Перед очередной дальней дорогой

Летом 2022 года делегаты VIII съезда ВКТ, разбившись на секции, обсуждали в ходе дискуссии главный вопрос – кто и как выведет татар на новый путь развития. Перебрав многие фамилии, ораторы с огорчением отметили, что народ не ценит людей, внесших вклад в становление нации. Так, один из модераторов секции «Исторические личности и современные государственные деятели татар в аспекте формирования национальной гордости» директор Института татарской энциклопедии и регионоведения АН Татарстана И.Гилязов спросил у собравшихся, знает ли кто-то Н.Алимова (первый абсолютный чемпион Москвы по боксу в царской России), И.Ахмерова (руководитель советской резидентуры в США), И.Ислямова (исследователь Арктики, поднявший российский флаг над Землей Франца-Иосифа) или Г.Тазиева (бельгийский и французский вулканолог).

Зал промолчал. Не подали голоса, видимо, поскромничав, и посланцы самарской земли, хотя они могли прочитать публикации о первой тройке названных Гилязовым соплеменников в 18-м, 17-м и 21-м номерах журнала «Самарские татары». Лишь статьи о Тазиеве не было в нем. Устраняем сей пробел. Читать полностью →

Тәртипле, әдәпле, тәрбияле кешеләр авыл күрке булып торалар. Шушындый шәхесләр исемлегенә кергән Рөстәм Гомәр улы һәм Камилә Камил кызы Шәйхетдиновлар да — Похвистнево районы Гали авылының күркәм, тырыш, үрнәккә куярлык яшь гаиләләренең берсе. Читать полностью →

Мәрдегали кызы Гөлфия Таҗетдинова белән Самар шәһәренең “Яктылык” мәктәбендә узган өлкә татар теле олимпиадасында таныштык без. Тыйнак, мөлаем, нурлы йөзле, озын күлмәк кигән, яулык бәйләгән бу ханым шунда ук игътибарымны җәлеп итте. Сүз кушкач, аның Камышлы районының Яңа Усман авылыннан килүе ачыкланды. Татар теле һәм әдәбияты укытучысы буларак, ул укучыларын олимпиадада катнашырга алып килгән икән. Без аның белән рәхәтләнеп татарча сөйләшеп киттек, яшь арабыз бер ел гына булгач, бик тиз уртак тел дә таптык. Йомшак тавышлы, зыялы, сүзен салмак кына, үлчәп кенә сөйләүче Гөлфия ханым белән аралашканда чын укытучы нәкъ шундый булырга тиеш, дип уйлап куйдым. Үзе дини, мәдрәсәдә гыйлем алган, шәригать кануннарын үтәп яши. Читать полностью →

Бәһрәмия ханым кызлары Дания, Наилә һәм Алсу белән

Авылының асыл хатын-кызы

Уңган-булган, эшчән, тырыш халык яшәгән авыллар гөрләп торалар, алга баралар, гел үсештә һәм аларның киләчәге дә якты. Похвистнево районында урнашкан Гали авылы нәкъ шундый уңышлы авыллардан санала. Биредә гомер итүче булдыклы, эшлекле, хезмәт сөючән кешеләр туган җирләренең данын еракларга тараталар. Монда күбесе зурдан-зур теплицаларда үстерелгән яшелчәләрен, үзләре асрап суйган мал-туарның хәләл итен сатып көн күрә. Гомумән, Галинең хатын-кызлары аш-суга уңган, ир-атлары исә оста куллы. Читать полностью →

Тышкы кыяфәте генә түгел, эчке дөньясы да матур булган татар хатын-кызлары бигрәк сокландыра да инде!

Самара шәһәрендә яшәүче Рөстәм кызы Дилфүзә Әсәнова нәкъ шундый ханымнар исемлегенә керә. Нәзакәтле, ягымлы, мөлаем, елмаючан, йомшак кына сөйләшүче асыл татар хатын-кызы ул. Ә эчке дөньясының байлылыгына исләрең китәр! Үзе гыйлемле, зыялы, милли җанлы, диндәшләре, милләттәшләре, ана телебез, динебез өчен янып-көеп яшәүче шәхес. Һәрнәрсәгә үз карашы бар. Читать полностью →

Это фото Ш.Шакурова вывешивалось на Доске почета Волжского района, 1983 год

Летом 2008 года в Черновском Доме культуры Волжского района в рамках IV областных дельфийских игр прошел тематический вечер «Горжусь своей семьей». Героями этого праздника стали члены дружной многодетной ячейки общества, глава которой Шамсутдин Шайхутдинович Шакуров и его супруга Фания Сулеймановна давно добились уважения односельчан не только своей добротной работой в совхозе и школе, но и энергичной общественной деятельностью, искренней заботой об окружающих их людях, а также умелым воспитанием трех сыновей, достойно продолжающих дело отца. Для Шамсутдина абый данный вечер стал последним, на котором он появился на публике и выслушал добрые слова в свой адрес и родных. Тяжелая болезнь через четыре месяца оборвала жизнь ветерана труда и кавалера медали «За трудовое отличие».
Читать полностью →

Валеев Р.Ш.

Самарская область, обоснованно именуемая «родиной баяна», богата на гармонистов-виртуозов, обладающих не только общероссийской известностью, но и мировым именем. Среди этих ведущих музыкантов есть и уроженцы нашей губернии, которые добивались большой славы за ее пределами. Одним из них являлся Рустем Шарифуллович Валеев – маг баяна, гармоней и национальных инструментов, композитор и автор книг, заслуженный артист России и народный артист Республики Татарстан. Его называли олицетворением и послом татарской народной культуры, который, распахивая на сценах разных стран мира свою душу соплеменникам во время выступлений, трогал тонкие струны их внутреннего мира. Редкое обаяние Валеева, вкупе с талантом музыканта и артиста, делали нашего земляка неотразимым в любой аудитории. Читать полностью →

12 апрельдә Бөтендөнья авиация һәм космонавтика көне билгеләп үтелә

Очучы һөнәрендә тирән серлелек һәм хыялый ашкыну көче бар. Кемнәр генә күктәге кошларга сокланып, үзләре дә галәм киңлекләрен кочып иңләргә омтылмаган икән?! Ләкин очучы булу өчен әле хыялый һәм кыю кеше булу гына да җитми. Аңа куркыныч туган вакытта үз өстенә зур җаваплылык алып, бер мизгелдә хәлиткеч карар кабул итә белү сәләте дә кирәк.

Иске Ярмәк авылында туып-үскән кешеләр арасында да очучылар барлыгы һәм шуларның берсенең, Бөек Ватан сугышында катнашып, анда батырларча һәлак булуы – безнең өчен горурлык билгесе. Очучыларыбызның берсе соңгы еллардагы локаль сугышларда да катнашкан. Ул – Гариф улы Рәҗгать Фәретдинов. Түбәндә аның белән әңгәмәбез. Читать полностью →

Шамуков Г.Р.

На протяжении 55 лет (1936-1991) в Советском Союзе выдающимся деятелям искусства присваивалось почетное звание «Народный артист СССР». За это время «народными» стали 1006 человек разных национальностей, в том числе 11 татар. Об одном из них, являющемся уроженцем Самарской губернии, а именно о Г.Р. Шамукове, мы расскажем в данной публикации. Он входил в плеяду крупнейших актеров татарского театра, а также пользовался известностью как чтец, мастер художественного перевода, театральный педагог и писатель. Говорят, что Габдуллу Рухулловича невозможно было увидеть спокойно идущим по улице, поскольку он всегда спешил. А на вопросы по поводу скорости своего перемещения отвечал лаконично: «Жизнь коротка, надо все успеть».
Читать полностью →

А.К. Сагитов в расцвете сил

Говорят, орнитолог – это скорее призвание для увлеченных людей с большим и добрым сердцем. Оно, базируясь на профессиональных знаниях и навыках, проявляется в таком образе мыслей и состоянии души очарованных странников-исследователей, что орнитологию можно называть искусством. Одним из ярких ее представителей был уроженец самарской земли А.К. Сагитов – доктор биологических наук, профессор, заслуженный деятель наук Узбекской ССР, член Международного орнитологического общества. Не сразу Абдулла Киямович погрузился в изучение жизни пернатых, поскольку были у зоолога и другие биоинтересы. Но вскоре мир птиц, которые в большей мере, чем другие животные, приобщают людей к природе, захватил нашего героя – страстного ценителя окружающей среды и удивительно скромного. обаятельного человека, чьи организаторские способности, а также мудрость и такт признавались многими. Читать полностью →

Сирин Батыршин, Казань, 1934 год

Поведаем еще об одном просветителе – уроженце самарской земли. В 20-30-е годы прошлого века стихи этого школьного учителя часто читали со сцены разные артисты. Да и сам С.Х. Батыршин срывал аплодисменты, повторяя на бис по многу раз написанные им строчки при выступлениях на городских собраниях любителей литературы или в деревнях – при посещении их в составе агитбригад. А некоторые его произведения стали песнями и ушли в публику настолько основательно, что подчас их считают народным творчеством. Мама нашего земляка-поэта говорила ему в 1919 году после прочтения в самарской газете «Яңа көч» одного из дебютных стихотворений: «В писатели подался, Сирин?! В старых книгах сказано, что они становятся несчастными». Сын решительно опроверг это предсказание, но его последующая жизнь оказалась не столь безоблачной, как мечталось… Читать полностью →

Самарның “Яктылык” мәктәбе укытучылары арасында тыйнаклыгы белән аеруча аерылып торган бер мөгаллимәгә күптән игътибар иткән идем инде. Тора-бара без аның белән танышып та киттек. Әзгать кызы Фәүзия Дәүләтбаева, читтән күренгәнчә, чыннан да, бик тыйнак, ипле, тыныч холыклы ханым булып чыкты. Тавышы да йомшак кына яңгырый, күзләре дә нурлы, йөзе дә мөлаем аның, кешеләр белән елмаеп кына аралаша. Ә татар телендә ничек матур итеп сөйләшкәнен ишетсәгез икән! Гәрчә башкача булу мөмкин дә түгелдер, Фәүзия ханым – татар теле укытучысы бит!
Читать полностью →

Тормышта шулай булгалый ки, бөтенләй чит-ят кеше, аралаша торгач, әйтерсең лә якын туганыңа әйләнә. Камышлы районының Яңа Ярмәк авылында гомер итүче Гөлсинур апа Гафурова-Рәхмәтуллина белән безнең нәкъ шулай булды да. Хәзер инде мин аның белән ничек танышканымны да хәтерләмим, үзен гомерем буе беләм сыман. Менә күп еллар даими аралашып, хәл-әхвәлләрне белешеп яшибез. Шундый эчкерсез, ачык, пакь калебле, күркәм холыклы, олы йөрәкле кешене ничек якын күрмисең ди инде! Ә аның күңел кылларының нечкәлегенә исләрең китәр! Нәкъ шуңадыр да инде шагыйрә Гөлсинур Шәйхразый кызы Гафурованың һәр шигыре җырлап тора. Читать полностью →