Картаямыни соң йөрәк?

Шушы көннәрдә якташыбыз Лия ханым Темирбула­товага 80 яшь тула. Ул үзенең тормышы, яшәеше турында истәлек­лә­рен безгә язып җибәргән. Лия ханымны гомер бәйрәме белән котлап, язманы “Бердәмлек” газетасы укучыларына тәкъдим итәргә булдык.

Дәһшәтле һәм шомлы 1937 елның язгы ташу сулары агып кит­кән апрельнең кояшлы матур бер көнендә (әнием шулай сөйли иде) мин Казан шәһәрендә туганмын. Әйтергә кирәк, минем балачагым иле­безнең бик тә катлаулы, бик тә авыр чорына туры килгән. Боларның барсын да сөйләп тә, аңлатып та бетерерлек түгел. Бер гөнаһсыз кешеләрне кулга алулар, төрмәгә утыртулар, сөргенгә сөрүләр, атып үтерүләр…

Шуңа да карамастан, тормыш дәвам итте. Мин 1954 елда Казанның Татарстан урамында урнашкан татар урта мәктәбен тәмамлап, университетка укырга кердем. Күңелнең чылтырап аккан чишмәдәй саф, гомернең “яшел яфрак ярган” иң гүзәл чак­ларына туры килде бу еллар. 1959 елда, ниһаять, кулыма инженер-кли­матолог белгечлеге буенча дип­лом алганнан соң, юллама буенча мине күрше Куйбышев шәһәрендәге (хәзерге Самара) Идел буе Гидрометео хезмәте предприятиесенә синоптик итеп эшкә җибәрделәр.

Миңа ул вакытта бары 22 яшь кенә иде әле. Кулымда — дип­лом һәм кечкенә генә чемодан… Шәһәргә килеп төш­кәч, Ново-Садовая урамында кечкенә генә йортта яшәүче әнием­­нең авылдашларын (Уль­ян өлкәсенең Николаевка ра­йо­нындагы Зур Чирекле авы­лын­нан) Таһирә һәм Миннируй апа Гаф­фароваларны эзләп кит­тем.

Бу ике тол хатын, ике килен­дәшнең (икесенең дә ирләре сугышта һәлак булган) тормышлары турында, аларның кешелеклеге, тырышлыгы, эш­чәнлеге, уңганлыгы турында поэмалар язарга булыр иде. Алар мине кочаклап алып, үз кызлары кебек, гаиләләренә кабул иттеләр. Шушы тату, пөхтә һәм чис­та йортның мичендә пешкән ипи, аш исләре хәзер дә борынымны котыклап тора кебек.

Бу ике изге хатынның, алар­ның балаларының миңа күр­сәткән изгелекләрен һич тә оныта алмыйм. Рәхмәт аларга. Шунысы үкенечле, Миннируй апа бик иртә үлеп китте. Ә Таһирә апа дини яктан бик тә белемле кеше иде. Ул Коръән сүрәләрен укып, аларны багышлап, мәҗлесләргә ямь өсти, бөтен тирә-юньгә иман нуры сибә иде. Икесенең дә урыннары оҗмахта булсын.

Мине әле төзелеп тә бет­мәгән Курумоч аэропортына синоптик итеп эшкә тәгаен­ләделәр, 3-4 айдан соң Курумочта фатир да бирделәр.

Куйбышевта үземнең булачак ирем — Җәүдәт Темирбулатовны очратырга насыйп булды. Без 1960 елның 28 июлендә язылыштык. Шулай итеп, мин атаклы Темирбулатовлар гаи­ләсенә килен булып төштем.

Кайнатам Кыяметдин Темирбулатов бик тә уңган, бөтен эшне дә булдыра торган, гайрәтле, мохтаҗларга яр­дәмчел, искиткеч юмарт шәфкать иясе, бик тә дини кеше иде. Барысы да аңа ихтирам белән, олылап карый, кыен чак­ларда киңәшкә килә иде.

Кайнанам Әминә дә чын мөселман хатыннарына хас яклары белән үрнәк булырлык уңган, өлгер, тыйнак, иренә буйсынып, аны хөрмәт итеп яшәүче хатын-кызларның берсе иде. Алар кайнатам белән бергәләп үзләре кебек эшчән, тәртипле җиде бала үстереп, олы тормыш юлына бастырганнар.

Җәүдәтем зур гаи­ләдә төпчек бала булганга күрә, аңа әтисе белән әнисенең бөтен мәхәббәте, җан җылысы, иң яхшы сыйфатлары күчкәндер, дип уйлыйм.

Шуңа күрә, хәзергә хәтле бу зур нәселнең бөтен туганнары да иремне Җәүдәт абый дип зурлап, яратып, гел хәлен белеп, кирәк вакытта ярдәм итеп яшиләр.

Бу уңайдан яраткан “Бер­дәмлек” газетабыз аша Темирбулатовлар ыруыннан булган туганнарыбызга рәхмәт­лә­ребезне бел­дерәбез.

Ирем Җәүдәт Темирбулатов төзелеш институтын тәмамлап, озак еллар төзү оешмаларында, 20 елдан артык заводта эшләп, хезмәт ветераны исеменә лаек булды, күп Мактау грамоталары белән бүләкләнде.

1964 елда мине авиация штабына эшкә күчерделәр һәм мин анда инженер-синоптик булып 1994 елга, пенсиягә киткәнчегә, кадәр эшләдем.

1961 елда зур улыбыз — Искәндәребез туды. Ул Вольск шәһәрендә хәрби училищеда белем алганнан соң, төрле хәрби гарнизоннарда хезмәт итте. Бүгенге көндә гаиләсе белән Санкт-Петербургта яши, 3 баласы бар. 1965 елда туган икенче улыбыз Әнвәр дә шул ук Вольск шәһәрендәге хәрби училищены тәмамлады. Дип­лом эшен язганда, Наилә исемле кыз белән таныша һәм алар арасында мәхәббәт хисләре кабына. Наиләбезне без дә яраттык. Улым дип­лом алып кайткач, никах укыттык, туй ясадык. Бу 1986 елның сентябрендә булды. Наиләбез өебезгә килен булып төшкәч, безгә онытылмаслык сүзләр әйтте: “Әни, мин Әнвәрне яратып кияүгә чыктым, мин сезгә дә ярарга тырышырмын”, — диде ул. Менә инде балаларыбызның кушылуына да 30 ел үтеп киткән, ә киленем биргән вәгъдәсендә тора.

Алма алмагачтан ерак төш­ми диләр бит, Наиләбезнең әтисе Шамил Әюпов кебек акыллы, булдыклы, шәф­кать­ле кешеләр дөньяда булсалар да, бик аздыр. Күрсәткән изгелекләре өчен мин аңа бик тә рәхмәтлемен. Тәртипле, тыйнак, акыллы, сабыр кыз үстергән өчен кодагыема — Ра­зия Әюповага да, рәхмәтем зур. Ул аеруча матур, акыллы кеше. Аның йөрәк җылысы бөтенебезгә дә җитә дип әйт­сәм, һич тә ялгышмамын. Ул бөтен туганнарын кочаклап каршы ала, барысына да кулыннан килгәнчә ярдәм күрсәтә. Шуның өчен дә аның янына сыенырга тырышабыз. Разия кодагыебыз минем әнием Әминә Мансурова белән бер авылдан — Зур Чирекледән. Бу авыл миңа да бик якын, чөнки әниемнең иң матур, иң бәхетле еллары шушында узган.

Әнием — муллалар ыруыннан. Аның әтисе, минем бабам Җәләлетдин хәзрәт атак­лы дин әһелләренең берсе булган. Ә хаҗга җәяү барып, кайтканда үлеп калган бабамның әтисен без барыбыз да Хаҗ бабай дип кенә искә алып, дога кылабыз.

Әнием үзе дә 15 яшеннән дин гыйлемен өйрәнгән абыс­тай булган. Авылда да, Куйбышев шәһәрендә дә аның бик күп шәкертләре бар иде. Әнием гомеренең соңгы сигез елын Куйбышевта безнең гаиләдә яшәде. Шул елларда аның шәкертләре, туганнары әнине бер мәҗлестән дә калдырмыйлар иде.

Мин “Бердәмлек” аша әнием­нең бөтен шәкертләренең ба­лаларына (үзләре вафатлар инде), авылдашларының ба­ла­ларына (Галия апа Темирбу­латовага, Нугайбековларга, Уль­бә­ковларга, Бадаевларга, Әми­ровларга) әниемә кылган из­ге­лекләре өчен зур рәх­мәт­лә­ремне белдерәм.

Бөек Тукаебыз үзенең бер  ши­гырендә язганча:

“Еллар үтеп, бара торгач

                        картайсам да,

Хәлдән тайсам да, —

Күңелем минем япь-яшь

         калыр, һич картаймас;

Җаным көчле булып калыр,

                    хәлдән таймас…”

Мин бүген үземне бәхетле кеше дип саныйм, чөнки кар­тайганда сине аңласалар, хөр­мәт итсәләр, яратсалар, тың­ла­салар, сүзләреңә колак салсалар, бу дөньяда кешегә тагын ни кирәк?

Шушы көннәрдә миңа инде 80 яшь тула. Ә хәләл җефетем Җәүдәтнең бу олуг юбилеен майда үткәрәчәкбез. Аның белән бергә яшәвебезгә дә инде 57 ел үтеп киткән. Димәк, әгәр Аллаһы Тәгалә хәерле гомерләр бирсә, без тагын өч елдан үзебезнең 60 еллык юбилеебызны — бриллиант туебызны да үткәрербез әле.

 «Бердәмлек».

Просмотров: 1088