Государственный советник Татарстана Минтимер Шаймиев высказался о прохождении экспертизы проектами школьных учебников на национальных языках. По его словам, «на выходе» они получают статус лишь учебного пособия. Об этом первый Президент РТ заявил сегодня на заседании Совета при Президенте Татарстана по межнациональным и межконфессиональным отношениям.
«Подготовить учебники на национальных языках, я не говорю только на татарском, – целая проблема. Чтобы сегодня иметь учебник для татарских, чувашских, удмуртских школ… К примеру, учебник по физике. Для того, чтобы учить на русском языке, есть комиссия в соответствующем федеральном ведомстве. Такой проект учебника один раз проходит экспертизу и выходит как учебник. А подготовили, например, проект учебника на удмуртском языке, он прошел все экспертизы, такие же деньги заплатили, как за учебник на русском языке. На финише, проходя тот же путь, те же затраты, думаете, он выходит учебником? Нет, как учебное пособие. Обидно это или нет? Те же силы. Если на национальных языках, то это пособие. Надо еще раз экспертизу пройти, опять столько же платить», – сказал Государственный советник.
Минтимер Шаймиев подчеркнул, что необходимо преобразовать образовательную систему, чтобы она отвечала современным требованиям. В связи с этим, по его мнению, актуальным становится полилингвальное и билингвальное обучение.
«Мир уже живет по-другому, молодежь другая. Не нужно терять время, все равно придется этим путем идти. Но не хватает ясной, четкой политики, чтобы в соответствии с Конституцией РФ… Мы ее нарушаем. Неужели нельзя спокойно сесть, рассмотреть, услышать? Я знаю, что наш министр образования из Москвы не вылезает, но не всегда голос министерства бывает услышан. А мы ведь жизнь не остановим. Крупные языки могут пропасть при таком подходе», – посетовал он.
Не оставил Государственный советник без внимания и «моральную сторону вопроса», связанную с сокращением педагогов национальных языков. «Когда учителям, которые обучали на национальных языках, сократили часы, как они должны жить и на что? Это же люди, которые посвятили по 30 и более лет своей профессии, преданны ей, надеялись. Нельзя же нам не учитывать эти моменты», – отметил он.
«Выверенная, очень разумная федеративная программа должна появиться, учитывая, что это федеральное государство», – заключил Минтимер Шаймиев.
* * *
Милли телләрдә дәреслекләр әзерләү — зур проблема. Татарстанның Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиев Казан Кремлендә ТР Президенты каршындагы Милләтара һәм конфессияара мөнәсәбәтләр буенча совет утырышында шулай дип белдерде. Ул милли телләрдә дәреслекләр проектлары экспертизасын уздыру проблемасына кагылды.
«Бүген татар яки чуваш мәктәпләре өчен дәреслек кирәк, ди. Рус телендәге дәреслекләр өчен федераль ведомствода комиссия бар. Бер тапкыр экспертлар карый да, ахырда ул дәреслек буларак чыга. Мәсәлән, удмурт телендә дәреслек проекты әзерләнгән, бөтен экспертизаларны узган, ди. Финишта дәреслек булып чыга дип уйлыйсызмы?! Дәреслек булмый ул, уку кулланмасы була», — ди Шәймиев.
Аның фикеренчә, бу хәл, билгеле, гарьләндерә, чөнки милли телләрдәге дәреслеккә дә рус телендәге дәреслеккә кебек үк, шундый ук көч һәм акча сарыф ителгән була. «Күпләр белми бу хакта. Милли телдә булса, кулланма, диләр. Ә аңа бит тагын экспертиза үткәрергә, тагын түләргә кирәк. Ә беренче тапкыр ясаганда, ул экспертлар кая иде соң дисәң — җавап юк. Теләсә нинди юл белән озакка сузыла бу эш», — ди Дәүләт Киңәшчесе.
Ул мәгариф министрының гел Мәскәү юлында йөрсә дә, министрлык тавышын ишетергә теләмәүләрен әйтте. «Мондый караш булганда, зур телләр дә юкка чыгарга мөмкин. Бу юка материя, сабырлык сорый», — диде.
Минтимер Шәймиев белем бирү системасын үзгәртеп корырга кирәклеген әйтте. Билингваль, полилингваль белем бирү системалары актуальлеген белдерде. «Чөнки дөнья башкача яши, яшьләре дә бүтән. Без вакыт кына югалтабыз, барыбер шул юлдан барасы. РФ Конституциясе нигезендә төгәл анык сәясәт җитми. Без аны бозабыз. Тыныч кына утырып, карап, тыңлау мөмкин түгелмени?!» — ди ул.
Дәүләт Киңәшчесе укытучыларны кыскартуның тискәре якларын да искә алды. «Милли телләрдә укытучыларны кыскарткач, алар ничек яшәргә тиеш?! Алар бит 30 елдан артык гомерен шушы һөнәргә багышлап, аңа тугры калган, өметләнгән. Бу моментларны исәпкә алмыйча ярамый. Федераль дәүләт булуны исәпкә алып, дөрес федератив программа пәйда булырга тиеш», — дип әйтте.
Просмотров: 944