В недавно изданной брошюре «Наше наследие» опубликован список объектов историко-культурного и духовного наследия татар города Самары.
Четыре года Самарская областная татарская национально-культурная автономия работает над реализацией проекта по установке мемориальных досок на местах, связанных с татарской и мусульманской историей Самарской области. Уже установлено 7 таких памятных досок.
На страницах недавно изданной тематической брошюры «Наше наследие» рассказывается об исторических местах и людях, которые внесли большой вклад в развитие региона. Редактор издания и инициатор проекта Шамиль Галимов рассказывает, что опираясь на эти факты, мы изучаем историю нашего края: «По местам размещения памятных досок разработан маршрут, по которому проходят экскурсии. Молодежь и люди всех возрастов живо интересуются недавней историей края».
Всего же в рамках проекта «Татарские имена и события в истории Самарского края» выявлено 29 знаковых мест, и эта работа будет продолжена. В брошюре «Наше наследие» опубликован список объектов историко-культурного и духовного наследия татар города Самары.
В 2018 году планируется установить 3 мемориальные доски. Улица Ленинградская, дом № 40/Фрунзе — в 1920-е годы здесь находился клуб национальных меньшинств губернского комитета ВКП (б). Шамиль Галимов отмечает, что это учреждение в свое время играло большую роль в просветительской и культурной жизни города. «Клуб нацмен» помогал создавать библиотеки, театральные, музыкальные и политические кружки, организовывал соцсоревнования, налаживал шефские связи с колхозами и национальными селами. Здесь ставили спектакли, проводили встречи с национальными писателями и поэтами.
Еще один адрес, по которому будет установлена мемориальная доска – улица Галактионовская, дом № 38/улица Ленинградская, дом № 70. Здесь жил Герой Социалистического Труда, дважды лауреат Государственной премии СССР, главный геолог объединения «Куйбышевнефть» Ахмед Мустафинов. Он внес большой вклад в развитие нефтедобычи нашего региона. В 1942 году начались поиски большой нефти в центре Жигулей. После открытия Зольненского месторождения Мустафинов увлек идеей найти девонскую нефти весь возглавляемый им коллектив геологов. Июль 1944 года стал памятным не только для ставропольских нефтяников, но для всей страны. Открытие девонской нефти в Яблоневом овраге «послужило мощным толчком для разведочных работ на девон в других районах «Второго Баку», — вспоминал Ахмед Нурмухамедович.
Третья мемориальная доска будет установлена по адресу: улица Фрунзе, дом № 148/улица Шостаковича, где в годы Великой Отечественной войны и послевоенный период жил советский государственный и хозяйственный деятель Фазыл Шагимарданов. С 1940-го года он работал заместителем наркома местной промышленности РСФСР. В годы войны он жил в Куйбышеве и занимался размещением эвакуированных предприятий. В брошюре опубликован подробный рассказ о жизни и трудовой деятельности Ахмеда Мустафинова и Фазыла Шагимарданова.
Проект «Татарские имена и события в истории Самарского края» реализуется за счет гранта Министерства культуры Республики Татарстан для татарских общественных организаций в регионах России.
* * *
Дүрт ел дәвамында Самара өлкә татар милли-мәдәни автономиясе төбәгебезнең татар һәм мөселман тарихы белән бәйле урыннарда истәлек такталары урнаштыру проектын тормышка ашыру юнәлешендә эшли. Мондый җиде такта куелган да инде.
Күптән түгел нәшер ителгән “Безнең мирас” (“Наше наследие”) дип аталган тематик брошюрада шундый тарихи урыннар һәм төбәк үсешенә зур өлеш керткән кешеләр турында сөйләнә. Басманың редакторы һәм проектның инициаторы Шамил Галимов конкрет фактларга таянып: “Без үзебезнең як тарихын өйрәнәбез һәм үзебез барлыйбыз. Истәлекле такталар урнаштырылган урыннар буйлап экскурсияләр уздырыла. Моның өчен аерым маршрут эшләнгән. Төрле яшьтәге кешеләрнең туган ягыбызның тарихы белән кызыксынулары арта бара”, — дип аңлата ул.
“Самара өлкәсе тарихында татар исемнәре һәм вакыйгалар” проекты кысаларында бүгенге көндә әһәмияткә ия 29 мөһим урын ачыкланган. Бу эш киләчәктә дә дәвам итәчәк. “Безнең мирас” китабында Самара шәһәренең тарихи-мәдәни биналары һәм татарларның рухи мирасы исемлеге күрсәтелгән.
2018 елда әле тагын өч истәлек тактасы урнаштыру нияте бар. Ленинградская урамындагы 40нчы йортта, 1920 елларда ВКП(б) губерна комитетының милли азчылыклар клубы урнашкан булган. Шамил Галимов бу учреждениенең шәһәрнең мәгърифәти һәм мәдәни тормышында зур роль уйнавын билгели. “Нацмен клубы” (“Милли азчылык”лар клубы), китапханәләр, театраль, музыкаль һәм сәяси түгәрәкләр, социалистик ярышлар оештыру, колхозлар һәм милли авыллар арасында шефлык элемтәләрен җайга салу өстендә эшләгән. Монда спектакльләр куелган, татар язучылары һәм шагыйрьләре белән очрашулар үткәрелгән.
Истәлек тактасы куелачак тагын бер адрес — Галактионовская урамындагы 38нче, Ленинградская урамындагы 70нче йорт. Монда Социалистик Хезмәт Герое, ике тапкыр «СССРның дәүләт премиясе лауреаты» исеменә лаек булган “Куйбышнефть” берләшмәсенең баш геологы Әхмәд Мостафинов яшәгән. Ул төбәктә нефть ятмаларын табу үсешенә зур өлеш керткән җитәкчеләрнең берсе.
Өченче такта Фрунзе урамы һәм Шостакович урамы чатындагы 148нче йортка куелачак. Анда Бөек Ватан сугышы һәм сугыштан соңгы елларда дәүләт эшлеклесе Фазыл Шәһимәрданов яшәгән. Ул 1940 елдан башлап РСФСР җирле сәнәгате наркомы урынбасары булып эшләгән. Сугыш елларында Фазыл Вәлиәхмәт улы өлкә башкарма комитеты рәисенең беренче урынбасары буларак Куйбышевка эвакуацияләнгән предприятиеләрне урнаштыру белән шөгыльләнгән. Бу китапчыкта Әхмәд Мостафинов һәм Фазыл Шәһимәрдановларның тормышы һәм эшчәнлеге турында җентекләп сөйләнә.
“Самара өлкәсе тарихында татар исемнәре һәм вакыйгалар” проекты Россия төбәкләрендәге татар иҗтимагый оешмаларына Татарстан Республикасының Мәдәният министрлыгы тарафыннан бирелүче грант хисабына тормышка ашырыла.
Сәкинә ХӘБИРОВА.
Просмотров: 1609