13-го месяца Зулькагда (23 июня), в Национальном музее Республики Татарстан открылась выставка раритетов мусульманской культуры, избранных из музейной коллекции, охватывающей 14 веков истории ислама. В открытии выставки принял участие муфтий Татарстана Камиль хазрат Самигуллин.
Он ознакомился с экспонатами и высокого оценил организацию музейной площадки. Примечательно, что большинство экспонатов ранее редко покидали музейное хранилище, а некоторые не выставлялись никогда. Работа экспозиции продлится до 5 июля.
Исполняющий обязанности генерального директора Национального музея РТ Алиса Вяткина назвала выставку прологом к еще более масштабной выставке, намеченной на следующий год к предстоящему 1100-летию официального принятия ислама в Волжской Булгарии.
Автор идеи выставки, заместитель генерального директора Лилия Саттарова рассказала о подготовке выставки, познакомила с основными экспонатами, поделилась тонкостями организации исламских выставок.
Муфтий Татарстана Камиль хазрат Самигуллин в своей речи подчеркнул высокую значимость деятельности музеев в сохранении исторической памяти народа. Он отметил, что сегодняшняя экспозиция ярко демонстрирует тесное переплетение и связь истории, культуры, древних корней татарского народа с исламом и искренне поблагодарил руководство музея за организацию выставки.
В собрании Национального музея Республики Татарстан хранится множество предметов, рассказывающих об исламе в Поволжье, памятники истории и культуры мусульманского Востока и Запада. Факсимиле знаменитого самаркандского куфического Корана 1905 года; альбом шамаилей, преподнесенный в дар музею в 1941 году профессором Иваном Михайловичем Покровским; сердоликовые четки, которыми турецкий султан Мехмед V Решад наградил ученого и религиозного деятеля Хасана-Гата Габяши; изысканные футляры для молитв и миниатюрных Коранов – каждый предмет имеет свою уникальную историю и связан с развитием ислама в Татарстане.
На выставке представлены редчайшие для отечественных собраний предметы, связанные с мусульманским паломничеством – хаджем. Например, фрагменты кисвы – покрова Каабы, который по окончании хаджа разрезается на небольшие куски, раздаваемые паломникам. Мусульмане бережно хранят эти реликвии в своих семьях, передавая потомкам. Один такой фрагмент необычайно большого размера – более трех метров, поступил в музей в 1937 году в дар от жительницы Казани. Внимание посетителей привлекает и заграничный паспорт паломника в Мекку, выданный в 1905 году.
В музее хранятся и другие раритеты: рукописные и печатные Куръаны, изящные бронзовые изделия с традиционным восточным орнаментом и арабографическими надписями, украшенные многоцветной вышивкой молитвенные коврики – намазлыки, памятники письменной и книжной культуры, предметы культа и одежда духовенства, шамаили с религиозными текстами и изображениями двух священных городов – Мекки и Медины.
***
Зөлкагдә аеның 13нче көнендә (23нче июньдә), Татарстан Республикасы Милли музеенда ислам тарихының 14 гасырын үз эченә алган мөселман мәдәнияте музей коллекциясеннән сайлап алынган раритетлар тәкъдим ителгән күргәзмә ачылды. 5 июльгә кадәр эшләячәк күргәзмәгә экспонатларның кайберләре күргәзмәгә беркайчан да куелмавы белән үзенчәлекле.
ТР Милли музее генераль директоры вазифаларын башкаручы Алисә Вяткина бүген ачылган күргәзмәнең киләсе елга билгеләнгән зур күргәзмәгә әзерлек булып торуын, музей тарафыннан Ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгын зурлап билгеләп үтеләчәге хакында әйтте.
Күргәзмәнең идея авторы, генераль директоры урынбасары Лилия Саттарова әзерлек барышы, төп экспонатлар, ислам күргәзмәләрен оештыруның әһәмиятен билгеләп үтте. “Биредә рухи мәдәниятебез чагылыш таба. Кызганыч, ислам белән бәйле соңгы күргәзмә Милли музейда моннан 30 ел элек оештырыла. Шуңа без киләсе елга Идел буенда ислам үсешен тасвирлаган күргәзмәгә әзерләнәбез. Камил хәзрәт Сәмигуллинда Коръәннәрнең зур коллекциясе бар. Әлеге күргәзмәгә мөфти хәзрәт тә үзендә булган китапларны тәкъдим итәр дип ышанабыз”, – диде, аннары бүгенге күргәзмәдәге экспонатларны музейга килеп эләгү тарихы белән таныштырды.
– Әлеге күргәзмә безнең тарихыбызны, тирән тамырларыбызны искә төшерә. Ил, дәүләт, шәһәр өчен музейлар бик мөһим. Без бирегә килеп бабаларыбызның һәрвакыт мөселман булуларын күрәбез. Тарихка карасак, дин – телне, ә мәдрәсәләр мәдәниятебезне саклаган. Биредә саклана торган шәмаилләргә тирән мәгънә салынган, ул безнең бабаларыбызның дингә ныклап ябышканнарын күрсәтә. “Өч әйбер диндә булмаса да, динебезне саклый: милли кием, гореф-гадәт, тел” – дип әйтелә халыкта. Буыннан-буынга мирасыбызны музейларда сакланып килә, сезгә зур рәхмәт! – дип җиткерде мөфти Камил хәзрәт Сәмигуллин.
Татарстан Республикасы Милли музее сайланмаларында Идел буенда ислам үсеше, мөселман Көнчыгыш һәм Көнбатыш тарихи һәм мәдәни һәйкәлләре турында сөйләүче бик күп әйберләр саклана. 1905 елгы атаклы Сәмәрканд куфи Коръән факсимиле; 1941 елда профессор Иван Михайлович Покровский тарафыннан бүләк ителгән шәмаил альбомы; Төркия солтаны Мәхмәд V Рәшад галим һәм дин эшлеклесе Хәсән-Гата Габәшины бүләкләгән тәсбих; догалыклар өчен нәзакәтле футлярлар – һәр предмет үзенең уникаль тарихы һәм Татарстанда ислам үсеше белән бәйле.
Күргәзмәдә иң сирәк әйберләрдән шулай ук хаҗ белән бәйле предметлар тәкъдим ителәчәк. Мәсәлән, кисвә фрагментлары – Кәгъбәтуллаһ япмасы, ул хаҗ тәмамлангач, хаҗиларга таратыла торган кечкенә кисәкләр. Мөселманнар бу ядкарьләрне үз гаиләләрендә кадерләп саклыйлар, буыннан-буынга тапшыралар. Шундый зур күләмдәге кисвәнең бер фрагменты өч метрдан артык, ул 1937 елда Казан кешесеннән музейга кабул ителә. Килүчеләрнең игътибарын чит ил паспорты да җәлеп итәчәк: ул 1905 елда Мәккәгә килеп җиткән хаҗига бирелгән.
Музейда башка раритетлар да саклана: кулъязма һәм басма Коръәннәр, традицион көнчыгыш орнаменты һәм гарәп графикасы белән бизәлгән бронза эшләнмәләр, намазлыклар, язма һәм китап мәдәнияте һәйкәлләре, рухи ядкарьләр, дини язмалар язылган һәм ике изге шәһәр — Мәккә һәм Мәдинә төшерелгән шамаилләр.
Әлеге күргәзмә киләсе елда узачак истәлекле дата – Идел буе Болгар дәүләтендә ислам динен кабул итүгә 1100 ел тулуны каршылау булып тора. 2022 елга ТР Милли музее мөселман мәдәнияте буенча.
Просмотров: 1023