«Журналист на уровне Познера»: каким запомнили Рашита Ахметова в Татарстане / «Рәшит Әхмәтов татарча язмаса да, татар журналистикасының югары үрнәге булып тора»

image_2020-10-14_16-19-48Издателя «Звезды Поволжья» в республике называют «рыцарем журналистики», раскрывшим «сущность татарского народа». 

«Он всегда говорил всё в лицо»

Журналисты, политические, общественные и культурные деятели Татарстана простились с главным редактором «Звезды Поволжья» Рашитом Ахметовым. Церемония прощания прошла в Казани у здания «Татмедиа».

«Сегодня мы провожаем в последний путь настоящего рыцаря татарстанской журналистики, человека без страха и упрека, который последовательно, неумолимо, ничего не боясь, делал одну из самых известных и интересных газет — „Звезда Поволжья“. Мы с ним были знакомы давно. Я вспоминаю, как он стоял на пороге Госсовета с кипой газет в руках и мы все дружно читали эту газету. „Звезда Поволжья“ стала одной из основных площадок для высказывания различных точек зрения о существующей действительности, стратегии развития нации, будущем нашей республики», — сказал на церемонии прощания гендиректор телерадиокомпании «Новый век» Ильшат Аминов.

Он отметил, что Ахметов смог собрать вокруг своей газеты интеллектуальную элиту того времени и ничего не боялся.

В беседе с корреспондентом «Татар-информа» Ильшат Аминов отметил, что в последние годы «Звезда Поволжья» стала площадкой развития национального самосознания, национальной идеологии. Это была одна из немногих площадок, которая действительно ставила очень остро вопросы развития нации и республики в целом.

«Он часто встречал меня и говорил: „Возьми газету, там и про тебя есть“. Это была его позиция, его мнение — всегда взвешенное, всегда продуманное. Как говорится, грех обижаться, надо делать выводы. Мы общались, он регулярно меня критиковал, но делал это профессионально, обоснованно, аргументировано. Я ему приводил свои аргументы, и разговор превращался в некий идеологический спор»
Ильшат Аминов
За эту прямоту и честность Марата Ахметова уважали его знакомые, друзья и читатели, говорит Аминов. Главный редактор издания прямо высказывал свои общественно-политические взгляды.

«Это не современные телеграм-каналы, которые пишут гадости, пряча лицо. Он всегда говорил в лицо, даже неприятные вещи. Согласитесь, это достойно уважения», — заключил Аминов.

«Был верен своим убеждениям»

На церемонии прощания с казанским журналистом выступил и руководитель Республиканского агентства РТ по печати и массовым коммуникациям «Татмедиа» Айдар Салимгараев. 

«Наше активное знакомство пришлось на начало и середину 90-х. Я его помню активным, убежденным, упорно защищающим свои убеждения и отстаивающим свое мнение. Прошли годы, изменились времена и люди, но он остался по-прежнему верным своим убеждениям. Он прожил трудную, но цельную жизнь. Он умел отстаивать свое мнение и был верен тому, во что верил», — отметил спикер.

«Нянчился с газетой, как заботливый отец с ребенком»

Главный редактор газеты «Казанские ведомости» Венера Якупова вспоминает, что познакомилась с Рашитом Ахметовым в самом начале перестройки, когда он появился в газете «Молодежь Татарстана» со своими идеями и предложениями по преобразованию общества, которое стремилось к политическим реформам. Естественно, что человек с активно жизненной позицией стал издателем и редактором газеты «Звезда Поволжья», считает она.

«Это особая газета с уникальным контентом, авторы которой обсуждали самые острые проблемы. Это действительно была интеллектуальная элита республики. Самые острые, самые неудобные вопросы обсуждались на этой площадке. Думаю, что историки, которые будут изучать наш период, обязательно будут смотреть газету „Звезда Поволжья“. Ценой своего здоровья и энтузиазма Рашит внес неоценимый вклад в историю Татарстана и отечественную журналистику», — сказала Якупова.

Она вспоминает, что встречала Ахметова на всех митингах и собраниях, а по вечерам — на театральных премьерах. Он интересовался не только политикой и общественной, но и культурной жизнью республики. При этом журналист неизменно носил с собой свежие номера газеты.

«Он напоминал заботливого родителя, который нянчился со своим ребенком. Всегда спрашивал меня: „А ты читала вот этот мой материал в предыдущем номере?“ Рашит отдал газете много сил, энтузиазма и здоровья. Ахметов оставил яркий след в жизни республики, в отечественной журналистике, в наших сердцах и в сердцах читателей», — заключила Якупова.

«Был истинным демократом»

Общественный деятель Римзиль Валиев считает, что Рашит Ахметов преподнес жителям республики ценный урок. Журналист был демократом, а национальное развитие и федерализм — важная часть общедемократического движения, в котором он активно участвовал. 

«Были времена, когда противопоставлялись эти понятия. Прошло 20-30 лет, и теперь у него другие соратники по демократическому народному фронту. В памяти из них остались только единицы, а Рашит Ахметов остался истинным демократом. Нам не будет доставать таких мыслящих журналистов, которые освещают национальное общественно-демократическое движение и которые знают Россию и татарский мир», — подчеркнул Валиев.

«Стоял у истоков борьбы с коррупцией»

Председатель Госсовета РТ Фарид Мухаметшин направил телеграмму в адрес родственников журналиста. Автор послания выразил свои соболезнования в связи с преждевременной кончиной Ахметова. 

«Делом всей жизни Рашита Ракиповича стала уникальная в своем роде газета „Звезда Поволжья“. Это издание, которому он посвятил себя без остатка. Он стоял у истоков большой и нужной работы по освещению деятельности республиканского Парламента, развитию демократических основ и национального самосознания нашего общества, борьбы с коррупцией. Обладая широкой эрудицией и высоким профессионализмом, к своей работе он относился как к общественной миссии служения людям и всему обществу», — сказано в телеграмме.

«Перед смертью завещал: «Издавай газету“»

Сын издателя Руслан Ахметов рассказал собравшимся на прощании, как его отец всегда учил, что душа у человека вечная, она никогда не умирает.

«Каждому из нас предстоит оставить свое материальное тело, так наш мир устроен, его создал таким творец. Завет отца о вечной душе мне сильно помогает. Я чувствую его, я чувствовал его три дня назад, когда он уходил. Он говорил: „Издавай газету“. Папа очень хотел, чтобы газета продолжала выходить и стала еще лучше, это было его желание», — сказал он.

Руслан Ахметов считает, что его отец оставил большой след в истории татарской и мировой культуры. Он обещал, что издание газеты будет продолжено, и рекомендовал тем, кто не успел попрощаться с главредом «Звезды Поволжья», просто мысленно обратиться к его душе.

«Мог бы стать депутатом Госдумы»

Друг Рашита Ахметова журналист Сергей Никитин сообщил «Татар-информу», что он выполняет в этом издании обязанности заместителя главного редактора. Ему даже было выдано шуточное удостоверение с надписью «Татарский обком КПСС». Такое же удостоверение получил его друг Евгений Штабский. Спикер рассказал, каким останется Ахметов в его памяти.

«Я запомнил его жизнерадостным, он никогда не терял бодрости духа, даже в последний момент, когда я ему звонил, и его только-только выписали из реанимации. Ему было трудно говорить, но единственное, что его беспокоило, что газета не вышла», — вспоминает Никитин.

Собеседник «Татар-информа» в последний раз общался с главредом «Звезды Поволжья» в конце прошлой недели. Журналист находился в больнице, чувствовал себя очень плохо, но как всегда стойко переносил все страдания, а их в течение жизни выпало на его долю немало.

«Еще лет пятнадцать назад, по общему мнению, Ахметов был отравлен, умер его шофер. Кто это сделал — неизвестно. Тогда его вытащил с того света Минтимер Шарипович Шаймиев, как только поднялась пена общественного возмущения и люди вышли с плакатом перед Госсоветом „Кто отравил Рашита Ахметова?“ После общественной огласки его сразу же перевели в МКДЦ, сделали операцию, наложили швы на сердце. Возможно, это отравление было насильственной попыткой интегрировать его в какую-либо политическую структуру», — размышляет друг умершего журналиста.

Оказывается, в 2001 году Рашит Ахметов перенес еще одну болезненную операцию из-за перитонита. Но, несмотря на все болячки, журналист вел активный образ жизни. Однако вода камень точит, и самое железное здоровье сгибается под напором жизненных обстоятельств. Сергей Никитин считает, что его друг оставил неизгладимый след в журналистике.

«Если взять общероссийский масштаб, то он был журналистом на уровне Познера. Это был не только журналист, это был аналитик, политический деятель, у него было много талантов. Ахметов был прекрасным политтехнологом, умело участвовал во многих избирательных компаниях. Если бы сильно захотел, то мог бы стать депутатом Госдумы, многие политические партии были заинтересованы в нем. Но Рашит все-таки ценил свою свободу, он был ведущим журналистом Татарстана, которого знали за рубежом», — отметил собеседник. 

«Звезда Поволжья» — единственная форточка гласности»

Попрощаться с журналистом пришел известный политический деятель Татарстана Фандас Сафиуллин. Он проработал в должности депутата Госдумы РФ и депутата Госсовета РФ в общей сложности более десяти лет.

«Мы вместе боролись за законные конституционные права Татарстана и татарского народа, особенно в последние годы. Ахметов — мой единомышленник, смелый борец. Эго газета в последние годы оставалась единственной форточкой для гласности, свободы слова и мысли о проблемах Татарстана и татарского народа. Эта форточка сегодня закрылась. Он был талантливым журналистом. Придет время, мы будем очень сожалеть о том, что недооценили Ахметова», — считает Сафиуллин.

Бывший депутат отметил, что часто обсуждал с казанским журналистом разные политические вопросы и проблемы. Ахметов оказал ему большую помощь в публикации выступлений на политическую тематику.

«Понимал глубинные процессы театрального мира»

Своими воспоминаниями о журналисте поделился актер театра и кино, народный артист РСФСР Азгар Шакиров. Спикер считает, что главный редактор газеты внес серьезный вклад в культурное и общественно-политическое развитие читателей «Звезды Поволжья».

«Я не представляю, что бы было, если бы этой газеты не было. Люди не могли бы понять до конца, как они живут в этом мире, что происходит в Татарстане, России, Европе, Америке. Рашит писал обо всем, но мне было интересно знать, почему он пишет о театре и симфонической музыке. Я был удивлен — как человек может вырасти до такого уровня развития, чтобы понимать глубинные процессы, которые происходят в театральном мире или в мире музыки? Ценность журналиста не только в этом, он раскрыл сущность татарского народа», — считает народный артист.

Церемония прощания с татарстанским журналистом, главным редактором газеты «Звезда Поволжья» Рашитом Ахметовым прошла возле здания «Татмедиа». Журналист скончался 13 октября на 67-м году жизни в 5.30 утра. Он лежал в реанимации казанской 7-й горбольницы, куда попал с осложнениями после Covid-19, где находился на лечении с середины сентября.

Рашит Ахметов начал выпуск общественно-политической газеты «Звезда Поволжья» в начале 2000-х годов. Издание позиционирует себя как независимое и выходит под девизом «За правду и Родину!». В последнее время у Ахметова были проблемы со здоровьем. Но, несмотря на это, Ахметов выпускал газету вплоть до последнего дня. 

sntat.ru

***

Күренекле журналист, нәшир, «Звезда Поволжья» газетасы баш мөхәррире Рәшит Әхмәтовны соңгы юлга «Татмедиа»ның Казансуга карап торган ягыннан озаттылар.

Татарстан журналистикасы, татар милли матбугаты үзенең иң якты вәкилен югалтты. Дөньяны болгаткан шомлы чир Рәшит Әхмәтовны да аяктан екты да, хроник чирләрен аздырып алып китеп тә барды. Дөрес, ул соңгы анализлары вирусны күрсәтмәгәч, табиплар мәрхүм белән лаеклы хушлашырга рөхсәт иткәннәр.  

Күренекле журналист, нәшир, «Звезда Поволжья» газетасы баш мөхәррире Рәшит Әхмәтовны соңгы юлга «Татмедиа»ның Казансуга карап торган ягыннан озаттылар. Хушлашырга журналистлар, язучылар, артистлар, галимнәр һәм милли җанлы бабайлар җыелган иде.

Рәсми җитәкчеләрдән «Татмедиа» Республика матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр агентлыгы җитәкчесе катнашты. Татарстан Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшинның да телеграммасы укылды.

Һәрчак бик гади киенгән, газеталар салынган букча йөрткән Рәшит Әхмәтовның җәсәден ак чатыр эчендә булуын күрү ышандырмый иде.

Озату мәрасимен Татарстан журналистлар берлеге рәисе Илшат Әминов алып барды.

Ай еш алып барырга туры килә башлады аңа мондый бәхетсез чараларны! Мәрасимнән мәрәсимгә очраша башладык түгелме?

«Ул газетасы тирәсенә интеллектуаль элитаны туплый алды»

ТР Журналистлар берлеге рәисе Илшат Әминов: «Хөрмәтле милләттәшләр! Без бүген Татарстан журналистикасының чын рыцаре Рәшит Әхмәтовны соңгы юлга озатабыз. Бу кеше бернәрсә алдында да тукталып калмыйча, бер куркусыз безнең журналистикадагы иң кыю, иң кызыклы газетаны чыгарды. Без күптән таныш идек. Мин аның газеталар күтәреп Дәүләт Советы янында басып торганын күз алдына китерәм. „Менә, улым, сиңа газета. Анда синең турында да яздым. Укы!“, — дия иде.

Без барыбыз да ул газетаны укый идек. Ул төрле фикерләрне бирә алган бердәнбер мәйданчык та булып калды. Чынбарлыктагы вазгыятькә, милләт үсеше стратегиясенә, республика киләчәгенә төрле карашларны бирүен тагын бер кат ассызыклыйм. Ул газетасы тирәсенә интеллектуаль элитаны туплый алды. Рәшит Әхмәтов бернәрсәдән дә курыкмады. 2013 елда булса кирәк, аңа 282 статьясы буенча җинаять эше ачканнар иде. Ул эш ябылган булуга карамастан, Росмониторинг исемлегенә дә эләкте. Ул газетасын яңарту өчен акча җыйды, миңа да килде. Күпләр аңа ярдәм итте. Ул шундый иде: куркусыз, хаклы булуына ышанган — аны шуның өчен ихтирам итәләр иде. килешәсездер, үз позициясен тота алганнар һәм аны җиткерә алганнар күп түгел».

Без барыбыз да Рәшит Әхмәтовның татарча сөйләшмәгәнен беләбез. Әмма Илшат Әминов аның сүзләрен: «Менә, улым, сиңа газета. Анда синең турында да яздым. Укы!», дип татарча әйтте. Чөнки Рәшит Әхмәтов безнең өчен милли журналистика вәкиле иде шул. Татарча әйткәндә аның рухы ачыла иде кебек.

«Еллар узды. Кешеләр үзгәрде. Ул үз иманына тугры булып калды, фикерләреннән чигенмәде»

«Татмедиа» Республика матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр агентлыгы җитәкчесе Айдар Сәлимгәрәев: «Рәшит абый авыр, ләкин лаеклы тормыш юлы узды. Мин аны бик актив, хәтта кемнәрдер өчен җайсыз кеше итеп хәтерлим. Әмма ул үз дигәнен яклый белде. Еллар узды. Кешеләр үзгәрде. Ул үз иманына тугры булып калды, фикерләреннән чигенмәде».

«Безнең чорны өйрәнгән галимнәр „Звезда Поволжья“ газетасын, һичшиксез, караячаклар дип уйлыйм»

«Казанские ведомости» газетасы баш мөхәррире Венера Якупова: «Без бик талантлы, уникаль шәхес Рәшит Әхмәтовны соңгы юлга озатабыз. Без аның белән үзгәртеп корулар башланган чорда таныштык. Ул яшьләр газетасына җәмгыятьне ничек үзгәртергә дигән идеяләр белән килә иде. Аның кебек актив тормыш позициясе булган кешенең нәшир һәм баш мөхәррир булып китүе табигый. „Звезда Поволжья“ — үзенчәлекле газета, аның уникаль контент. Иң үткен, иң җайсыз сораулар әлеге газетада чагылды. Безнең чорны өйрәнгән галимнәр бу газетаны, һичшиксез, караячаклар дип уйлыйм. Үз сәламәтлеге хакына, энтузиазм белән Рәшит Татарстан тарихына зур өлеш кертте. Ул бик белемле, интеллигент, үткен сүзле кеше иде. Аны сәяси тирәлек тә, театр тирәлеге дә, иҗади тирәлек тә яхшы белә иде. Газета чыгаруның нинди бәяләргә төшкәнлеген нәшир булган кеше үзе генә белә. Ул безнең йөрәкләрдә яктылык калдырды».

«Без — татар журналистлары Рәшит Әхмәтовны татар журналистикасының якты йолдызы дип саныйбыз»

Җәмәгать эшлеклесе, журналист Римзил Вәлиев: «Рәшит Әхмәтов демократ иде. Заманында демократия белән миллилек каршы да куелды. Хәзер 20-30 ел вакыт узды. „Народный фронт“ буенча аның фикердәшләре булган кешеләрне аз хәтерлибез. Ә Рәшит Әхмәтовны барыбыз да белә. Без — татар журналистлары Рәшит Әхмәтовны татар журналистикасының якты йолдызы дип саныйбыз. Аның язмалары татар телле булмаса да, татар эчтәлекле, татар мәгънәле, татар халкы өчен борчылып язылган мәкаләләре татар журналистикасының югары үрнәге булып тора. Безгә аның кебек фикерли торган журналистлар җитешми. Аның идеяләре чагылган мәкаләләрне кабат-кабат бастырырга, таратырга, аңлатырга кирәк».

«Рәшитнең әтисе Актаныш районыннан, Ямады авылыннан иде»

«Мәдәни җомга» газетасы баш мөхәррире, халык язучысы Вахит Имамов: «Хәерле көн, хөрмәтле милләттәшләр! Рәшитнең әтисе Актаныш районыннан, Ямады авылыннан иде. Күрешкәндә якташлар дип без бик җылы күрешә идек. Ул Татарстан мөстәкыйльлеген яклап чигенмичә көрәште, шундый газета чыгарды. Башка рус газеталары Татарстан Республикасын губерналар итү өчен көрәшкән вакытта ул мөстәкыйльлекне яклады. Аның өчен аңа агу биреп тә карадылар, күп газаплар кичте. Андагы кыюлык, туры сүзлелек, Татарстанга булган мәхәббәт һәм мәнфәгатен яклау безнең һәммәбезгә дә күчсен иде. Без дә Рәшит кебек миләтпәрвәр булып яши күрсәк иде».

«Улы Руслан әтисенең иң затлы сыйфатларын үзенә күчереп, аның эшен дәвам итәчәк»

Тарих фәннәре докторы, профессор, сәясәтче, Татарстан Фәннәр академиясе академигы, җәмәгать эшлеклесе Индус Таһиров: «”Биредә Рәшитне чын мәгънәсендә яраткан һәм аның эшчәнлегенә сокланып яшәгән кешеләр җыелган. Бу югалту — чын мәгънәсендә иң зур югалтуларның берсе. Арабыздан иң сәләтле, иң акыллы журналистыбыз китте. Ул кабатланмас талантын милләтебез киләчәгенә буйсындырып яшәде. Аның газетасы — якты йолдыз һәм ул алга таба да чыгачак. Улы Руслан әтисенең иң затлы сыйфатларын үзенә күчереп, аның эшен дәвам итәчәк. Ул хәзерлек һәм белемле. Мин моңа шикләнмим.

«Мин мәйданнарда чыгыш ясаганда ул миңа каршы иде, татарны якламады. Ә ничек үзгәрде!»

Татарстанның һәм Россиянең халык артисты Әзһәр Шакиров: «Газиз милләттәшләрем! Без бергә яшәгәндә һәрберебезнең дә яшәешен Була шундый шәхесләр — аның эшен кабул итмәү һәм зурламау мөмкин түгел. Ул ничек сәнгать һәм музыка турында тирән фикерләр язып калдыра алды? Мин аның үзеннән дә: „Консерваториядә укымагансың, сәнгать белемең юк, тетар турында мондый тирән мәкаләләрне ничек язасың?“ дип сорадым. „Рәшиткә мондый мәкаләләрне кем яза микән?“ дип миннән дә сораганнары бар. „Мин өйрәндем, укыдым“, ддие. Кеше үзлегеннән укыган, үзләштергән. Мин мәйданнарда чыгыш ясаганда ул миңа каршы иде, татарны якламады. Ә ничек үзгәрде! Ул татар милләтенең кем икәнен ачып бирде. Рәшитне зурлавыгыз өчен рәхмәт сезгә!»

«Әтием миңа җан мәңгелек дип өйрәтте. Барыбызга кайчан да булса тәнебезне калдырып китәргә туры киләчәк»

Рәшит Әхмәтовның улы Руслан Әхмәтов: «Әтием миңа җан мәңгелек дип өйрәтте. Барыбызга кайчан да булса тәнебезне калдырып китәргә туры киләчәк. Әтием акыл иясе иде. Аның бу сүзләре миңа бу авырлыкны кичерергә ярдәм итә. Мин әтиемне тоям. Әти газетаның алга таба да чыгуын теләде. Әти көчле гомер яшәде, зур эз калдырды. Теләгәненә иреште. Газетаны чыгарырбыз дип уйлыйм. Сезнең ярдәм белән. Миңа шалтыратып: „Өлгермәдек“, диләр. Ул рухы белән безнең янда. Күңелегездән аңа мөрәҗәгать итә аласыз. Рәхмәт, әтием. „За правду и Родину!“ Җаның мәңгелек. Урының җәннәттә булсын!»

Рәшит Әхмәтовның җәсәден Яңа татар бистәсе зиратына алып киттеләр. Югалып басып калган Рабит ага Батулла янына киләм, Камил Кәримовка янына барам.

«Мәкаләләрен бастырып чыгарсак, без аңа дога кылган булырбыз».

Рабит Батулла: «Аның ничә еллар буена язган мәкаләләрен күп томлыклар итеп ике юнәлештә бастырып чыгарырга кирәк. Беренчесе — аның редактор сүзләре, икенчесе — иң яхшы мәкаләләре. Шуны эшләсәк, без аңа дога кылган булырбыз».

«Алай түгел, болай ул» дип әйтүе җиңел түгел — Рәшит Әхмәтовның да тормышы җиңел булмагандыр»
Камил Кәримов: «Без заманга яраклашып „Әйе-әйе, шулай“, „Ярар-ярар“ дип яшәргә өйрәнгән. Рәшит Әхмәтов беркайчан да „әйе“ димәде. Бу дөньяда иң авыры — „Алай түгел ул“, дип үз позицияңне белдерү. Ул шуның белән бердәнбер егет кеше иде. Мин бу урын буш калды дип саныйм. Ул урынны алыштырыр кеше тиз генә үсмәячәк… Бәлки бөтенләй үсмәс тә. Бу кешене без әле еллар үткәч тә сагынып искә төшерәчәкбез. „Алай түгел, болай ул“ дип әйтүе җиңел түгел — Рәшит Әхмәтовның да тормышы җиңел булмагандыр».

Руслан Әхмәтов иртәгәгә «Звезда Поволжья» газетасының яңа санын чыгарып өлгертергә җыена. Ул тулысы белән Рәшит Әхмәтовка багышланачак. «За правду и родину» дигән шигарь белән чыккан газетага алга таба да чыгарга, әтисе рухына өстәп, милләт тә булышыр дигән өмет бар.

intertat.tatar

Просмотров: 703

Комментирование запрещено