Бәшәровка битлек кирәкми

8039e5cf6bb83be174f929a49ac0e2db_500_0_0Мәгълүм булганча, Казан татарлары патша заманнарында да, совет чорын­да да Мәскәүдә асылда кара эшләр башкар­ган. Күп кенә әдәби әсәрләрдә дә, нәфис фильмнарда да чагылыш тапкан бу.  Бигрәк тә урам себерү­челәргә ихтирам зур булган. Аларга хәтта дәүләт кеше­лә­ре дә итагатьле итеп “милейший” дип эндәшкән. Хәзер бу эш үзбәкләр белән таҗик­лар­га калды.

Әле тагын Мәс­кәү­нең Казан вокзалында йөк­че­ләрнең һәммәсе диярлек татарлар булып, кайбер­ләре­нең хәтта ки кырыс совет заманнарында да түбәтәй киеп йөргәнлекләрен үзебез дә хә­терлибез. Казанда яшәү­че татарлар да, милләтче дип га­епләүләреннән куркып, түбә­тәйне фәкать мәрхүм җирлә­гәндә генә кигән заманнарда бит бу!..
Урам себерүче түгел ул

Хәзер Мәскәүдә Казан татарлары арасында, урам себерүче һәм йөкчеләрдән тыш, бу тормышта зур гына уңышка ирешкәннәре дә аз түгел. Шуларның берсе – талантлы актер Марат Бәшә­ров. Бу егет урам себерүче яки йөкче һөнәрен сайлаган очракта Россия театры әйбәт актердан колак каккан булыр иде. Актерлар динас­тия­сен­нән булмаса да, кайбе­рәү­ләр кебек театр дөнья­сына оч­рак­лы да килеп эләкмәгән ул. Төсе-кыяфәте, таланты – барысы да бар. Юкса араларында очраклылары да байтак бит. Кыяфәте иләмсез, көл­ке­ле булса, шул җиткән. Хик­мәт­ле озын актер монологлары кирәкми андыйларга. Иләм­сез йөз шундый ук иләм­сез берничә сүз әйтсә, та­машачы бу иләм­сезлекне “халык” дә­рәҗә­се­нә күтәреп, туйганчы көлә. СССРның халык артисты, гаять талантлы комик Ар­кадий Райкинның көл­ке­ле, ямьсез битлекләр ярдә­мен­дә театр сәнгатендә иң югары биек­лек­кә ирешүе оч­раклы түгел. Сөйкемле йө­зен генә эшкә җиккән оч­ракта, хәтта ки Михаил Жванецкий һәм башка талантлар иҗат иткән көчле юморескалары да шундый зур уңыш­ларга ирешү мөм­кинлеге бир­мә­гән булыр иде аңа.
 
Ә менә Марат Бәшәровка бернинди битлекләр дә, ю­ләр сүзләр дә кирәкми. Аның йөзе дә, теле дә табигый. Ул сәхнәдә актерны шундук “халык” артистына әй­ләндергән күренекле совет геройларын түгел, ә гади кешеләрне уйный. Әйтик, актер Кадочников “Подвиг разведчика” һәм “Повесть о нас­тоящем человеке” фильм­нарында уйнаганнан соң ике тапкыр Сталин премиясен ал­ган. Яше­рен кесәсендә Ста­лин­ның шәхси хатын йөрт­кән. Актриса Андрейченко әй­түенчә, шу­лай бервакыт кино тө­шер­гәннән соң “тө­ше­реп” алгач, үзе кебек шәрә актерлар бе­лән су коенып ятканда мили­циянең күз уңына эләккән һәм шул вакытта әлеге хат аны күңел­сез­лек­ләрдән йолып калган.

Темадан бераз читкә киттем бугай. Сүзем – Марат Бә­шәров турында бит. 1974 елның 22 августында Мәс­кәүдә актер эшчәнлегенә мөнәсәбәте булмаган гаилә­дә (әнисе – пешекче, әтисе – сантехник) дөньяга килгән ул. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Мәскәү дәүләт универ­ситетының юридик факультетына укырга кергән.

Гаиләсенә килгәндә, озак кына “гражданский” хатыны Елизавета Круцко һәм кызы Амели белән яшәгән. Танылган башка хатын-кызлар бе­лән дә чуалгалаган, әлбәттә (артист халкы хисчән була бит). 2014 елның 31 маенда танылган актер Эммануил Виторганның бертуганы кызына – Екатерина Архаровага өйләнгән. Ниндидер сә­бәп­ләр аркасында гаилә­сен­дә низаг чыгып, исерек баштан хатынын кыйнап ташлаган. Екатеринаның бу хакта А. Ма­лаховның “Пусть говорят” телетапшыруында бө­тен илгә сөйләгәнен хәтер­лисездер. Берничә көннән соң Мала­ховның “Сегодня вечером” дигән ике сәгать­лек икенче бер тапшыруында исә тагын да рәхимсезрәк оппонентлары Бәшәровны тапшыру башында ук аздан гына залдан куып чыгармыйча калганын да онытмагансыздыр.

Бу мәхшәр миңа армия хезмәте вакытында гаилә­сен­дә ниндидер гөнаһлары өчен полкташларны “пеше­рүем­не” хәтерләтте. Хәер, ха­ты­ным белән аерылган өчен бер­вакыт үземә дә нык кына эләкте. Ул чагында офицер гаиләсенең таркалуы “италь­янча аерылышу” гына тү­гел иде шул. Бу мәхшәр кеше күзеннән читтәге ябык хәрби гарнизоннарда барганлыктан, миңа Марат Бәшәровка караганда җи­ңелгәрәк туры килде. Шулай булмыйни, телевидение аша күп сәгать­ләргә сузылган каһәрләүләр барышында күз алдыбыздагы кеше буларак барысын да югалтты ул, ә мин теге ябык гарнизонда погонымдагы кечкенә бер йолдызчыктан гына мәхрүм калдым.

Әмма хәтта Маратны Эммануил Виторган үзе, бигрәк тә аның яшь хатыны сәгать­ләр буе сүккәннән соң да айнык гаиләдә үскән, спорт яратучы бу актерның исерек хәлдә хатынын кыйнауга кадәр барып җитүен аңлап булмады.

Менә шундый Катюша

Шулай да берничә көнгә сузылган Бәшәровны ка­һәр­ләүләрдән соң телевидение тамашачыларына Екатерина Архарованың инде күптән – модель булып йөргән чагында “Мин фахишә булган идем” дигән рәсем асты бе­лән Италия осталары төшер­гән ярымшәрә фотоларын күрсәтеп алдылар. Ита­лиядә модельләрне әнә шулай таныту хурлык булмаган, бәл­ки, киресенчә, дәрәҗә буларак саналган икән.

Әмма Россия – Италия түгел. Биредә әхлак нормалары башкача. Марат Бә­шә­ровның ачуы шуңа бәйле бул­ган да. Тик бу гаилә җән­җалына әйбәтләбрәк төшенү өчен интернет чыганакларына да күз салыйк.

Баксаң, Екатерина Архарова 14 яшендә әти-әнисе белән Италиягә киткән. Бераз үскәч, фотосурәтләре (Катюша Копнина дигән псевдоним белән) эротик журнал­лар­ның тышын бизи башлаган. Шулай итеп, исеме Ита­лиянең бай ирләргә чибәр­кәй­ләр сайлау белән шөгыль­ләнүче модель агентлыгы исемлегенә кереп урнашкан. Катюшаның Италия­дәге “свет­ский раут”ларда бай ир­ләр янәшәсендә анадан тума килеш күренгәләгән чаклары да еш булган. Тик озак еллар буе әлеге илдә яшәве дәве­рендә кияүгә генә чыга алмаган. Фамилиясен, кыяфәтен берничә тапкыр үзгәрткән. Россиягә кайтып, модель чагындагы фамилиясен чын фамилиясенә үзгәрткәч кенә, берни бел­мәгән Маратның башын әйләндерүгә иреш­кән.

Россиядә кара тавыш куптарганнан соң Екатерина янә Италиягә киткән.

Эчкечелеккә килгәндә, үземнең дә, эчми торган татар гаиләсендә үсеп, советлар чорында пенсия яшенә дә җитә алмыйча шушы афәт аркасында җан тәслим кылган танышларым бар иде. Актерларга исә, гади ке­ше­ләр­дән аермалы буларак, исем-дәрәҗәләренә бәйле тиз рәнҗү дигән әйбер дә хас. Ә Россиядә аларның популярлыгын, башка ил­ләр­дән аермалы буларак, халык түгел, ә дәүләт билгели. “Халык артисты”мы, әллә “атказанган артист”мы икәне нәкъ менә аңа күбрәк күренә.

Моның ачык мисалы – халыкныкы гына түгел, бө­тен ха­­лыкныкы булып та, бернинди исем-дәрәҗәгә иреш­­мичә теге дөньяга китеп барган Владимир Высоцкий. Мон­дый хәлгә калганда, эч­ми­чә калу, ай-һай… Бәшә­ров­ны Высоцкий белән чагыштырып булмый, әл­бәттә. Әмма ул да, федераль дәрә­җәдә сал­лы гына актерлык уңыш­ларына ирешсә дә, нибары Татарстан Рес­публика­сының атказанган артисты гына лабаса. Татарстанга рәхмәт.

Локман Закиров.

“Ватаным Татарстан”,   № 10, 26.01.2016.

Просмотров: 1471

Комментирование запрещено