На прошедшем в Казани заседании по итогам IX Евразийского научно-краеведческого форума академик АН РТ, историк Индус Тагиров отметил значимый вклад краеведов в сохранение татарских сел. Ученый подчеркнул, что деревни остаются местом, где сохраняется язык и формируется национальное самосознание.
«Альберт (руководитель „Общества татарских краеведов“ Альберт Бурханов — прим. Т-и), спасибо тебе! Ты бываешь во многих регионах, знакомишь нас с их жизнью, интересными людьми. Ваша деятельность также вносит большой вклад в сохранение татарских деревень, а деревня — это сердце татарского народа. Мы здесь собрались с заботой о нашей нации. Если будем неуклонно идти по пути сохранения национальной самобытности, татары будут всегда», — выразил уверенность ученый.
IX Евразийский научно-краеведческий форум проходил 26 сентября — 5 октября и был посвящен вопросам изучения истории татар бассейна реки Урал. Встречи и конференции в рамках форума были организованы в городах Магнитогорск, Оренбург и Уральск (Казахстан). Краеведы из 16 регионов России знакомились с особенностями быта, культурой, историей татар в этих регионах. Форум был организован «Обществом татарских краеведов» при Всемирном конгрессе татар (ВКТ).
Председатель общества, заслуженный деятель науки РТ Альберт Бурганов рассказал, что за последние пять лет ими были организованы более 200 конференций. «Наша организация работает с 2015 года. Наше приоритетное направление — изучение истории татарских деревень, культурное наследие татар в регионах, выдающиеся личности, природные объекты. За последние пять лет мы провели в Татарстане и регионах 208 конференций, 9 форумов. В следующем году больше внимания будем уделять регионам Поволжья. Есть договоренности о проведении конференций в Саратове», — сказал Альберт Бурганов.
Председатель исполкома ВКТ Данис Шакиров рассказал, что был у истоков зарождения татарского краеведческого движения. Создавая «Общество татарских краеведов», активисты планировали развить это направление во всех городах и регионах, где проживают татары. Деятельность краеведов дает ощутимые результаты, подчеркнул глава ВКТ.
«Безусловно, историю должны изучать историки, но научные институты находятся в Казани, а татары проживают во многих других городах и в селах. Есть места, где ярко проявляется татарская история, но там нет научных институтов. Поэтому нам в изучении истории регионов приходят на помощь краеведы», — пояснил Данис Шакиров.
Президент Международной гуманитарной академии «Европа — Азия» Энгель Тагиров отметил, что татарское краеведческое движение активно развивается. «В России уже более двух веков изучают историю края, а в Татарстане этому движению — 55 лет. Последние 10 лет развивается особенно активно. Это не только жизнь татар в регионах, но и большие усилия в изучении истории, наших предков, наших корней», — заявил Тагиров.
Известный литературовед, профессор КФУ Хатип Миннегулов обратил внимание на тот факт, что краеведы Татарстана в своей деятельности сотрудничают с учеными-историками, филологами, фольклористами и другими специалистами. Это позволяет изучать историю края разносторонне, комплексно, что приводит к хорошим результатам.
«Татары проживают в самых разных регионах. Благодаря вам, мы узнаем о них, вы вдохновляете соплеменников в этих регионах активнее участвовать в национальной жизни. Вы устанавливаете связи с местными властями, доносите до них проблемы соплеменников. Во время таких мероприятий даже остающиеся в стороне от национальной жизни начинают интересоваться ей. Я сам тоже участвую в мероприятиях краеведов, поэтому говорю на своем опыте», — поделился ученый.
Высоко оценив усилия краеведов в сохранении татарских сел, Хатип Миннегулов также обратил внимание на необходимость работы в городах. «Надо сделать так, чтобы татары в городах стали активнее. Будущее нашей нации зависит от сохранения национального образования. В последние годы изданы 7 томов татарской истории, история татарской литературы, словари. Люди большинство из этого или вообще не знают, или знают лишь частично. Как их донести до масс? Это очень большая проблема», — напомнил ученый.
***
Татарстан Фәннәр академиясе академигы, тарихчы-галим Индус Таһиров «Татар төбәкчеләре җәмгыяте» татар авылларын саклауга зур өлеш кертүен белдерде.
«Альберт (Т.И.: Татарстанның «Татар төбәкчеләре җәмгыяте» рәисе Альберт Борһанов), рәхмәт сиңа! Күп төбәкләрдә буласың, безне аларның тормышы, кызыклы кешеләре белән таныштырасың. Сезнең эшчәнлек татар авылларын саклауга да зур өлеш кертә, ә авыл – ул татарның үзәге. Без милләтебезне кайгыртып җыелганбыз. Татарлыкны саклау юлында шулай тайпылмый гына барсак, татар мәңге булачак», – диде Индус Таһиров IX Евразия фәнни-туган якны өйрәнү форумы нәтиҗәләренә багышланган түгәрәк өстәл утырышында.
26 сентябрьдән 5 октябрьгә кадәр Урал елгасы бассейнында яшәүче татарлар тарихын өйрәнүгә багышланган IX Евразия фәнни-туган якны өйрәнү форумы узды. Әлеге чара кысаларында Магнитогорск, Оренбург һәм Уральск (Казахстан) шәһәрләрендә конференцияләр үтте. Россиянең 16 төбәгеннән җыелган төбәкчеләр шушы җирлекләрдә яшәүче татарларның тормышы, мәдәнияте, тарихы белән танышты. Форумны Бөтендөнья татар конгрессы канаты астында эшләгән «Татар төбәкчеләре җәмгыяте» оештырды.
«Безнең оешма 2015 елдан бирле эшли. Без Россия төбәкләрендәге татар авыллары тарихына, аларның мәдәни мирасына, шәхесләренә, табигать объектларына игътибар бирүне өстенлекле юнәлеш итеп сайладык. Моның өчен төрле чаралар үткәрәбез. Мәсәлән, соңгы 5 елда Татарстанда һәм чит төбәкләрдә 208 конференция, 9 форум үткәргәнбез. Киләсе елда Идел буе төбәкләренә күбрәк игътибар бирербез. Саратовта конференцияләр үткәрү турында килешүләр бар», – диде Альберт Борһанов.
Бөтендөнья татар конгрессы башкарма комитеты җитәкчесе Данис Шакиров үзен төбәкчеләр хәрәкәтен башлап җибәрүчеләр рәтендә булганын әйтте. Аның сүзләренчә, «Татар төбәкчеләре җәмгыяте»н төзегәндә, аны милли хәрәкәткә әйләндерү максаты күздә тотылган. Данис Шакиров бу башлангычның дөрес булганына инанган. Ул төбәкчеләр эшчәнлегенең нәтиҗәсен төрле чараларда катнашканда, чит төбәкләрдә йөргәндә күрүен белдерде.
«Оешманы төзегәндә төрле фикерләр булды. Кайбер галимнәр төбәк тарихын тарихчылар өйрәнергә тиеш, диде. Без килешәбез, ләкин фәнни институтлар Казанда урнашкан, ә күпчелек халкыбыз авылларда һәм башка шәһәрләрдә яши. Татар тарихы ярылып яткан җирлекләрдә фәнни институтлар юк. Шунда безгә төбәк тарихын өйрәнүдә төбәкчеләр ярдәмгә килә», – диде Данис Шакиров.
«Европа-Азия» Халыкара гуманитар академиясе президенты Энгель Таһиров та төбәкчеләр эшчәнлеген югары бәяләде. «Россиядә төбәк тарихын өйрәнә башлауга 200 ел, ә Татарстанда – 55 ел. Соңгы 10 елы бигрәк тә көчле бара. Бу эш татарны барлау белән генә чикләнми, ә ата-бабаларыбызны, тамырларыбызны өйрәнүгә зур көч куела», – диде ул.
Татар әдәбияты галиме, КФУ профессоры Хатыйп Миңнегулов «Татар төбәкчеләре җәмгыяте»нә тарихчылар, филологлар, фольклорчылар һәм башка галимнәр җәлеп ителүнең төбәк тарихын төрле яклап, комплекслы өйрәнүгә китерүен һәм аның нәтиҗәсе югары булуын билгеләде.
«Безнең татарлар төрле төбәкләргә сибелгән. Сез шуларны барлап чыгасыз. Аларны кузгатасыз, җирле хакимият белән элемтәгә керәсез, татарларның проблемаларын җитәкчелеккә җиткерә беләсез. Мондый чаралар вакытында татарлык турында уйламаган кешеләрдә дә милли хис уяна. Үзем дә төбәкчеләр чараларында катнашам, шуңа күрә бу сүзләрне үземнән чыгып әйтәм», – диде галим.
Хатыйп Миңнегулов үз чыгышында милли проблемаларга да тукталды. «Хәзер халкыбызның төп өлеше шәһәрләрдә яши. Шушындый шартларда, авылны да саклап, шәһәрдә яшәүче милләттәшләрне кузгалту турында уйларга кирәк. Милләтебезнең киләчәге милли мәгарифне саклаудан тора. Милли мәгарифне торгыза алсак, милләтебез киләчәге өметле булачак. Соңгы елларда 7 томлы татар тарихы, татар әдәбияты тарихы, сүзлекләр чыкты. Халык боларның күбесен я бөтенләй белми, я өлешчә генә белә. Ничек шуларны массага җиткерергә? Бу бик зур проблема», – диде Хатыйп Миңнегулов.
Просмотров: 599