Ф.И. Муртазина

В год 40-летия Победы куйбышевские портовики установили на улице Стрелка реки Самары стелу товарищам по работе, отдавшим жизнь за свободу Родины в период Великой Отечественной войны. На памятнике размещена табличка с именами 45 погибших речников, среди которых значится и Ф.И. Муртазина. Она работала приемосдатчицей на пристани Куйбышев, а как секретарь комитета ВЛКСМ пристани активно занималась и общественной деятельностью. Комсомольский вожак был явно на своем месте. Но Фарида добровольцем ушла на фронт и погибла на территории Польши, где и похоронена. Жители и гости Самары могут видеть ее имя на борту пассажирского теплохода, курсирующего по Волге на пригородных маршрутах.
Читать полностью →

Как-то при посещении Самарской областной универсальной научной библиотеки ее сотрудник А.Александров обратил мое внимание на страничку одного из номеров оперативного бюллетеня Книгоцентра ОГИЗа (Объединенного государственного издательства РСФСР), который выходил в 1931-1935 гг. в Москве под названием «Советская книготорговля». На ней размещена заметка комсомольца Н.В. Шамсутдинова – заведующего Старо-Кулаткинским магазином Куйбышевского края, об опыте его работы совместно с активистами райкома ВЛКСМ по распространению национальной литературы среди татарского населения этого района. Ниже приводится ее текст.
Читать полностью →

«Тарих — ул фонарь кебек, үткәннәрдән безнең киләчәккә юлны яктырта!»  В.О. Ключевский. 

Тарихчы галим В.О. Ключевский (1841-1911г.г): «Тарих — ул халыкның үзәк тамыры. Үз тарихын югалту нәтиҗәсендә күп илләр, халыклар, хәтта цивилизацияләр дөнья тарихы сәхнәсеннән төшеп калганнар. Аларны көчле рухлы халыклар йота барган».

Халкыбызның тарихы, аның үткәннәре белән горурланып яшәгән бабаларыбыз үз динен, телен һәм үз азатлыгын саклау юлында үлемгә дә барганнар. Нинди генә басым, газаплар кичермәсеннәр — алар милләт бөтенлеген, аның рухи бөеклеген югалтмыйча, безнең дәверләргә кадәр саклап килгәннәр. Ни кызганыч, хәзер телебез, милли үзаңыбыз зәгыйфьләнә, гореф-гадәтләребез сансызлана һәм татарлык рухы торган саен сүрелә бара. Чөнки аның үзәк тамыры булган тирән тарихы — хәзер кимсетелгән, авыр хәлдә. Үзе тирән фаҗигалы гомер кичерүгә дә карамастан, халкыбызның бөек улы — шагыйрь, рәссам Гакил Сәгыйров та үзенең иҗатында бу хәлләрне яктыртуга шактый зур урын бирә һәм тирән кайгыртучанлык күрсәтә.

Менә якында аның тууына 85 ел тулу уңаеннан ул яшәгән, иҗат иткән һәм шунда күмелгән Иске Фәйзулла авылының үткәннәре турында язылган китап басылды. Халык арасында таралгач, аның эчтәлеге хакында фикер алышулар дәвам итә. Шуларның кайберләре түбәндә тәкъдим ителә: Читать полностью →

Аллаһыга шөкер, Самар татарлары арасында милләтебез язмышы өчен янып-көеп йөрүче, ана телебезне, мәдәниятебезне, гореф-гадәтләребезне, динебезне саклап калуга һәм үстерүгә зур өлеш кертүче шәхесләр аз түгел. Читать полностью →

Акыллы, максатчан, тәрбияле, ачык күңелле яшьләребез белән аралашуы бигрәк рәхәт тә инде! Өстәвенә, тыйнак, уңган-булган, үз милләтләрен хөрмәтләүче, күркәм холыклы, һөнәрләрен ихластан яратучы кешеләр дә булсалар, бу күңелгә аеруча хуш килә. Алар белән сөйләшү ләззәт китерә, киләчәгебезнең ышанычлы кулларда булуына зур ышаныч туа. Читать полностью →

Бу көннәрдә 40 елдан артык Татар Байтуганы авылында  фельдшер булып эшләгән Рәйсә Зәки кызы Кәлимуллина-Субеева вафат булган…

Тәнзилә Мирзовна Кәлимуллина-Шиһапова.

Изгелегегезнең чиге юк,
Кояш сипкән нурлар шикелле.

Татар Байтуганы авылына килгән һәрбер кешене, кунакмы ул, туган ягын озак еллар күрмичә сагынып кайткан бер баласымы, туймы, кыз сорарга килгән яучымы, егет йортын күрергә килгән
кодалармы, газизләрен соңгы юлга озатучылармы, әти-әни васыятен үтәп, аларны туган җирләренә җирләргә алып кайтучылармы – барысын да тау битендә, кояш нурларына күмелеп утыручы бер йорт каршы ала. Ул бар яктан да агачлар белән уратып алынган. Аның артында бик зур талтирәкләр һәм шомырт агачлары сакта тора, ә алдында капка төбеннән үк салкын сулы чишмә челтерәп ага. Аны Рәйсә апай чишмәсе, диләр. Чишмә янында ук чыганакның моңлы җырын тыңлап үскән горур тал- тирәк үсеп утыра. Монда юлчылар, туктап, саф чишмә суын эчеп, агач күләгәсендә ял итеп алалар. Хәзерге вакытта бу йорт буш булса да, тирәсендәге агачлар аны ялгыз итмиләр, бер төрле матурлык өстәп, тирә-якны бизәп торалар. Читать полностью →

“Бигрәк пар килгәннәр!” – дип сокланмый мөмкин түгел Илшат белән Юлия Залятдиновларга. Бер-берсен яраталар, хөрмәт итәләр, бер-берсенең кадерен беләләр алар. “Юлиянең зәңгәр күзләре мине гомерлеккә әсир итте”, — дип елмая Илшат. Читать полностью →

– «Самар татарлары» журналын шаккатып укып чыктым. Башка журнал-газеталардан бик нык аерыла икән, – дип уртаклашты Яр Чаллыда яшәүче эшмәкәр Алия Нәсим кызы Ганиева. – Тирән эчтәлекле, милли темаларга курыкмыйча язалар, тарихи мәкаләләр дә бар. Язучы Айгөл Әхмәтгалиева белән әңгәмәне рәхәтләнеп укыдым («Самар татарлары» журналы, №1, 2023 ел). Аның туган телне саклау, балаларны тәрбияләү турында әйтелгән фикерләре белән тулысынча килешәм, ләкин үземнең дә әйтер сүзем бар. Читать полностью →

Альбина Харис кызы МӘХМҮТОВАның
вафатына — бер ел… 

Яшьләр нигә иртә китә икән?
Туар ал таңнарны калдырып.
Бала, якыннарын ташлап китә,
Йөрәкләргә сагыш салдырып…
Нигә икән өзелә яшь гомерләр?
Яшәргә дә иде бит әле, яшәргә!
Җавап таба алмый, өзгәләнә күңелләр,
Үлем һәр мизгелдә йөри янәшә…
Ничек кенә сыкрамасын җаннар,
Узмыш юк шул язган язмыштан.
Алардан башка ата хәзер безнең таңнар,
Урыннары, Раббым, булсын оҗмахта…

Самар татар милли хәрәкәте активисты, өлкә “Туган тел” татар җәмгыяте әгъзасы, “Ялкынлы яшьлек” ансамбле җитәкчесе Альбина Харис кызы Мәхмүтованың хастаханәдә операциядән соң үлүе турындагы хәбәрне ишеткәч, күңелем моңсулык белән тулып, шушы шигъри юлларны иҗат иткән идем.   Читать полностью →

Шарипов Д.И., 1996 год

В июле текущего года исполнится 30 лет учреждению Золотой книги Почета Ульяновской области, в которую вносятся фамилии жителей региона, удостоенных звания «Почетный гражданин Ульяновской области». За прошедшее время на страницах фолианта появилась информация о 236 лицах, которым за их заслуги присвоили это высшее региональное звание. Среди них представлены 18 наших соплеменников, восемь из которых являются уроженцами самарской земли, именовавшейся в 20-30-е годы прошлого столетия и губернией, и областью, и краем. О некоторых наших земляках из упомянутой «восьмерки» мы и поведем рассказ.
Читать полностью →

Мавзютов Г.З.

В 2000 году звания «Почетный гражданин Ульяновской области» был удостоен Мавзютов Г.З. – бывший первый секретарь Мелекесского райкома КПСС. Тремя годами позже уроженец самарской земли стал и почетным гражданином Мелекесского района. которым он успешно руководил более 18 лет, став кавалером двух орденов Ленина и ордена Октябрьской Революции. Эти высокие награды пополнили «иконостас» гвардии сержанта Мавзютова – участника ряда знаковых битв Великой Отечественной войны. Еще при жизни Газиса Загруковича на его доме появилась мемориальная табличка.
Читать полностью →

Без үскәндә Татарстан телевидениесеннән бөек татар халкының тарихын, язмышын сурәтләгән “Зәңгәр шәл”, “Галиябану” һәм башка күптөрле спектакльләрне рәхәтләнеп карарга була иде. Дөрес, шәһәр театрларындагы зур сәхнәләрдә алар әле дә күрсәтелә. Ә бүген телевидениедә, заман таләпләренә карата, хәзерге тормышны чагылдырган спектакльләргә күбрәк урын бирелә, дип әйтер идем. Читать полностью →

Ахмедуллов Р.Ф.

Встретившись однажды с отправившимся в 2001 году на заслуженный отдых Ахмедулловым Р.Ф., который достойно прошел солидную школу общественного и хозяйственного руководства в регионе, председатель исполкома Ульяновской областной татарской национально-культурной автономии (УОТНКА) профессор Курчаков А.Г. предложил новоявленному пенсионеру вернуться на ниву общественной деятельности и сосредоточиться в качестве его заместителя на вопросах развития татарской культуры и образования на симбирской земле. Насколько многословным или лаконичным было то предложение ректора местного института переподготовки кадров агробизнеса – не столь важно. Главное – в нем содержалась ключевая, неотбиваемая сознательным человеком фраза: «Пришло время служить нации». Так в начале 2002 года Рифгат Фазуллович стал заместителем Курчакова в УОТНКА. С тех пор прошло более двух десятилетий, в ходе которых сменился уже не один руководитель автономии, но уроженец Куйбышевской области Рифгат абый по-прежнему вершит дела в УОТНКА – и в прежней, и в новой должности.
Читать полностью →