һәм чараларны гамәлгә ашыру, шулай ук мәгърифәтчелек һәм белем бирүнең сыйфатын яхшыртуга ярдәм итү; чараларны мәгълүмати һәм оештыру ягыннан тәэмин итү, аларны әзерләүгә һәм үткәрүгә ярдәм итү; бергәләп заманча белем бирү системаларын төзү һәм куллану; булачак чаралар турында мәгълүмат алмашу; экстремизмга һәм террорчылыкка каршы тору кысаларында уртак проектларны гамәлгә ашыру; ике як уздыра торган иҗтимагый чараларга мәгълүмати ярдәм күрсәтү; татар дини мирасын саклау һәм популярлаштыру өлкәсендә уртак проектларны гамәлгә ашыру һәм башка юнәлешләрдә уртак гамәлләр кылырга килешенде.
Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтенең “Хозур” нәшрият йорты генераль директоры Ришат Хәмидуллин хәбәр иткәнчә, мөфтият һәм КФУ бу вакыйгага күптән әзер булган. “ТР мөселманнары Диния нәзарәте дә, Казан федераль университеты да уртак бер эш – мирасыбызны саклау белән шөгыльләнәбез. Очрашу һәм фикер алышулар нәтиҗәсендә без көчләребезне берләштерергә, бу юнәлештә эшне көчәйтергә һәм үзара хезмәттәшлек турында килешүгә кул куярга булдык. Без төрле юнәлешләрдә эшләячәкбез: бу китаплар белән эшләү дә, ТВ да, студентлар белән аралашу да», – диде Р.Хәмидуллин.
КФУ ректоры Илшат Гафуров фикеренчә, бүген — ике оешма өчен дә мөһим көн. “Әлеге килешүне имзалаганда, без мөнәсәбәтләребезне рәсмиләштерәбез. Безнең элек-электән килгән мирасыбыз бик зур. Бу мирас бүген яңа буыннар өчен өйрәнүгә, аңлауга һәм тапшыруга мохтаҗ. Бу эштә без үз тырышлыгыбызны, барыннан да элек, Татарстан Диния нәзарәте, бүгенге көндә Санкт-Петербургта урнашкан Көнчыгыш кулъязмалар институты белән җайга салабыз”, – диде И.Гафуров. Килешүнең төп предметы дип ул борынгы хезмәтләрне цифрлаштыруны атады.
– Бу мәсьәләдә эшнең башында ТР мөселманнары Диния нәзарәте тора, чөнки нәкъ менә мөфтиятнең мөмкинлекләрен файдаланып, без үсеп килүче буынга һәм кызыксынучы затларга мирасны җиткерә алабыз. Бу Болгар ислам академиясенә дә, ТР мөселманнары Диния нәзарәте канаты астында эшләүче башка күпсанлы уку йортларына да кагыла. Уртак эшчәнлек нәтиҗәсендә зур мөмкинлекләр ачыла. Әлбәттә, бу эшне бераз иртәрәк эшләргә кирәк иде. Без бүген бу эшкә “өлгердек”. Шуңа күрә бу башлангыч белән чыккан Камил хәзрәткә зур рәхмәт белдерәсе килә. Халыкара мөнәсәбәтләр институты, көнчыгышны өйрәнүче югары мәктәп җитәкчесенә, бу эш белән турыдан-туры шөгыльләнүче барлык кешеләргә рәхмәт”, — диде КФУ ректоры, бу килешүне имзалаганнан соң тагын да көчлерәк эшчәнлеккә өметләнеп.
Шунысы игътибарга лаек, борынгы хезмәтләрне цифрлаштыру Darul-Kutub.com түләүсез электрон китапханәсе платформасында тормышка ашырылачак, әлеге проект 2013 елдан бирле ТР мөселманнары Диния нәзарәтенең «Хозур» нәшрият йорты тарафыннан татар халкының бай дини мирасын саклау, чит ил хезмәтләренә альтернатива һәм радикаль идеологиягә каршы торучы көч буларак, шулай ук мөселманнарга Хәнәфи мәзһәбенең абруйлы чыганаклары белән танышу мөмкинлеген булдыру, Ислам дине турында дөрес күзаллау формалаштыру максатыннан актив үстерелә. Сайтта кыйммәтле хезмәтләрне табу гына түгел, аларны онлайн рәвештә уку һәм бушлай күчереп алу да мөмкин. Сайт дизайны ПК, смартфон һәм планшет экраннары өчен җайлаштырылган. Китапларны авторы, атамасы һәм категориясе буенча эзләргә мөмкин. Darul-Kutub.com электрон китапханәсенең фонды 2020 елда шактый баеды – 1918 елга кадәр нәшер ителгән 180 иске хезмәт, сканер аша уздырылып, китапханә сайтына урнаштырылды. Шулай итеп, бүгенге көндә Darul-Kutub.com электрон китапханәсе 1073 борынгы китапны (1300 томга якын) үз эченә ала, алар арасында татар галимнәре һәм дин әһелләренең инкыйлабка кадәрге классик хезмәтләре дә бар.
Татарстан мөфтие Камил хәзрәт Сәмигуллин үзенең сәламләү сүзендә билгеләп үткәнчә, башкалабыз һәм республикабыз кунакларын, беренче чиратта, татарстанлыларга хас татулык һәм толерантлык традицияләре гаҗәпләндерә. «Алар моның сәбәбенә төшенергә тырыша. Һәм без бу уңайдан һәрвакыт төрле чагыштырулар, төрле фикерләр ишетәбез. Ә мәшһүр тарихчы Михаил Худяков үзенең «Казан ханлыгы очерклары» дигән китабында безнең Казан ханлыгында православие гыйбадәтханәсе булганлыгын мисалга китерә. Без бу толерантлыкның чишмә башы татар мирасында булуын аңлыйбыз.
Алда әйткәнчә, Петербургта татар халкының рухи мирасына караган 12 мең хезмәт саклана. Ягъни безнең ата-бабаларыбыз өйрәнүне көтеп тора торган зур байлык, бик зур дәръяга тиң хәзинә калдырган. Аллаһы боерса, без барысын да бергә эшләячәкбез. Чыннан да, моңарчы да эш алып барылды инде. Бүген, Илшат Рәфкать улы әйткәнчә, без бу мөнәсәбәтләрне рәсмиләштерәбез. Без иң яхшы университетларның берсе булган КФУ белән эшләвебезгә шатбыз. Безнең бөек галимебез Мәрҗани шушы университетта укыткан. Ин шә Аллаһ, без яхшы уңышларга ирешәчәкбез. Иң мөһиме – без бу юлга кердек”, – дип белдерде мөфти.
КФУның Халыкара мөнәсәбәтләр институты директоры Рамил Хәйретдинов сүзләренә караганда, бүгенге вакыйга гадәти түгел. «Монда сүз тамырдан үзгәреш – Казан федераль университетының, дөньяви белем бирүче уку йорты буларак дини белем бирү системасы багланышлары турында бара. Дини белем бирү системасы башында ТР мөфтиятен җитәкләгән Камил хәзрәт тора. Без алдагы берничә ел дәвамында, бигрәк тә Идел буе Болгарстаны тарафыннан Ислам динен кабул итүгә 1100 ел тулу уңаеннан, тарихи-мәдәни мирасыбызны өйрәнүдә мөмкин кадәр алга китеш ясарга тиешбез дип саныйбыз», — диде Р.Хәйретдинов.
– Дөрес әйтәсез, мирасыбыз меңләгән, дистәләгән мең саклау берәмлеге белән санала, – дип дәвам итте ул сүзен. – Һәм шунда ук бу мирасның куркыныч астында булуы һәм бик начар шартларда саклануы турындагы бәхәсле сөйләшүләрне кире кагарга кирәк. Сезне КФУга, сирәк кулъязмалар бүлегенә чакырабыз һәм сез коллекциянең иң ышанычлы кулларда булуын күрерсез. Шулай ук коллекцияләр Татарстан Республикасы Милли китапханәсендә, Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында һәм башка шәхси коллекцияләрдә саклана. Алардан Илшат Рәфкать улы, Камил хәзрәт карары белән киң җәмәгатьчелек файдалана алачак», – диде ул, ТР Диния нәзарәтенең генераль директор Ришат Хәмидуллин җитәкләгән «Хозур» нәшриятына Darul-Kutub.com. проекты өчен аерым рәхмәт белдерде.
Рамил Хәйретдинов шулай ук Татарстан Республикасы мөселманнары Диния нәзарәтенең электрон китапханәсендә басылган язмаларның фәнни яктан шәрехләнәчәген һәм аларның Россия укучылары өчен генә түгел, чит илләр өчен дә ачык булачагын ассызыклады. «Беренче этапта без әле татар, шул исәптән дини дәреслекләрнең тулы каталогын әзерләргә телибез. Үз вакытында алар XIX-XX гасырларда гомумтөрки, гомуммөселман киңлекләрендә иң яхшы дәреслекләр булган басмаларның саны дистәләрчә меңгә җиткән. Шуңа күрә якын арада без бу байлыкны бәяләп кенә калмыйча, аны заманча, шул исәптән белем бирү процессында да актив куллана алырбыз дип өметләнәбез», – диде ул.
Татарстан мөфтиенең мәгариф буенча урынбасары, КИУ һәм РИИ ректоры Рәфикъ Мөхәммәтшин сүзләренчә, милли-дини бердәмлекне һәм ватанпәрвәрлекне саклау турында сөйләгәндә, үз мирасыңа карата битараф булырга ярамый. Аннан башка киләчәк турында тулы канлы күзаллауларны формалаштыру мөмкин дә түгел, дип билгеләп үтте ул. «Бу күзлектән караганда, бай мирасны өйрәнү буенча әлеге килешү бик өметле», – диде Р.Мөхәммәтшин.
Просмотров: 963