Родина начинается с памяти / Борынгы табылдыклар һәм яңа идеяләр музее

В селе Денискино на базе Дома культуры состоялось торжественное открытие историко-краеведческого музея.

Это событие стало значимым не только для сельчан, но и для всех жителей Шенталинского района, гостей, приехавших на торжество. Они честно признались: «Нет слов, эмоции переполняют». Действительно, прошло столько лет, но до сих пор невозможно спокойно читать пожелтевшие солдатские письма, биографии участников войны. Или равнодушно смотреть на полюбившуюся каждой советской семье радиолу. Именно такие редкие экспонаты, переданные в дар сельскому музею, и тронули сердца всех, кто собрался в светлом, уютном зале.

«Родина начинается с памяти, с почитания своих истоков. Пока мы помним прошлое — у нас есть будущее. Мы присутствуем на историческом событии, и прежде, чем оно случилось, была проведена большая работа, собран богатый уникальный исторический материал. Уверен, что музей станет центром воспитательной работы не только в селе, но и в районе», — обратился к присутствующим глава муниципального района Шенталинский А.М. Лемаев.

За вклад в дело сохранения историко-культурного наследия активные жители села Денискино награждены почетными грамотами и благодарственными письмами.

Глава поселения Л.Ф. Бикмухаметова подчеркнула, что открытие музея было бы невозможным без поддержки односельчан. Благодаря Губернаторскому проекту «СОдействие», в котором жители охотно приняли участие, удалось провести ремонт двух помещений под музей и оснастить их выставочными стеллажами.

«Я благодарю всех, кто принял участие в этом хорошем деле. Особо хочу отметить уроженца нашего села, почетного нефтяника Минсагита Зайнуловича Валиуллина, идейного вдохновителя, инициатора создания музея. Благодаря ему коллекции пополняются ценными экспонатами, интересными находками. У истоков создания музея стояли также «серебряные волонтеры» нашего села, культработники, учителя, школьники и просто неравнодушные жители. Отрадно, что земляки, которые проживают в разных уголках нашей огромной страны, также поддержали свое село и внесли значительный вклад в реализацию проекта», — отметила глава поселения.

Минсагит Зайнулович Валиуллин в дар музею преподнес патефон завода им. Молотова 1950 г. выпуска. Присутствующие смогли насладиться музыкальной композицией, да и я впервые услышала звуки настоящего патефона.

С пожеланиями дальнейшего процветания музею выступили председатель татарского культурно-просветительского общества «Нур» Ш.Ш. Галяутдинов, руководитель Управления культуры, молодежной политики, спорта и туризма И.А. Храмов.

После торжественной части руководитель района А.М. Лемаев и главный инициатор создания музея М.З. Валиуллин разрезали красную ленточку. Двери музея открылись для посетителей.

Первая экспозиция, конечно же, посвящена истории села. Денискинский колхоз назывался «Марс», первым его председателем был Мингалимов Хаматвали. Далекая планета, названная в честь бога войны и покровителя побед, по мифологии древних римлян, стала символом колхоза. Вниманию посетителей представлены снимки, запечатлевшие будни простых рабочих, очерки из газет о передовиках производства, награды и т.д. Отдельное место в экспозиции занимают биографические материалы о председателе колхоза «Марс», ветеране-аграрнике Равиле Хазиевиче Нурмухаметове, который посвятил сельскому хозяйству 30 лет.

В экспозиции дольше всего взгляд задерживается на архивных документах об истории села. Впечатлила карта 1739 года. На ней можно разглядеть надпись «Бикметово», которая территориально совпадает с географическим положением села Денискино. Среди многочисленных версий образования села существует история, согласно которой первыми жителями села являлись кочевые племена булгар из Черемшанской крепости.

Следующая экспозиция посвящена Великой Отечественной войне. Денискинцы внесли достойный вклад в Победу. На фронт из татарской деревни ушли более 500 человек. 250 денискинцев сложили свои головы в боях с гитлеровской Германией. Десятки прежде здоровых мужчин вернулись домой инвалидами.

Школьниками, активистами была проделана большая работа по поиску и сбору информации об участниках Великой Отечественной войны, о тыловиках, о тех, кто вернулся домой с Победой. Волонтеры продолжают встречаться с родными и близкими героев, работать с районными и национальными архивами, музеями области.

Далее меня, как и всех посетителей, впечатлила экспозиция, посвященная быту и культуре татарского народа. Здесь воссоздали облик настоящей татарской избы с печью. Коллекция экспозиции поистине уникальна: здесь представлены разнообразные предметы утвари, орудия труда, одежда, посуда и т.д. Впечатлили арабские рукописи, книги и молитвы прошлого столетия.

Здесь же, по соседству, оформлена экспозиция, посвященная советской эпохе. Школьники с большим любопытством разглядывали парадную пионерскую форму и другую атрибутику, родители же с удовольствием вспоминали былые годы.

Особенность музея истории села заключается в том, что многие экспонаты — это предметы, которыми сельчане когда-то пользовались в быту. В больших музеях все экспонаты под витринами, здесь же они рядышком, близко, можно все внимательно рассмотреть.

Про любой предмет можно рассказывать интересно и долго-долго. Но лучше приехать в музей и самим убедиться в его уникальности, самобытности и неповторимости.

«Я очень рада, что в моем родном селе открылся такой богатый экспонатами музей. Скажу, что не во многих городских музеях есть экспозиции, где были бы представлены такие редкие вещи. В первую очередь хочу обратиться к молодому поколению. Теперь вам гораздо интереснее изучать историю своего села, района. Хочется пожелать, чтобы творческие проекты объединяли усилия детей, учителей, активных жителей. Пусть эта работа приносит удовольствие как юным краеведам, так и энтузиастам», — поделилась впечатлениями уроженка села Денискино Халися Латыпова.

В жизнь воплощен отличный проект по созданию музея. Пожелаем хранителям народных реликвий интересных находок и новых идей!

Пресс-служба Администрации м.р. Шенталинский.

***

5 мартта Шенталы районы, Денис авылының Мәдәният йортында тантаналы рәвештә тарихны һәм төбәкне өйрәнү музее ачылды

Бу чара авыл өчен генә түгел, гомумән, район өчен дә күренекле вакыйгага әверелде. Килгән кунаклар тойгыларын яшермәделәр: “Әйтеп бете­рерлек түгел, күңелебез тулды”, — дип музей ачылуын көт­теләр.

Чыннан да, күп еллар узды инде, ә саргаеп беткән солдат хатларын, сугышта катнашкан авылдашларның био­графияләрен һаман да тыныч кына укып булмый. Совет чорында һәр өйдә булган ра­дио­ны гына алыйк. Ата-аналар иртән торып Казан, Өфе калаһы, Мәскәү яңалыкларын тыңлап эшкә китәләр, ә балалары көне буе Полад Былбыл оглы, Мөслим Магомаев пластинкаларын акырталар иде. Менә шундый җанга якын булган экспонатлар чарага җыелучыларның йөрәкләрен эретте дә җибәрде инде.

- Туган ил хәтер төпке­леннән, тел һәм мәдәният чыганакларыннан башлана. Бо­рынгыны хөрмәт итсәк, киләчәгебез дә булыр. Без бүген тарихи вакыйгада катнашабыз. Ә бу минутлар килеп җиткәнче күпме эш башкарылган, халыктан күпме уникаль материаллар җыелган! Музей, авылның гына түгел, районның да тәрбия үзәгенә әвереләчәгенә шигем юк, — дип халыкка мөрәҗәгать итте район башлыгы Александр Лемаев.

Денис авылы җирлеге башлыгы Лимуза Бикмөхәммәтова, авылдашлар тырышлыгы булмаса, бу эшне ерып чыгып булмас иде, дип белдерде. Ул иң актив авылдашларын “Тарихи-мәдәни мирасны саклау өчен” дип язылган Рәхмәт хатлары белән бүләкләде.

Губернаторның да ярдәме зурдан — “СОдействие” проекты буенча музей өчен бүлеп бирелгән ике бүлмәдә ремонт ясарга һәм стеллажлар куярга мөмкин булды.

Минсәгыйть Вәлиуллин, музей ачылуга бүләк итеп, 1950 елда Молотов исемендәге заводта эшләп чыгарылган патефон бүләк итте. Ул музыкаль аппаратның энәсен акрын гына пластинка өстенә куйды да җыелган халык үткән гасырның илленче елларына сәяхәткә китте сыман. Ә мин бу көнне го­меремдә беренче мәртәбә чын патефон тавышын  ишеттем.

Музейга озын гомер һәм үсеш теләп, “Нур” мәдәни-агар­ту оешмасы Ш. Галәветдинов, районның мәдәният, яшьләр сәясәте, спорт һәм туризм комитеты җитәкчесе И. Храмов чыгыш ясаганнан соң, район башлыгы Александр Лемаев һәм Минсәгыйть Вәлиуллин кызыл тасманы кистеләр, һәм музей ишекләре халык өчен ачылды.

Беренче экспозиция, әл­бәт­тә, авыл тарихына багышланган. “Марс” колхозының беренче рәисе Хәммәтвәли Мингалимов булган. Музей ачу тантанасында катнашучылар колхоз елларындагы фотосурәтләрне, җитештерү алдынгылары турында мәкаләләрне карап йөрделәр. “Марс” колхозының алдынгы рәисе Равил Хаҗи улы Нурмөхәммәтовка аерым экспозиция булдырылган. 

Авыл тарихы белән кызыксынучылар игътибарын 1739 елгы карта да җәлеп итә. Анда авылның исеме “Бикметово” дип язылган. Авыл барлыкка килүнең төрле версияләре бар. Шуларның берсе буенча монда Чирмешән кирмәненнән күчмә болгар кабиләләре килеп урнашкан булган.

Икенче экспозиция Бөек Ватан сугышына багышланган. Билгеле булганча, Денис авылы кешеләре Бөек Җиңүгә лаеклы өлеш керткәннәр.  Фронтка 500дән артык кеше алынган, 250се кире кайтмаган. Кайтканнарының да күбесе инвалид булып калганнар. 

Мәктәп укучылары, авыл активистлары Бөек Ватан сугышында катнашкан, тылда эшләгән авылдашлары ту­рында бай материаллар җый­ганнар. Волонтерлар әле дә эзләнүләрен туктатмыйча, туганнары белән аралашалар, өлкә архивлары, музейлары белән хезмәттәшлек итәләр.

Татар халкының көндәлек тормышына багышланган экспозиция дә бик ошады. Монда татар миче булган татар өе калкып чыккан. Коллекциясен дә уникаль дип атарга була: өй җиһазлары, савыт-саба, эш кораллары, милли кием үрнәкләре урнаштырылган. Бигрәк тә гарәп телендә басылган борынгы дини китаплар күплеге һәм төрлелеге куандыра.

Ерак булмаган Совет чоры экспозициясе бөтенләй башка. Укучылар пионер формасын күреп хозурландылар, ә ата-аналар яшьлек елларын күреп хисләргә бирелделәр. 

Музейдагы әйберләрнең кыйм­мәте шунда ки – алар кайчандыр шушы авыл ке­шеләренең көндәлек тормышында хезмәт иткәннәр. Зур музейларда андый әйберләр пыяла астында булса, монда һәр әйберне тотып, әйләндереп-әйләндереп  карарга мөмкин.

Музей турында әле тагын озын-озак итеп сөйләргә мөмкин булыр иде. Ләкин бер килеп күреп китүе яхшырактыр, дип уйлыйм.

- Туган авылымда музей ачылуга мин бик шатмын. Күп музейларда булганым бар, ләкин бу хәтле бай һәм сирәк әйберләр булган экспозиция күргәнем юк иде. Яшь буын кешеләренә мө­рәҗәгать итәсем килә. Хәзер сезгә район һәм авыл тарихын өйрәнү тагын да кызыклырак булыр, дип уйлыйм. Шундый иҗади проектлар укытучыларны, укучыларны һәм авыл халкын берләштерсен иде, дигән теләктә калам. Бу эш тарихчыларга һәм төбәкне өйрәнүчеләргә дә файдалы булыр, дип уйлыйм”, — дип уртак­лашты хис-тойгылары белән Денис авылында туып-үскән Халисә Латыйпова.

Халык хәтерен саклаучыларга кызыклы табылдыклар һәм яңа идеяләр теләп калам.

 

Алинә ХАРИСОВА.

Денис авылы, Шенталы районы.

«Бердәмлек».

Просмотров: 1167