Талгат Таджуддин: «Атеистов у нас, слава Богу, нет, не видел ни одного!» / Болгар җыены-2021. Тәлгать Таҗетдин: «Атеистлар юк бездә. Гомеремдә күрмәдем»

Генеральный прогон

«Изге Болгар җыены» в 2021-м накануне стал своего рода генеральным прогоном перед большим юбилеем, который будет отмечаться в следующем году, 1100-летием принятия ислама Волжской Булгарией.

Поэтому праздник в минувшую субботу носил больше деловой характер, а непосредственно перед его торжественным открытием в стенах Болгарской исламской академии прошло заседание оргкомитета по проведению празднеств. Председательствовал вице-премьер правительства России Марат Хуснуллин, на голове которого весь день красовалась сапфировая тюбетейка, как известно, именно ему Владимир Путин поручил организацию мероприятий.

Хуснуллин напомнил, что до конца месяца нужно сформировать оргкомитет, и поинтересовался у президента РТ о том, как республика готовится к столь масштабному событию. По словам Рустама Минниханова, в Татарстане уже назначены ответственные лица, а праздник должен быть всероссийского уровня. «Праздничные мероприятия необходимо провести на высоком организационном уровне. Не только в Болгаре, в Татарстане, но и в Москве, а также в рамках работы „Группы стратегического видения „Россия — Исламский мир“, в сотрудничестве с коллегами из регионов, где традиционно представлен ислам», — сказал глава Татарстана.

На совещании вспомнили и о будущем строительстве Соборной мечети в Казани. «Нам надо принять решение, когда и где это будет! Мне кажется, было бы правильно заложить камень к нашему юбилею», — сказал Хуснуллин участникам совещания. 

Далее председательствующий обратился к религиозным деятелям с просьбой делиться предложениями по проведению будущего праздника. Но первым слово взял председатель «Милли шура» Василь Шайхразиев, сообщив, что у него уже есть конкретный план мероприятий, который он зачитал, как и положено главному татарину планеты, на родном языке. Далее Камиль Самигуллин рассказал о проделанной ДУМ РТ работе, после чего предложил снять фильмы, разыграть международный кубок 1100-летия по борьбе корэш, развивать онлайн-медресе, а в 2022 году устроить всемирный конкурс чтецов Корана. Верховный муфтий страны Талгат Таджуддин выступил за введение с нового учебного года в школах России уроков нравственности, преподавателями которых были бы действующие священнослужители традиционных религий.

Его коллега, первый заместитель председателя ДУМ РФ Дамир Мухетдинов напомнил собравшимся, что 16–18 мая следующего года в Санкт-Петербурге под эгидой ООН пройдет 5-тысячная всемирная конференция по межрелигиозному и межэтническому диалогу с участием генсека самой важной международной организации и глав крупнейших стран. Гостей Питера можно было бы пригласить и в Болгар, считает Мухетдинов. Муфтий ДСМР Альбир Крганов, в свою очередь, предложил использовать опыт православных. «РПЦ этим занимается, в Москве в „Манеже“ проводит различные выставки, — рассказал Альбир-хазрат. — Нам можно было бы продумать и на площадке всемирного форума в Санкт-Петербурге тоже провести выставку, посвященную 1100-летней дате, чтобы показать красоту российского ислама».

Хуснуллин: «Я помню, как все здесь начиналось, еще когда работал министром строительства Татарстана»

Еще один московский гость, начальник департамента по взаимодействию с религиозными организациями управления президента РФ по внутренней политике Евгений Еремин согласился, что на площадке конференции ООН в Санкт-Петербурге обязательно нужно провести презентацию 1100-летия принятия ислама Волжской Булгарией, кроме того, он обещал поддержку регионам страны.

«Мы ориентируем руководителей регионов, субъектов РФ, где ислам не является массовой традиционной религией, чтобы оказали содействие религиозным организациям мусульман в проведении юбилейных мероприятий, — заверил Еремин. — Это будет интересно и всему населению регионов, покажет роль мусульман в их развитии. Очень хорошо, что будут построены соборные мечети, восстановлены крупные мечети. Иншалла, и в Симферополе соборная мечеть появится, президент дал поручение правительству».

Последним на заседании выступил государственный советник Татарстана Минтимер Шаймиев, немало сделавший для возрождения Болгара. Он напомнил, что ислам и православие исторически занимают в республике особое место и многие годы реализуется подход одновременного воссоздания мусульманских и православных святынь. «В республике соблюдается принцип равного внимания к исламу и православию. В таком плане у нас есть полное понимание. Благодаря этому сегодня в Татарстане мы видим полное межконфессиональное согласие», — подчеркнул первый президент РТ. 

Шаймиев призвал провести будущие торжества достойно, на федеральном уровне, и выразил уверенность, что Татарстан со своей стороны также справится. Минтимер Шарипович привел в пример здание Болгарской академии, в котором проходило заседание, его возвели буквально за один год. Хуснуллин подтвердил, что республика справится, сославшись и на личный опыт: «Я помню, как здесь все начиналось, еще когда работал министром строительства Татарстана. Тут ничего и не было (в Болгаре — прим. ред.), лет 10 назад ровно в эти дни мы принимали решение, а сейчас это памятник мирового уровня».

«Говорят, что весь мир станет исламским»

Единственным, кто не дождался окончания заседания оргкомитета, оказался председатель ЦДУМ Таджуддин. Он сообщил присутствующим: «Сейчас по традиции собираются около Малого минарета, каждый год мы делаем сначала покаяние. Это подведение итогов, да хранит вас Бог».  

Действительно, это традиция «Изге Болгар җыены», которую заложил тот же Таджуддин в далеком 1989-м, ведь именно он первым провел здесь мероприятие в честь 1100-летия принятия ислама, правда, по мусульманскому летоисчислению хиджры. А в следующем году общественность отпразднует дату уже по григорианскому календарю.

Так вот, суть обряда тауба в том, что после часовой проповеди верховного муфтия России люди повторяют за ним слова покаяния, произносят намерение остерегаться в следующем году совершения греховных деяний и обещают стараться выполнять предписания Аллаха, насколько это возможно.

Тысячи мусульман собрались в Спасском районе на «Изге Болгар җыены». Каждый год они объединяются в общей молитве в день принятия предками  исламаФото: Андрей Титов

Назира Минжаманова из Челябинской области впервые участвует в мероприятии возле Малого минарета. Своими мыслями наша собеседница с увлажненными глазами поделилась с корреспондентом «БИЗНЕС Online». «Надо почувствовать эту атмосферу, это словами не передать, такая возвышенность ощущается, когда все вместе, когда дуа делается, вместе намаз читают, у меня нет слов», — говорит Назира-апа. Ее подруге, тоже башкирке по национальности, Гульнур Керимовой, кроме всего прочего, очень нравится язык проповеди Таджуддина: «У казанских татар такой певучий язык, у них какая-то своя красота, мелодичность, особенно когда слушаешь наставления Талгата-хазрата». Керимова приезжает на «Изге Болгар җыены» во второй раз, в том, что люди собираются здесь вместе, она видит сакральный смысл. «Нас тянет сюда, потому что совершаем намаз, держим уразу, выполняем предписания Аллаха, говорят, что весь мир станет исламским, все будут читать намаз, надеемся на это. А в маленьком масштабе это можно здесь увидеть», — говорит собеседница газеты.

Встретили мы и человека, который каждый год приезжает сюда, — Масхуда Галиева из Муслюмовского района Татарстана. Она говорит, что тут святое место, где есть благо, поэтому старается помянуть покойных именно в Болгаре.

А вот Галия Кленкова из Пензенской области и ее супруг рассказывают, что приехали сюда исключительно с ознакомительной целью: «Не как паломничество, а для экскурсии приехали, посмотреть достопримечательности, все увидели». Посмотреть же было на что, тут прошли и соревнования по борьбе корэш, и мастер-классы по завязыванию чалмы, и учили арабской каллиграфии, и много чего еще. 

Рустам Минниханов: «21 июля состоится большое событие в православном мире — освещение собора Казанской иконы Божией Матери. Все это говорит о нашей дружбе. Россия — многонациональная и многоконфессиональная страна. И все религии и народы имеют равные возможности для своего развития»Фото: Андрей Титов

«Воинствующий дух сатанизма пытается разрушить фундаменты нашей жизни»

Торжественное открытие самого «Изге Болгар җыены» началось за час до полуденного намаза, первым гостей поприветствовал все тот же зампред правительства России Хуснуллин, рассказав о решениях, принятых на заседании оргкомитета. Минниханов же, показывая на митрополита Казанского и Татарстанского Кирилла,  напомнил: «Сегодня с нами наши православные братья. У нас 21 июля состоится большое событие в православном мире — освещение собора Казанской иконы Божией Матери. Все это говорит о нашей дружбе. Россия — многонациональная и многоконфессиональная страна. И, как вы видите, все религии и народы имеют равные возможности для своего развития».

«Для представителей всех религий, которые присутствуют здесь, я уверен, даже для атеистов, предстоящий юбилей, 1100 лет принятия ислама в Волжской Булгарии, будет настоящим праздником», — доложил сотрудник АП РФ Еремин. С ним решил поспорить муфтий Таджуддин: «Атеистов у нас, слава Богу, нет, не видел в жизни ни одного! Даже если есть, это временное явление. Время приходит, чтобы палку держать, на кого-то опираться, а если на Всевышнего опираешься, то всю жизнь ходишь хорошо, даже в Судный день, иншалла».

Непосредственно самого Таджуддина похвалили сначала на татарском, а потом на русском языке. «Еще раз неустанно хочу поблагодарить глубокоуважаемого шейха Талгата хазрата Таджуддина, который в последние годы советского безбожного периода ввел добрую традицию посещения Болгара. А наш пророк говорил: кто введет в ислам добрую традицию, то награда ему и тем, кто последует по такому пути», — это были слова зампредседателя ДУМ РФ Мухетдинова.

«У татарского народа есть такие слова, что нас поддерживает молитва, — сказал муфтий Крганов. — Благодаря нашим молитвам, совершенным здесь, проведению обряда жертвоприношения, намазам мы дожили до того дня, когда мусульманам благоволят вплоть до президента нашей страны». Когда муфтий Крыма Эмирали Аблаев начал приветствовать собравшихся на родном языке, переводить его взялся татарстанский коллега Самигуллин, но Шаймиев сказал: «Мы все понимаем». А спикер в своей речи благодарил Аллаха за такой день: «Мы дожили до того дня, когда по решению и при поддержке руководства страны масштабно будем праздновать 1100-летие принятия ислама. Это удивительное историческое событие. В будущем году у нас также состоится сессия комитета всемирного наследия ЮНЕСКО с участием представителей более 190 стран мира. Для нас очень важно, что в Татарстане межнациональное согласие стало образом жизни».

Были в словах выступающих и призывы к людям, так, Минниханов просил всех привиться от коронавируса, а Самигуллин — записывать себя татарами в ходе всероссийской переписи и говорить на родном языке. А митрополит Кирилл призвал выступить единым фронтом против вызовов темных сил: «Вместе мы противостоим силе, которая сегодня пытается уничтожить наши религиозные и национальные традиции. Воинствующий дух сатанизма пытается разрушить фундаменты нашей жизни, сделать так, чтобы не было ни веры, ни нации, ни мужского, ни женского пола». 

Кульминацией праздника стал коллективный намаз возле Большого минарета, провел который верховный муфтий России. В следующем году на юбилейных торжествах молитва пройдет здесь уже в 33-й раз.

.business-gazeta.ru

***

5 июньдә меңләгән мөселман «Изге Болгар җыены»нда катнашты. Чарада катнашкан «Интертат» җыенны Ислам динен кабул итүнең 1100 еллык юбилее уңаеннан киләсе елда узачак чараның генераль репетициясе итеп кабул итте. 

Җыен алдыннан Болгар Ислам академиясендә Идел буе Болгарында ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгын оештыруга багышланган киңәшмә узды. Киңәшмәне Россия Хөкүмәте рәисе урынбасары Марат Хөснуллин алып барды. Ул тантананы уздыру буенча Россия күләмендә оештыру комитетын җитәкли.

Татарстандагы комиссияне Президент Рөстәм Миңнеханов үзе җитәкли. «Ислам динендә булган барлык коллегалар белән бергә бу чараны югары дәрәҗәдә үткәрербез дип өметләнәбез. Әзерлек буенча эшләр бара», — ди ул.

Марат Хөснуллин Казандагы Җәмигъ мәчетенең төзелешен искә алды. «Юбилей алдыннан ташны салсак, дөрес булыр», — диде ул.

Татарстан Премьер-министры урынбасары Васил Шәйхразиев планлаштырылган эшләр белән таныштырды. Мөфти Камил Сәмигуллин шулай ук нәзарәт тарафыннан эшләнгән эшләр һәм киләчәккә булган планнар турында сөйләде. Ул кыска метражлы фильмнар, онлайн мәдрәсә, көрәш ярышлары уздыру буенча проектлар булуын әйтте.

«Бу көнне билгеләп үтү — безне ислам дөньясына якынайта»

Россиянең Югары мөфтие, Россия мөселманнарының Үзәк диния нәзарәте рәисе Тәлгать хәзрәт Таҗетдин әхлак дәресләрен булдыру тәкъдиме белән чыгыш ясады. «Бездә баланың ата-анага һәм тирә-якка булган мөнәсәбәтләренә игътибар итүче юк. Хәзерге вакытта балаларның рухи әхлак кыйммәтен дөрес формалаштырырга кирәк. Чит илдән яшьләргә төрле йогынтылар булуын күрәбез. Әхлак дәресләре киләсе елдан кертелергә мөмкин. Мәктәптә атнасына ике тапкыр булса да үткәрелсен иде дип саныйм. Казанда булган фаҗигане генә искә төшерик. Ул егет — җинаятьче түгел. Аның әти-әнисе җинаятьче булып чыга. Бер карасаң, егет я армиягә барырга, я гаилә корырга тиеш иде. Ә ул бер гаепсез кешеләрне юк итте», — дип сөйләде ул.

Соңыннан сүз Татарстан Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиевка бирелде. Ул Болгар шәһәрендә Ислам кабул итүнең 1000 ел тулуга багышланган тантананың узуын һәр кеше өчен бәхет булуы турында сөйләде.
«Бу изге эш. Тантананы билгеләп үтүне һәр кеше көтеп ала. Монда тарих языла. Аллаһы Тәгалә безгә ярдәм итә, ЮНЕСКО да Болгарны дөньяга күрсәтерлек итеп таныды. Элек ислам кабул итү көнен санаулы кешеләр генә Болгарга барып бәйрәм итә торган иде. Бу көнне билгеләп үтү безне ислам дөньясына якынайта. Ислам динен саклап калу юлында нәрсәләр генә күрмәдек, шуңа күрә без моңа лаек», — дип сөйләде Дәүләт Киңәшчесе.

«Бәйрәмне югары дәрәҗәдә үткәрербез дип ышанам»

Киңәшмә тәмамланганнан соң ислам академиясеннән автобуслар һәм машиналар җыен буласы урынга агылды. «Истәлек билгесе» янында көндезге сәгать 11:00 тантаналы ачыш булырга тиеш. Вакыт кысан иде.

Машиналар куясы урында транспортның иге-чиге юк. Бөтен парковканы урап, сату нокталары аша тиз-тиз йөгереп, тимер рамнар алдында кесәләрне бушатып, аннан соң яңадан тутырып, сәхнә янына җыелыштык.

Болгар җыенында минем булганым юк иде, галәмәт күп кеше җыелган кебек тоелды. Бу җыенда күп тапкырлар булган фотограф Салават Камалетдинов быел кеше аз килгәнен әйтте. Күпчелек — олы яшьтәге апалар һәм абыйлар. Алар кояш астында сәхнә тирәсендәге урындыкларда урын алырга ашыкты. Болгар җиренең тарихын чагылдырган театраль тамаша карадык.
Ул арада яшелле-каралы байраклар тоткан бер төркем хәзрәтләр күренде. Яшел чапанлы, ак чалмалы хәзрәтләр «Тәүбә» намазыннан кайткан икән, алар сәхнәнең сул ягында, зур экран астында тезелеп бастылар.

Сәхнәгә мәртәбәле дин әһелләре һәм түрәләр күтәрелде, тик аларның барысы да сүз әйтмәде.
Ачылыш тантанасын Марат Хөснуллин башлап җибәрде. Ул Татарстан җитәкчелегенә бу чараның ел саен оештырылуы өчен рәхмәт сүзләрен әйтте, Болгарда ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгын оештыру комитеты җитәкчесе итеп билгеләнүен искәртте.

«Безнең максат — бу чарага катнашы булган һәр кеше безнең эшнең нәтиҗәсен күрсен иде. Дини лидерларыбыз ярдәме белән бу бәйрәмне югары дәрәҗәдә үткәрербез дип ышанам», — дип сөйләде ул рус телендә. Халык арасында «татарча сөйләсә инде…» дигән сүзләр ишетелде.

«Бөтен Россия күләмендә күп кенә чаралар булачак»

Аннан соң сүз Татарстан Президенты Рөстәм Миңнехановка бирелде. Ул ике телдә дә чыгыш ясады. Ул да Россия Президентына һәм оештыру комитеты җитәкчесе булган «Татарстан егете»нә — Марат Хөснуллинга рәхмәтләрен җиткерде.

«Әлбәттә, безнең алда эшләр күп әле. Ул Татарстан, Казан һәм Болгар белән генә чикләнми. Бөтен Россия күләмендә күп кенә чаралар булачак. Без ул бәйрәмне матур итеп һәм чыннан да истә калырлык итеп үткәрергә тиешбез», — дип сөйләде ул.
Президент пандемия һәм вакцинация турында да сүз әйтеп китте: «Көннәр матур булсын, үзегезне саклагыз. Пандемия бераз тынычланды, ләкин тиз генә бетмәячәк, вакцина ясатуыгызны сорыйбыз. Башка юл юк, эзләмәгез дә. Республика вакцина белән җитәрлек дәрәҗәдә тәэмин ителгән. Берәр төбәктә вакцина җитми икән, безгә килегез, без сезне вакцинацияләштерәбез», — дип сөйләде ул.

Татарстан Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиев соңгы ун елда Болгарда күп эшләрнең эшләнүен ассызыклады. «Бүген җыелуыбыз, дөресен генә әйткәндә, Аллаһы Тәгалә ярдәме белән хыялыбызның тормышка ашуы. Ничә гасырлар безнең ата-балаларыбыз аның турында хыяллангандыр. Шундый көнгә килеп җиттек. Россия күләмендә ислам динен бәйрәм итү, зур әһәмият бирелү — искиткеч тарихи вакыйга», — дип сөйләде ул.
Аннан соң халыкны Мәскәүдән килгән тагын бер кунак — Россия Президенты Эчке сәясәт буенча идарәсенең Дини оешмалар белән бәйләнешләр департаменты җитәкчесе Евгений Еремин сәламләде. «Бүген Болгар алтын гөмбәзләрдән чагылганга кояш нурларыннан гына балкымый. Ул ислам фикере, ислам традициясе белән балкый. Моннан исламның якты нуры бөтен Россиягә таралды. Татарстан халкы үзен ата-бабалары диненнән аермый. Киләсе юбилей барлык дин әһелләре һәм хәтта атеистлар өчен чын бәйрәм булыр», — дип сөйләде ул рус телендә.

«Россиядә беренче дин — ислам дине»

Татарстан Мөфтие Камил хәзрәт Сәмигуллин кыскача гына өч фикерен җиткерде. «Беренчесе — киләсе елда исламны кабул итнең1100 еллыгы булачак. Ул барыбыз өчен дә бик мөһим. Без 922 елда Россиядә ирекле рәвештә ислам динен кабул иттек, ә христианлык Россиягә 66 елдан соң гына керә. Димәк, вакыт буенча караганда, Россиядә беренче дин — ислам дине.

Икенче фикер — җанисәп. Быел да зур сынау көтелә. Бу сынауны уңышлы узарга насыйп булсын, җәмәгать. Барыбызны да татар дип языйк, милләтебездән ваз кичмик.
Өченче фикер — туган телдә сөйләшү, чөнки ул Раббыбыз әманәте, чөнки Раббыбыз Коръәндә «Мин сезне төркем-төркем итеп, халыкларга бүлеп бар иттем», — ди. Туган телдә сөйләшү, аралашу, укыту — Раббыбыз әманәте», — дип сөйләде ул.

Россия мөселманнарының Үзәк диния нәзарәте рәисе Тәлгать хәзрәт Таҗетдин шөкер кылу өчен җыелуыбызны әйтеп үтте. «Берәү кешеләргә кылган язшылыкларын изгелекләрен танымады исә, ул Аллаһка да шөкерана кыла алмас. Моннан 32 ел элек исламның 1100 еллыгын ай буенча үткәрдек, чөнки безнең көн ахшамнан соң башлана. Киләсе елда 1100 еллыкны кояш буенча үткәрәбез.
104 ел буена динне инкарь итеп яшәгән дәүләттә бүген бу эшләрне мәчетләрдә, чиркәүләрдә булганнар гына түгел, ә илебез җитәкчеләре эше итеп таныйбыз, чөнки динсез без кеше түгел. Атеистлар бездә юк. Гомеремдә күргәнем дә юк. Булса да, ул - вакытлыча күренеш, — дигәч халык елмаеп куйды. — Вакыт уза: таяк тотарга, кемгәдер таянырга кирәк. Аллаһка таянсаң, гомер буе әйбәт йөрисең», — дип сүзен дәвам итте хәзрәт.

«Бөтен дөнья сездән үрнәк алырга һәм сезгә карарга тиеш»

Россия мөселманнары Диния нәзарәте рәисе урынбасары Дамир Мөхетдинов Мөфти шәех Равил Гайнетдин исеменнән сәламләде. «Киләсе елларда бу изге урында килеп гыйбадәт кылырга насыйп булсын иде. Россия мөселманнары иркенлектә дин тота. Үз галимнәрен, хафизларын үстерәләр», — дип сөйләде ул.

Ачылыш тантанасында шулай ук Россия мөселманнары Дини Мәҗлесе рәисе Әлбир Крганов чыгыш ясады. «Татар халкында „безне дога йөртә“ дигән сүз бар, бергә кылган догаларыбыз шундый олы көнгә китерде. Киләсе көннәрдә халкыбызның илебезнең киләчәге якты булсын», — дигән теләкләрен җиткерде.
Кырым мөселманнары мөфтие Эмирли Аблаев татар телендә чыгыш ясады. Сөйләм аерыла. Аның сүзләрен тәрҗемәче рус телендә яңгыратып барды. Бервакыт тәрҗемәче онытылып киттеме, тынлык булды. Халык арасында «аңлашыла бит болай да» дигән сүзләр ишетелде. «Бөтен дөнья сездән үрнәк алырга һәм сезгә карарга тиеш», — дип сүзен тәмамлады ул.

Соңыннан Митрополит Кирилл чыгыш ясады. «Бүген дөньяда теләсә нинди дини, милли гадәтләрне юкка чыгарырга тырышкан көчләр бар. Ул — безнең уртак проблема. Без балаларыбызны кайгыртырга тиеш. Алар өчен бүген дин белән бәйле булмаган яңа „Аллалар“ барлыкка килә», — дип сөйләде ул.

«Бу урын үзенә тартып тора»

Чыгышлардан соң азан тавышы яңгырады. Бөтен халык намазга ашыкты. Кемнәр өскә үк күтәрелде, кемнәр барып җиткән урыннарында туктап, намазлыкны чыгарып җәйде. Кемнәрдер эскәмияләргә тезелеште. Намаз тәмамланганнан соң бөтен халык чыгу юлына агылды.
Эскәмиядә утырып торган бер ханым янына килдем. Ул Яшел Үзәннән бу җыенга беренче тапкыр килгән булып чыкты. «Менә хатын-кызлар чакырдылар да, мин дә килергә булдым. Бу җыенны бик мактаганнар иде. Үземә дә бик ошады. Бөтенләй икенче хисләр, һавасы да башка, бик матур. Урынның изге булуы сизелеп тора. Хәзер инде икенче елларда да килергә ниятем бар. Инде намазын да үземчә укыйм, әле болай кеше янында оялам шул», — дип сөйләде Гүзәл ханым Минһаҗева.

Күрше эскәмиядәге ханым Удмуртиядән, икенче ел килә икән.

«Быел киләсем килде, бу урын үзенә тартып тора. Без киченнән үк килеп кундык. 35 кеше килдек. Яшьләрнең килүе дә сөендерә», — ди ул.
Янымда гына намазлыкларын җыеп торган ике ханымны күрдем. Аллар Чаллы тирәсендәге авылдан килгәннәр. «Мондый җыенга беренче тапкыр килдем. Бер урында шул кадәр иманлы кешеләрне күрү бик күңелле. Хәзрәтләрнең намазга баруларын гына карап торгач та күңел кузгалды. Киләсе елда менә нинди зур чара булачак, әби-бабаларыбызның мирасын онытмыйбыз дигән сүз. Алар телебезне һәм динне безгә тапшырган, без дә инде киләсе нәселләргә тапшырып калдырырга тиешбез, Иншаллаһ», — дип сөйләде Әнисә ханым Сәлахова.

«Вәгазьләр тыңлар өчен килдем»

Болгар җыены очрашу урыны булып та тора икән. Култыкланышып торган ике ханымның берсе Казаннан, икенчесе Волгоградтан килгән икән. Монда очрашырга булганнар. «Махсус шушы бәйрәмгә кайттым. Мин инде күп тапкырлар кайтам. Менә шушында йөрим дә, күңелгә рәхәт», — ди ерактан килгән Кәримә ханым. Аның дусты Мәрзия апа җыенга беренче тапкыр килгән: «Миңа бик ошый, икенче илгә эләккән кебек», — ди ул.
Бик шат кына Нурия ханым Ульяновск өлкәсеннән килгән. Алар барысы егермеләп кеше килгән. Мин аны чыгып барганда эләктереп алдым. Башта телевизордан күрсәтсәгез, дип аптырап калган иде. «Апа, җаным, мин Сезне төшермим бит», — дим. Ул инде өченче ел килә икән. «Вәгазьләр тыңлар өчен килдем мин монда. Үземә дәрес алып кайтам. Иманым ныгыту өчен көч җыям. Менә карагыз: төнлә җәй көне соң йокыга ятасың бит инде, намаз вакытына Аллам уятуга исем китә», — дип сөйләде ул.

Ризык сатучылар бик күп булса да, читтә генә үзләре алып килгән чуар җәймәне җәеп салып, үзләре белән алып килгән ризыклар, термостагы чәйләр белән ачык һавада тамак ялгаучылар да күренә иде. Балалар да аз түгел иде, кем атасыннан курай сатып алырга сорый, кем көмеш алкаларның кояшта ялтыравын карап тора, кем җитез генә халык арасыннан чабып үтә. Киләсе елда да бу изге урында очрашырга насыйп булсын!

intertat.tatar