Быел археология мәктәбендә “Яктылык” татар мәктәбе укучылары да шөгыльләнделәр.
Ел саен август аенда Самара өлкәсенең П.В.Алабин исемендәге тарихи-мәдәни музее хезмәткәрләре Самара Җәясендә («Самарская Лука») укучы балалар һәм яшьләр өчен археология мәктәбе оештыра.
Быел археология мәктәбендә егерме кеше — Волжски районының Дубовый Умет авылы, Алексеевка районының Летниково авылы һәм Самараның “Яктылык” татар мәктәпләре укучылары шөгыльләнделәр. Татар мәктәбе укучылары төркемен тәрбия буенча директор урынбасары Айназ Фахертдинов җитәкләде. Шулай ук экспедициядә Самараның югары уку йортлары студентлары да байтак иде.
Археология мәктәбе 1995 елдан бирле эшләп килә. Соңгы елларда бу проектка Волжски районының Тарих һәм крайны өйрәнү музее да килеп кушылды һәм аны финанслауга район администрациясеннән дә акча бирелә башлады.
Ә “Яктылык” мәктәбе укучыларының проектта катнашуы өлкә татар автономиясе әгъзасы, шәһәребезнең Промышленность районы җитәкчесе, шәһәр Думасы депутатлары советы рәисе Минәхмәт Хәлиулловның матди ярдәме белән мөмкин булды.
Балалар үзләрен экспедициягә чыккан чын археологлар кебек хис иттеләр. Җитәкчеләр аларны XI — XII гасырларда Болгар иленең көньяк чикләрендә (хәзерге Жигулевск археология комплексы) урнашкан Муром шәһәрчегенә алып барып, кыр археологиясе ысуллары белән таныштырдылар, тикшеренү, эзләнү эшләре алып барырга өйрәттеләр. Бигрәк тә Канаданың Оттава шәһәре университетына лекцияләр укырга чакырылган профессор, туфрак белгече Елена Пономаренко сөйләгәннәрне йотлыгып тыңладылар.
Укучылар һәм студентлар өчен лекцияләр дә укылды, тарих турында бәхәсләр дә булды, хәтта викториналар һәм конференцияләр дә уздырылды. “Борынгы Болгар шәһәре буйлап тарих серләрен эзләп йөрү һәм табу шатлыгын берни белән дә аңлатып булмый”, - дип сөйләделәр Тимур Вәлиев һәм Самат Измаилов. Алар хәзер Самара Җәясенең XI — XII гасырларга караган тарихын барысыннан да яхшырак беләләр. Ә бәлки шушы экспедициядән соң тарих фәнен гомерлек профессия итеп тә сайлаучылар табылыр әле.
Менә инде экспедиция дә ахырына якынлашты. Балалар мәктәпләренә кайтып, классташларына Муром шәһәрчегенең чүлмәк кыйпылчыклары, тимер кадаклары турында сөйләделәр. Шулай ук ишелеп уңган кара бөрлегән сумсалары, кичке учаклар, гитарага кушылып җырлаган күмәк җырлар һәм никтер бик якты һәм якын булып күренгән йолдызлар кыш буе яшь археологларның төшләренә кереп җәфаларлар, мөгаен.
Археология мәктәбе зур бәйрәм белән тәмамланды. Традиция буенча Муром шәһәрчегенә беренче мәртәбә килгән балаларны археологлыкка багышлау тантанасы да уздырылды. Ә инде Самара Җәясенә даими рәвештә килеп йөрүче һәм үзләрен инде тәҗрибәле археологлар дип санаучы студентлар яшь тарихчыларга өстән карап йөрмәделәр, археологиянең серләре белән уртаклашып, киләсе елда да шушында очрашырга сүз куештылар.
Анна КОЧКИНА.
Просмотров: 1052