Гомере буе эшләп, вакыты җиткәч, лаеклы ялга чыккан Адәм баласының вакыты иркенәя һәм ул үткән тормышына әйләнеп карый, нәтиҗә ясый башлый. Менә без дә, олыгайган көнендә Исаклы авылында гомер итүче Равил Фатыйх улы Гыйниятуллинның вакыйгаларга бай тормышын барлап утырабыз.
Фронтовик, Бөек Ватан сугышы ветераны Фатыйх Гыйниятуллинга хатыны Гөлҗиһан дүрт бала таба — Равил, Зөләйха, Наил һәм Гөлсирә. Алар балаларын әдәп һәм әхлак кагыйдәләренә төшендереп, татар рухы өстәп, эшчән һәм тәртипле итеп тәрбиялиләр. Исаклыда заготовитель булып эшләүче Фатыйхны җитәкчеләре Мордово-Аделяково авылына эшкә җибәргән елны Равил беренче сыйныфка укырга керә. Ул тырышып укый, башка балалар арасында уйнап, мордва телен өйрәнә. Берничә ел үткәч, гаилә Яңа Якушкино авылына күченә. Анда Равил чуваш телен дә үзләштерә. Ә шулай да, Корбан чалып, ураза тотып яшәгән Фатыйх белән Гөлҗиһан балаларына татар милләтенең асылын сеңдерергә тырышалар — телен, динен, гореф-гадәтләрен, рухи кыйммәтләрен үз үрнәкләрендә тәрбиялиләр. Мәсәлән, өйдә балага башка телдә сөйләшү тыела.
Равил, сигезенче сыйныфны тәмамлагач, Сергиевскида укып, тракторист-машинист һөнәрен үзләштерә, ике ел армиядә хезмәт итеп кайта һәм, Яр Чаллыга китеп, “КамАЗ”да эшли башлый. Аннан егет Мәскәүнең Лихачёв исемендәге заводына күчә.
Биредә ул Валентина исемле кыз белән таныша. Яшьләр өйләнешкәч, бәхет эзләп, Казахстан якларына китәләр. Ләкин, анда тамыр җәя алмыйлар, Исаклыга кайтып төпләнәләр. Равил заготконторада машина йөртүче булып эшли башлый, бераздан склад җитәкчесе дәрәҗәсенә күтәрелә. Үзе читтән торып Саратов өлкәсе, Балашов шәһәрендә товаровед һөнәренә укый. Югары уку йортын тәмамлагач, аны заготконтора директоры итеп билгелиләр. Тормыш тәҗрибәсе туплаган Равил Фатыйх улы моның белән генә канәгатьләнми, карьера баскычы буйлап күтәрелә-күтәрелә, Куйбышев әзерлек базасы директоры дәрәҗәсенә җитә.
Озакламый илебездә үзгәртеп кору чоры башлана. Ул үзе белән дин иреге, азатлык алып килә. Татар халкының рәхәтләнеп үз телендә сөйләшәсе, татар мәктәпләрен, үз матбугатын булдырасы килә. Билгеле, өлкәбездә “Туган тел” татар җәмгыяте, өлкә татар автономиясе оеша. Шундый үзгәрешләр вакытында Равил Гыйниятуллин да тик ятмый, зыялы шәхесләр оештырган җыелышларда катнаша.
Озакламый, төрле авырлыкларны җиңеп чыгып, өлкәбездә “Бердәмлек”, “Сәлам”, “Азан” газеталары нәшер ителә, яшьләр өчен татар дискотекалары эшли башлый. Татар балалары өчен “Яктылык” мәктәбе ачыла. Татар радиосы эфирга чыга. Дөрес, бу яңарышлар зур чыгымнар таләп итә. Әмма татарның зыялы шәхесләре тырышлыгы белән барысы да алга бара. Татар басмаларын дөньяга танытуда Равил Гыйниятуллинның да өлеше зур. Ул, спонсор буларак, көчен дә, малын да кызганмый. “Бердәмлек” чыга башлаган вакытта газетаны татарлар күпләп яшәгән авылларга өләшеп йөреп, халыкны яңа басма белән таныштыра. Соңрак халык газетаны яратып, почта бүлеге аша үзе яздырып ала башлый.
Равил Фатыйх улы Самараның зыялы шәхесе, эшкуар Равил Яһудин турындагы истәлекләре белән дә уртаклашып:
— Равил ага күп еллар Бөтендөнья татар конгресы президиумы әгъзасы булып торган, Самарада Җәмигъ мәчете төзелешенә зур өлеш керткән милләтпәрвәр кеше иде. Урыны оҗмахта булсын! Ул һәрвакыт: “Дәвамчыларыбыз булганда, татар рухы сүнмәячәк, динебез дә, телебез дә, гореф-гадәтләребез, мәдәниятебез, сәнгатебез дә мәңге яшәячәк!”- дип әйтергә ярата иде. Аның сүзләрендә хаклык бар, Аллага шөкер, бүгенге көнебез зарланырлык түгел. Равил ага Яһудин теләгәнчә, әле дә өлкәбездә татар газета-журналлары чыгып килә, татар рухы яши. Мин аның улы Наил белән әле дә элемтәдә, еш аралашабыз, — дип сөйләде.
Заготконторалар ябыла башлагач, Равил Гыйниятуллин Исаклыга күченә. Ул салым инспекциясе начальнигы булып хезмәт юлын дәвам итә һәм шуннан лаеклы ялга да чыга. Ләкин пенсиядә дә үзенә эш таба: Шенталыда мәчет төзелә башлагач, Равил ага иганәче буларак ярдәм итә — төзелеш материаллары кайтара, кирәккәндә акча белән дә ярдәм итә. Мәчет бинасы төзелеп беткәч, мөгаллим Әнвәр ага Суфияновтан ислам дине нигезләрен, гарәп графикасын өйрәнә. Хәйриячелек, дингә бирелү сыйфатлары да аңарда әтисеннән: Фатыйх ага да заманында мәчет фундаменты өчен төзелеш материаллары кайтарган булган. Ә мәчет төзелеп беткәч, “Шенталы районының Мактаулы гражданины” исеменә лаек булган. Әнвәр хәзрәт Суфиянов, “Шенталы мөселманнарының ислам тарихы” китабын язып, милли җанлы татарлар ярдәмендә бастырып чыгара. Ундүрт бүлектән торган китап Шенталы авылы имамнарын, яңа мәчет тарихын, аны төзүгә өлеш керткән спонсорлар исемлеген үз эченә алган. Анда безнең героебызның да исеме бар.
Равил Фатыйх улы Россиянең һәм Самара өлкәсенең мактауга лаеклы хезмәт ветераны. Хезмәтенә күрә хөрмәте, дип әйтергә ярата татар халкы. Казанышлары өчен ул орден-медальләр, бихисап Рәхмәт хатлары һәм Мактау грамоталары белән бүләкләнгән.
Аларның кызлары Алия һәм кияүләре Александр, әти-әниләренә ике онык һәм бер оныкчык бүләк иткәннәр инде.
…Адәм баласының гомере сикәлтәле шул. Чөнки ул югалтулардан һәм табышлардан тора. Рәхимсез язмыш якын кешеләреңнән аерса да, яшәү дәрте йөрәгендә янсын өчен яңа көч бирә. Менә Равил Фатыйх улы да, алты ел элек хәләл җефете Валентинаны гомерлеккә югалта. Шулай да яшәү дәвам итә бит.
Әйе, җир йөзенә килгән һәр кешенең үз сукмагы, үз юлы бар. Гамәл кылып, матур итеп яшәү өчен бөтен мөмкинлекләребез дә бар. Мәрхүм Фатыйх бабай белән Гөлҗиһан әби тәрбияле балалар үстергәннәр. Уллары Равил белән Наил дә мәчет юлыннан тайпылмыйлар, кызлары Зөләйха белән Гөлсирә дә ата-ана үрнәгендә яшиләр.
Нурсинә ХӘКИМОВА.
«Бердәмлек».
Просмотров: 628