Виноградны ничек кисәргә?

Виноград­ны ничек кисәргә, су си­бәргә, ашларга, чирләр һәм корткычларга каршы ничек көрәшергә һәм баш­ка сорауларга бергәләп җавап табарга тырышыр­быз.

Виноградның үсеше һәм өлгерүе дәвам итә, кайбер сортлар тиешле төсенә керә башлады, шул ук вакытта көчле вегетация дә бара. Бер атнада виноградның сабаклары 1 метрга кадәр үсә ала. Хәтта виноградны яңа үстерә башлаучылар да аны кисәргә кирәклеген аң­лыйдыр. Каяндыр укып яки танышлары киңәшен тотып, барлык ян сабакчалар һәм сабак очларын кисә баш­лыйлар. Нәтиҗәдә куакта яфраклар кирәгеннән азрак кала. Яфрак җитешмәү — аларның күплегеннән куркы­нычрак. Бер генә белгеч тә куакның үзен күрмичә күпме кисәргә кирәклеген әйтә ал­маячак. Гомумән, виноград­чылар бу эшне үлчәп эшләми. Монда яфракларның күплеге һәм җитешмәве арасында баланс табарга өйрәнергә кирәк.

Яфраклар кояш энергия­сен органик матдәләргә (крахмал, шикәр, органик кислота­лар), әверелдерә. Әлеге мат­дәләрне куакның төрле урын­нарына запас­ка сала. Юкка гына яфраклар­ны «икенче та­мырлар» дип атамыйлар. Яф­ракларның икенче төп функ­циясе — парга әйләндерү. Ул та­мыр­лардан үсемлек өчен кирәк­ле минераль сулар китерә. Яфраклар үсемлеккә нинди тук­лыклы матдәләр җитеш­мәвен, үсемлекнең нинди чирдән тил­мерүен дә ачык күрсәтә. Тик шул ук вакытта алар тамырлардан вегета­тив массаны кирәгеннән ар­тык үстерү өчен бик күп тук­лыклы матдәләр ала. Куакта әлеге функцияләрне үтәр­лек кенә яфраклар калды­рырга, ә калганнарын ки­сәргә кирәк.

Эшне астан башлагыз. Куакның төп сабагыннан (ниге-зеннән) чыгучы нәзек кирәксез сабакчаларны ки­сегез. Аста җиңсәләр һәм аларны алыштыручы ботак­лар гына калырга тиеш. Шул ук вакытта чүп үләннәрен дә утарга кирәк. Икешәр яфрак калдырып, ян сабакчаларны кисәргә.

Өскәрәк күтәреләбез. Виноград янына басарга, су­зылган кул биеклегендә һәм шпалерның өске чыбыгы өстеннән барлык ян сабакчаларны алырга кирәк. Куак­ның яфраклары аз икән, бар­лык ян сабакчаларны да өзәргә кирәкми яки барысын да калдырып торалар. Кайчак яшь ян сабакчалар куакка ныгырга булыша, нинди дә булса чирдән за­рарланганда моның әһәми­яте аеруча зур.

Яшь куакларда аста бер яки ике (әгәр алар тигез үсеш алган булса) иң көчле ботакны калдырырга, калганнарын өзәргә кирәк. Әгәр ботаклар нәзек һәм озын икән, очларын өзегез. Куак тигез үсеш алса, 20 август­тан соң секатор ярдәмендә очларын кисегез.

Җимеш бирүче куаклар белән дә шуны ук эшләргә кирәк. Бу операция виног­рад тәлгәшләренең яхшы­рак өлгерүенә этәргеч бирә. Җимеш бирүче куакларда тәлгәшләрне ачарга кирәк. Моның өчен тәлгәш тирәлә­рендә кояш төшәрлек итеп яфракларны өзегез. Әмма эссе көннәр дәвам итә икән, җимешләрне кояш пешер­мәсен өчен, бу операцияне кичектереп тору яхшырак.

Леонтий КИРЯГИН, танылган виноградчы.

«Бердәмлек».

Просмотров: 1095