“Җимерү — төзү түгел”, — ди халык. Юк, тарих безне бернәрсәгә дә өйрәтми, күрәсең. Ничәмә тапкырлар үзебез кормаганны нигезенә кадәр җимереп, ваемсыз рәвештә тормышыбызны, мәдәниятебезне һәм гореф-гадәтләребезне сызып ташладык бит инде. Гыйбадәтханәләр, һәйкәлләр, колхоз фермалары, мәдәният йортлары, балалар бакчалары, Самара ипподромы… Бу исемлек тиздән аклы-зәңгәрле газета-журнал киосклары белән дә тулыланырга мөмкин. Ә шәһәребездә алар куела башлаганга быел 96 ел тула инде.
Җирле чиновниклар халык тормышыннан аерылып яшиләр сыман. Алай булмаса, миллионнан артык кеше яшәгән шәһәрне газета киоскларыннан мәхрүм итүне ничек аңлатып була соң? Аларны, чын мәгънәдә, кысрыклап чыгаралар. “Роспечать” ачык акционерлык җәмгыяте генераль директоры Игорь Матвиенко шәһәр администрациясендә Азаров чорындагы бер чиновникка алай ярамаганлыгын аңлатырга тырышып караган булган. Моңа каршы чиновник: “Миңа алар кирәкми. Миндә айпад һәм айфон бар, бөтен яңалыкларны шуннан укып беләм”, — дип җавап кайтарган. Гаҗәп инде, аллалар янында яшәүче чиновник аста халык барын, аларның газета укырга яратуын аңламый, күрәсең.
Менә шәһәр администрациясе җитәкчелеге дә алмашынды инде, ә газета киоскларына карата мөнәсәбәт үзгәрмәде. Аларны шаурма, пиво, тәмәке киосклары белән беррәтән себереп түгәләр. Алай ярамый бит инде! Барысын бер өемгә өя башлаганчы башта чебенне котлеттан аерырга кирәктер бит. Юк шул. Регионның юл транспорты министрлыгы күрсәтмәсенә сылтап, футбол буенча дөнья чемпионаты алдыннан ремонт ясалачак урыннардан бөтен корылмаларны алып ташларга кирәк икән.
Юл транспорты министрлыгының бу күрсәтмәсе законлы рәвештә куелган һәм арендасы төгәл түләнеп торган газета киоскларына да кагыла, дип саныйлар күрәсең. Ә менә коммуникацияләр һәм элемтә министрлыгы биргән киңәшләрдә киосклар кеше күп йөри торган урам чатларында һәм тукталышларда куелырга тиешле, диелгән.
- Ничек тә булса кешечә эшләп була торгандыр бит инде. Сөйләшергә, ике якны да канәгатьләндерерлек уртак фикергә килергә кирәк иде, — дип саный “Роспечать”нең генераль директоры урынбасары Иван Шитов. — Шәһәрне матурлау һәм ремонтлау, әлбәттә, кирәк эш. Сез безгә алдан ук теге яки бу киоскны кая күчерергә кирәклеген әйтегез, без бит каршы түгел. Ремонт беткәч, үзебез үк урынына да күчереп куярбыз. Юк бит. “Алырга!” дигән фәрман килгәч, бөтенләй алып ташларга кирәк, дип саныйлар бездә.
Нәтиҗәдә, Мәскәү шоссесы һәм Ново-Садовая урамнары бөтенләй киоскларсыз калды. Күп очракта алмашка бернәрсә дә тәкъдим ителми. Ә бирә торган урыннары, башлыча, кеше йөри торган җирдә түгел. Анда киоск куюның файдасы да юк.
Хәер, киосклар проблемасының башын тирәнрәк, шәһәр җире белән өлкә хөкүмәте эш итә башлаган Лиманский чорыннан ук эзләргә кирәктер. Ул вакытта “Роспечать” белән аренда килешүләренең яртысы диярлек хаксыз дип табылган, һәм килешүләрнең вакыты озайтылмаган булган.
- Нәтиҗәдә, коммуникацияләр һәм элемтә министрлыгы эшләп чыгарган киоскларны кую схемасы бозылды, 180 киоскның 103енә генә урын табылган иде. Хәзер инде алар да юкка чыгу дәрәҗәсендә, — дип дәвам итә Игорь Матвиенко.
Быелгы марттан башлап күчмә объектларны (ягъни киоскларны) кую һәм алу эше белән кабат шәһәр администрациясе шөгыльләнә башлаган. Урамда, белгәнегезчә, июль. Ә арендага җир алу регламенты әле һаман да эшләп чыгарылмаган. Кайчан буласы да билгесез.
- Самарадагы бу хәлләр өлкә хөкүмәтенең газета-журналларны ваклап сату эшенә ваемсыз булуын, алга карап эш итмәвен күрсәтә, — дип сөйли Игорь Матвиенко. — Ә башка регионнарда бу өлкәдә бар да яхшы, президентның “Халыкка китаплар һәм газета — журналлар сату эшен яхшыртырга” , дигән карары тормышка ашырылып бара. Мисал өчен: Липецкида газета киоскының бер квадрат метры өчен аренда бәясе 12 сум булса, бездә 110 сумга кадәр җитә.
“Россиянең киләчәге гражданнар җәмгыяте кулында булачак», дип кабатлап килә президент, — ди Дәүләт Думасы депутаты Андрей Туманов. — Ләкин сатуда көндәлек матбугат чаралары булмаса, гражданнар җәмгыятен беркайчан да төзи алмаячакбыз. Димәк, безнең киоскларны ябучылар гражданнар җәмгыятенә каршы. Ә бәлки тагын берәрсенә дә каршыдыр әле…”
Кемгә каршы булуларын аңлыйсыздыр, кадерле укучыларыбыз.
Елена ДМИТРИЧКОВА.
(“Социальная газета”дан алынды)
РЕДАКЦИЯДӘН: Почталарыбыз газеталарны өйләребезгә вакытында һәм очсыз бәягә китереп торса, киосклар ябылуга ул хәтле игътибар да бирелмәс иде, бәлки. 2015 елда почта бәяләренең ике тапкыр күтәрелүен укучыларыбыз үз җилкәләрендә татыдылар бит инде. “Бердәмлек” газетасының тиражы үткән еллар белән чагыштырганда күпкә төште. Аңларга да була, пенсия акчасына һәм түбән хезмәт хакы алып эшләгән милләттәшлеребез өчен 402 сум — шактый зур, кесәгә суга торган бәя шул.
Дөрес, шушы көннәрдә генә “Россия почтасы” 2016 елның язылу компаниясенә өстәмә 700 миллион сум акча тотачак”, — дигән хәбәр килеп иреште. Димәк, андагылар да халыктан акча суыруның чиксез була алмавын аңлаганнар, күрәсең. Хәбәрдә: “Газеталарга язылу институтының әһәмиятен аңлап, “Россия почтасы” газета нәшер итүчеләргә һәм язылучыларга карата әлегәчә күрелмәгән мәрхәмәт күрсәтергә җыена. Алдагы язылу кампаниясендә бөтен эшләребезгә дә бәяләрне “туңдырабыз”, — дип язган “Россия почтасы” генераль директорының урынбасары Инесса Галактионова. — Моңардан тыш Бөтенроссия язылучылар көннәре дә оештырылачак, ә социаль әһәмияте булган басмаларга өстәмә ташламалар да биреләчәк”.
Тик менә безнең өлкә татарлары гына “Россия почтасы”ның бу чиксез мәрхәмәтен тоя алмаячак. Чөнки тиражы 5 меңнән арткан өлкә газеталарына язылучылар өчен генә 17 процентлы ташлама бирелә. Ә безнең “Бердәмлек”нең тиражы, кызганычка, быел 2500 данәгә калды. Ә менә район газеталарына, тиражына карамастан, ташлама 25 процент күләмендә биреләчәк. Ә үткән елда аларга бирелгән ташлама 15 процент тәшкил иткән иде.
Милли газеталарның хәлләрен ныклап аңлаучылар юк, күрәсең. Әллә аңларга теләмиләр микән, дигән урынлы сорау туа. Без бу сорау белән өлкә губернаторы администрациясенең мәгълүмат сәясәте департаментына һәм “Россия почтасы” җәмгыятененең өлкә бүлеге җитәкчелегенә мөрәҗәгать итәбез. Килеп чыккан ситуацияне, теләгәндә, өлкә күләмендә хәл итеп буладыр, мөгаен. Югыйсә, болай да көч-хәл белән, очын-очка ялгап кына көн күрүче милли басмаларның хәле тагын да начараячак. Ә бу кемгә файда? Әлбәттә, газета укучылары файдасына түгел. Газеталар, киосклар булмаса, кемгәдер проблема да булмаячак бит.
* * *
КИОСКИ «РОСПЕЧАТИ» РИСКУЮТ ПОЛНОСТЬЮ ИСЧЕЗНУТЬ С КАРТЫ САМАРЫ
ЛОМАТЬ – не строить. Увы, ничему нас история не учит. Уж сколько раз мы получали этот печальный урок «До основанья, а затем…», варварски разрушая и выбрасывая как ненужный сор не нами созданное, безответственно и бездумно перечеркивая собственное прошлое, свою культуру и традиции. Церкви, памятники, колхозные фермы, дома культуры и кинотеатры, тот же самарский ипподром… Совсем скоро этот страшный список могут пополнить привычные всем бело-голубые киоски старейшей региональной компании, которая перешагнула 96-летний рубеж.
ТАКОЕ ощущение, что местные чиновники живут в своем мире, оторванном от реальности. Иначе чем объяснить их полное равнодушие к тому, что еще немного – и город-миллионник останется без газетных киосков. Их просто-напросто выживают. Когда гендиректор ОАО «Роспечать» Игорь Владимирович Матвеенко пытался достучаться до одного из чинуш прежней, азаровской, администрации, чтобы донести мысль, что так нельзя, людям нужны киоски, тот равнодушно бросил: «А мне не нужны. У меня есть айпад и айфон с Интернетом, там новости и читаю». Представляете, человек даже мысли не допускает, что в городе помимо него, небожителя, живут еще сотни тысяч человек, у которых нет гаджетов, и они читают настоящую, «живую» прессу.
– То, что творится в Самаре, свидетельствует о полном равнодушии властей к проблемам розничной продажи газетно-журнальной продукции, о нежелании видеть дальше собственного носа, – уверен Игорь Матвеенко.
Городская власть сменилась, а отношение к газетным киоскам, которые сносят наряду с пивными точками, ларьками, торгующими шаурмой и табаком, осталось прежним. Разве можно так цинично всех под одну гребёнку? Прежде чем рубить сплеча, надо бы отделить мух от котлет. Но нет. Гораздо легче прикрыться поручениями регионального минтранса, согласно которым в связи с подготовкой к предстоящему чемпионату мира по футболу территории, которые должен затронуть ремонт, надо освободить от объектов потребительского рынка и услуг. Заметьте: речь идет в том числе и о вполне законных киосках «Роспечати», которые исправно платят по действующему договору аренды.
– Можно же решить вопрос цивилизованно, договориться как-то, обсудить более щадящие варианты, – считает заместитель гендиректора «Роспечати» Иван Михайлович Шитов. – Благоустройство – дело нужное, мы не отрицаем. Вы скажите за несколько дней до начала работ, куда нам перенести киоск так, чтобы он не мешал. На десять, на двадцать метров? Нет проблем, передвинем. Как закончите, вернем на прежнее место. Так нет же. Велено убрать – значит, надо убрать все без разбору и с концами. А на том участке ремонтом, может, вообще еще и не пахнет.
В итоге практически вся ветка – Московское шоссе и улица Ново-Садовая – осталась без периодики. В большинстве случаев взамен ничего не предлагают. А если что-то и дают, так в таком месте, где ставить газетный киоск нет никакого смысла – он будет абсолютно убыточен. Предложили, например, как вариант небольшой участок на 9-й просеке. А рентабельность газетного киоска напрямую зависит от пешеходного трафика: его целесообразно ставить на остановках, где земные люди ходят, а не среди дворцов. Богатеям газеты и журналы до лампочки.
Но проблема лежит еще глубже и корнями, по словам руководства «Роспечати», уходит еще во времена правления Лиманского, когда право распоряжаться землей город передал области. Тогда-то и произошел фатальный сбой, разрушивший четко отлаженную систему. Началась чехарда: половину договоров тут же признали недействительной, заканчивались одни договоры, но их не продлевали, и все в таком духе.
– В итоге в схему размещения нестационарных торговых объектов, разработанную Минэкономразвития, у нас попали всего 103 киоска из 180-ти. Оставшиеся – а это еще треть – признаны незаконными, – продолжает Игорь Матвеенко. – Включение в схему – только первый этап. Боюсь, что мы и их со временем потеряем.
С марта распоряжение землей под нестационарными объектами вновь вернули на уровень города. На дворе июль, а регламента – порядка, как работать с оформлением земли, так до сих пор и нет. И никто не знает, когда он появится.
– То, что творится в Самаре, свидетельствует о полном равнодушии властей к проблемам розничной продажи газетно-журнальной продукции, о нежелании видеть дальше собственного носа, – уверен Игорь Матвеенко. – В других регионах все отлажено, газетный рынок динамично развивается, как и требовал президент, который поручил «принять меры по повышению доступности книжной и периодической продукции для населения». А у нас совсем противоположная картина. Например, если в Липецке, про который вы писали, арендная плата для газетных киосков составляет всего 12 рублей, то у нас – от 64 до 110 рублей за квадратный метр, в зависимости от района.
Чувствуете разницу?
Недавно мне попалось на глаза интервью с первым зампредседателя комитета по информационной политике, информационным технологиям и связи Госдумы Андреем Тумановым, который точно подметил, что газета, не имеющая распространения, – это всего лишь макулатура. «Президент неоднократно повторял, что будущее России за гражданским обществом, – сказал он. – Но без распространения прессы этого не будет никогда. Поэтому те руководители, которые закрывают киоски, – противники гражданского общества, и я даже не побоюсь сказать, противники кого еще…»
Думаю, вы догадались, кого именно. Делайте выводы, господа.
Елена ДМИТРИЧКОВА.
* * *
НАША СПРАВКА
Согласно рекомендациям по поддержке и развитию системы розничной торговли периодикой и печатной продукцией, утвержденным Минкомсвязи РФ:
– киоски должны располагаться в местах высокого пассажиропотока – рядом с остановками, вблизи станций метро, в пешеходных зонах, то есть именно там, откуда сейчас в Самаре и убирают киоски «Роспечати»;
– киосков должно быть по одному на полторы тысячи человек, что в несколько раз превышает число оставшихся в Самаре. В городе и раньше существовал серьезнейший дефицит этого сегмента торговли, а уж сегодня массовое закрытие киосков грозит полным информационным вакуумом.* * *
ЦИФРЫ И ФАКТЫ
• За последние три года количество киосков «Роспечати» в Самарской области уменьшилось с 418 до 362. И эта цифра только растет.
• Впервые за всю историю предприятия по результатам прошлого года были зафиксированы убытки, а сумма налогов и сборов уменьшилась на 8,6 миллиона рублей.
• Пришлось уволить 142 киоскера – женщин пенсионного и предпенсионного возраста. И с каждым месяцем число вынужденно сокращенных только растет.* * *
ВАЖНО
Минкомсвязи России еще два года назад рекомендовал местным властям всячески поддерживать распространителей печатной продукции – уменьшить цену на аренду, не чинить бюрократических препонов при выделении земли, равномерно размещать киоски в зоне жилой застройки, сделав максимально доступными для населения, и т.д. Однако в Самарской области, особенно в Самаре, это полностью игнорируется. Вместо того, чтобы способствовать расширению сети киосков, в которых, заметьте, продаются не только газеты, но и книги, местные власти вставляют палки в колеса, всячески зажимают киоски по продаже прессы. И вроде бы власти делают все правильно, все по закону, но без учета рода деятельности, не по-людски. И это в то время, когда повсеместно говорят о необходимости культивировать любовь людей к чтению. Без газетных киосков не получится.
Просмотров: 1507