В 12-й день месяца шавваль (13 мая), в Российском исламском институте журналистам рассказали о деятельности учебного заведения в рамках 1100-летия принятия ислама Волжской Булгарией. На вопросы представителей СМИ ответили заместитель муфтия Татарстана по образованию, ректор РИИ и КИУ Рафик Мухаметшин, ученый секретарь Совета улемов Татарстана, проректор по учебной работе КИУ Рустам Нургалиев, проректор РИИ по учебной работе Марат Гильманов, заведующая кафедры журналистики Айгуль Гильманова.
Рафик Мухаметшин, отметив значимость предстоящей даты 1100-летия принятия ислама в жизни нашей уммы, рассказал о положительном влиянии ислама на развитие Булгарского государства: «Ислам как идеология, как мировоззренческая система, как религия, решающая социальные проблемы, внес огромные изменения в общество. Булгарское государство, опираясь на ислам, вышло на уровень самых развитых государств своего времени».
Далее Рафик хазрат остановился на инициативах, которые реализуются в стенах Российского исламского института по случаю исторического юбилея. В первую очередь он рассказал о международном проекте издания “История ислама в России”, которое готовится совместно со специалистами Объединенных Арабских Эмиратов. Если казанские специалисты взялись за это издание для того, чтобы показать развитие ислама в России, то целью зарубежных ученых является подготовка и публикация специальных изданий о том, как распространялся ислам в неарабских странах. Они издают специальные книги по распространению ислама в Китае, Индонезии, Малайзии. Теперь свой черед ожидает труд о России. В подготовке научного издания принимают участие более 30 авторов, являющихся специалистами в своей области, в том числе представители Татарстана, Дагестана, различных муфтиятов. В 600 страничном труде описываются особенности принятия ислама в России, его распространение, развитие, вклад мусульманских ученых в исламское богословие и др. Эта работа под руководством Рафика хазрата будет завершена в юбилейном году: «Книга «История ислама в России» подготовлена на русском и английском языках, осталось закончить перевод на арабский язык. Думаю, до конца года сделаем одну большую презентацию. Надеемся, что этот труд войдет в мировой научный оборот», – подчеркнул он.
Еще одним важным начинанием РИИ в рамках 1100-летия является продолжение работы над серией “Мусульманское богословие” и “Антология татарской богословской мысли”. В этом цикле научных трудов уже изданы книги, посвященные наследию Шигабутдина Марджани, Габдрахима Утыз Имани, Габденнасыра Курсави, Зия Камали и др. Теперь совместно с Академией наук Татарстана специалисты Российского исламского института впервые для русскоязычных читателей переводятся известные научные произведения выдающегося татарского ученого Шигабутдина Марджани, творившего в основном на арабском языке. Специалисты Российского исламского института подготовили три книги ученого на русском языке:
- «Мустафад аль-ахбар фи ахвали Казан ва Булгар» («Извлечение вестей о состоянии Казани и Булгара»). Книга посвящена истории булгар, хазар, татар и других тюркских народов. Этот капитальный трактат до сих пор считается самым достоверным источником по истории татарского народа с древнейших времен, основанным на многочисленных, проверенных временем источниках. Примечательно, что эта единственный труд Марджани, написанный на старотатарском языке.
- «Вафийат аль-асляф ва тахийат аль-ахляф» («Подробное о предшественниках и их приветствиях потомкам»). 7-томный библиографический рукописный словарь, который включает 6057 биографий ученых, писателей, философов и общественно-политических деятелей мусульманского Востока и татарского народа периода VII–XIX веков. Переведен 1 том труда с выборкой биографий татарских богословов.
- «Мукаддима» к «Вафийат аль-асляф…». Введение к вышеназванному труду. В нем ученый описывает историю зарождения наук на Востоке, дает их классификацию, подкрепляя ее ссылками на высказывания видных деятелей мусульманской культуры, рассматривает основные религиозные школы, направления в Исламе.
В настоящее время переводы фундаментальных трудов Марджани готовы к изданию. Выпуск в свет планируется в юбилейном году.
В рамках празднования 1100 летия принятия Ислама РИИ также проведет 23-24 июня 15-ю юбилейную Всероссийскую олимпиаду по исламским дисциплинам и арабскому языку среди мусульманских образовательных организаций: ожидается участие студентов всех мусульманских учебных заведений России. Сейчас идет процесс сбора заявок.
Кроме того, представители РИИ участвуют в KazanSummit 2022, «Изге Болгар җыены»; осенью состоится Всероссийский форум преподавателей мусульманских образовательных организаций с участием международных гостей и многие другие мероприятия.
Также в ходе пресс-конференции были затронуты вопросы особенностей приемной кампании 2022 года, и открытия магистратуры по направлению журналистика; о перспективах развития исламского образования Татарстана и России.
Шәүвәл аеның 12нче көнендә (13нче майда), Россия ислам институтында журналистларны Идел буе Болгар дәүләтендә Ислам дине кабул ителүнең 1100 еллыгын бәйрәм итү чаралары кысаларында уку йорты тарафыннан үткәрелүче чаралар планы белән таныштырдылар.
Каләм әһелләренең сорауларына Татарстан мөфтиенең мәгариф буенча урынбасары, РИИ һәм КИУ ректоры Рәфикъ Мөхәммәтшин, Татарстан мөфтиятенең Голәмәләр шурасы гыйльми сәркатибе, КИУ проректоры Рөстәм Нургалиев, РИИның уку-укыту эшләре буенча проректоры Марат Гыйльманов, журналистика кафедрасы җитәкчесе Айгөл Гыйльманова җавап бирде.
Рәфикъ Мөхәммәтшин Ислам дине кабул ителүнең 1100 еллыгы вакыйгасының өммәтебез тормышында бик мөһим булуын билгеләп, бабаларыбыз тарафыннан ислам дине кабул ителү нәтиҗәләре хакында сөйләп узды:
– Урта гасырда җәмгыятьнең, дәүләтнең үсеше өчен яңа идеология кабул итү бик мөһим була. Чөнки мәҗүсилек чорында яшәгән җәмгыять алга таба үсү мөмкинлекләрен тулысынча файдаланып бетерә. Шуңа күрә ислам динен кабул итү, мөселман дәүләтен оештыру – җәмгыятьне алга таба үстерү өчен бик зур мөмкинлек була. Ислам дине идеология буларак та, дөньяга караш системасы буларак та, социаль проблемаларны хәл итүче дин буларак та җәмгыятькә бик зур үзгәрешләр алып килә һәм Болгар дәүләте ислам диненә таянып үз чорының иң алга киткән дәүләтләре дәрәҗәсенә күтәрелә. Монда исламны рәсми рәвештә дәүләт дине итеп кабул итү бик зур роль уйный.
Алга таба, Рәфикъ хәзрәт юбилей уңаеннан РИИда тормышка ашырылачак башлангычларга тукталды. Иң беренче итеп ул Берләшкән Гарәп Әмирлекләре белгечләре белән әзерләнүче “Россиядә ислам тарихы” дип аталучы халыкара басма проект турында сөйләп үтте. Казан тарихчыларыларының Россиядә ислам үсешен күрсәтәселәре килсә, чит ил галимнәренең максатлары гарәп булмаган илләрдә ислам дине ничек таралуы турында махсус басмалар әзерләп бастырудан гыйбарәт. Алар Кытай, Индонезия, Малайзиядә ислам таралу буенча махсус китаплар бастыралар. Чираттагысы – Россия хакында. Фәнни басманы әзерләүдә үз өлкәсендә белгеч булып саналган 30-дан артык автор, шул исәптән Татарстан, Дагыстан, төрле мөфтиятләрнең вәкилләре катнаша. 600 битлек китапта Россиядә ислам дине кабул ителү үзенчәлекләре, аның таралуы, үсеше, мөселман галимнәренең дин гыйлеменә керткән өлеше һ.б. сурәтләнә. Рәфикъ хәзрәт җитәкчелегендә әлеге эш юбилей елында тәмамланачак:
– “Россиядә ислам тарихы” китабы рус һәм инглиз телләрендә әзер, аны гарәп теленә тәрҗемә итеп бетерәсебез калды. Ел ахырына кадәр бер зур презентация эшләрбез дип уйлыйм. Без Россиянең ислам тарихын һәм ислам үсешен халыкара дәрәҗәгә чыгаруда катнаштык һәм бу хезмәтнең дөнья күләмендә фәнни әйләнешкә керүенә өметләнәбез, – дип ассызыклады ул.
1100 еллыкта фән һәм мәгариф өлкәсендә зур эшчәнлек татар дин галимнәре мирасын өйрәнү, аны тарату, халыккка җиткерү буенча аеруча популярлашты. Татарстан Фәннәр академиясе тарафыннан Россия ислам институты белгечләре белән бергәлектә “Мөселман дин гыйлеме” һәм “Татар илаһият фикере антологиясе” серияләрен дәвам итү көтелә. Әлеге антологияне төзүчеләр алдындагы бурыч – татар халкында дини фикер үсешенең көчле булуын бар мөселман дөньясына күрсәтү. Бүгенге көндә Шиһабетдин Мәрҗани, Габдерәхим Утыз Имәни, Габденнасыйр Курсави, Зыя Камали һ.б. мирасына багышланган китаплар басылды. Мирасны өйрәнүне дәвам итеп, быел, 1100 еллык уңаеннан нигездә гарәп телендә иҗат иткән күренекле татар галиме Шиһабетдин Мәрҗанинең танылган фәнни әсәрләре рус телле укучылар өчен беренче тапкыр тәрҗемә ителә. Россия ислам институты белгечләре галимнең өч китабын рус телендә әзерләделәр:
– “Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар” (“Казан һәм Болгар хәлләре турында файдаланылган хәбәрләр”);
– “Вәфийәт әл-әслаф вә тәхийәт әл-әхлаф”. 7 томлы библиографик кулъязма сүзлек, ул мөселман көнчыгышының һәм татар халкының VII-XIX гасырларда яшәп иҗат иткән 6057 галимнең, язучының, философның һәм иҗтимагый-сәяси эшлеклеләрнең биографияләрен туплаган. Хезмәтнең 1 томы, татар дин әһелләре турындагы мәгълүмат сайлап алынып, тәрҗемә ителде;
– “Мөкаддимәт». Алда аталган хезмәткә кереш. Анда галим Көнчыгыштагы фәннәрнең барлыкка килү тарихын сурәтли, аларның классификациясен бирә, аны мөселман мәдәниятенең күренекле эшлеклеләре фикерләре белән ныгытып, Исламдагы төп дини мәктәпләрне, юнәлешләрне карый.
Хәзерге вакытта Мәрҗанинең фундаменталь хезмәтләрен тәрҗемә итү эше тәмамланды, алар басмага әзер. Юбилей елында бастырып чыгару көтелә.
Ислам дине кабул ителүнең 1100 еллыгы уңаеннан чираттагы чараларның берсе – Ислам фәннәре һәм гарәп теле буенча Россиякүләм олимпиада. Ул Россия ислам институтында унбишенче тапкыр уздырылачак һәм бөтен Россиядән мөселман дини уку йортларыннан студентлар катнашуы белән аерылып торачак. Юбилей уңаеннан 2022 елда әлеге чара 23-24 июнь көннәренә билгеләнгән. Хәзерге вакытта катнашучылардан гаризалар кабул итү бара.
Моннан тыш, РИИ вәкилләре KazanSummit 2022, «Изге Болгар җыены» чараларында катнашачак; көз көне зур кунаклар катнашында Мөселман белем бирү оешмалары мөгаллимнәренең Бөтенроссия форумын үткәрү көтелә.
Шулай ук матбугат конференциясе барышында 2022 елның кабул итү кампаниясе үзенчәлекләре, журналистика юнәлеше буенча магистратура ачылу, Татарстан һәм Россия ислам мәгарифен үстерү перспективалары турында да сүз барды.
Просмотров: 870