Тридцать лет на «железном» коне

Афлятунова Ф.Ф.

Афлятунова Ф.Ф.

Окончив перед самой Великой Отечественной войной соответствующие курсы, она стала первой трактористкой в татарском селе Ново-Якупово Чкаловской (ныне – Оренбургской) области. Сей факт изумил тогда только односелчан Ф.Ф. Афлятуновой, поскольку в стоане с 30-х годов гремело имя орденоносца Паши Ангелиной с Украины, одной из первых советских трактористок, которая не только постоянно перевыполняла план, но и выступила в 1938 году в газетах с призывом: «Сто тысяч подруг – на трактора!». Уже спустя год на этот клич откликнулись 200 тыс. колхозниц. Фатыма Фардиевна в их число попасть не успела, но тем не менее ее личность нас интересует. Во-первых, потому, что она беспрерывно проработала на тракторах разных марок до 1971 года и всегда значилась в передовиках, что позволило ей стать Героем Социалистического Труда. А, во-вторых, потому, что Фатыма ханум – наша землячка, уроженка земли самарской.
Читать полностью

«Сабыр кеше бәхетле була»

IMG-20211209-WA0002

Исемнәрең матур, кем куйган? Татарларда Флюра дигән матур исем бар. Аның мәгънәсе “чәчәк атучы” дигәнне аңлата. Похвистнево районының Гали авылында гомер итүче Хәлимулла кызы Флюра апа Низамовага үз исеме бигрәк туры килә дә инде! Дүрт оныгы, өч туруны (правнук) булган бу ханымга “әби” дип эндәшергә һич кенә дә тел әйләнми.

Читать полностью

“Яхшы табиб булырга, кешеләргә ярдәм итеп, файда китереп яшәргә хыялланам”

VEj43RbdtUgСамарның “Яктылык” мәктәбе шәһәребездә яшәүче татарлар өчен рухи-мәдәни учак булып тора. Биредә балалар ана телебезне үзләштерә, тарихыбызны, мәдәниятебезне өйрәнә, татар халык педагогикасына һәм динебез Исламга нигезләнгән әхлаки тәрбия ала. Укытучыларның үз укучылары өчен әти-әниләрчә борчылуы, үзара туган телдә аралашу мәктәптә балалар өчен өйдәгечә мохит тудыра.
Читать полностью

“Иң беренче чиратта, үзең үрнәк күрсәтергә тиеш”

DSC_0008Инде озак еллар журналист булып эшләүче кеше буларак, миңа күп шәхесләр белән аралашырга туры килә. Шәһәребездә, өлкәбезнең төрле авылларында яшәүче милләттәшләребез белән төрле темаларга сөйләшәбез. Һәм мин күпләрдән Надеждино авылында гомер итүче имам-хатыйб Мәсхут Сәхаб улы Кыямов турында җылы сүзләр ишеткәнем бар. Аны мактап, лаеклы кеше, дип телгә алалар. Читать полностью

Бюсты самарцев в татарстанском Нефтеграде

Бюст А.Ш. Губайдуллина в Альметьевске

Бюст А.Ш. Губайдуллина в Альметьевске

На аллее Героев труда альметьевского парка имени «60-летия нефти Татарстана» установлены бюсты 25 Героев Социалистического Труда и полных кавалеров ордена Трудовой Славы. Интересно то, что четыре памятника поставлены уроженцам Самарской губернии. Статья об одном из них – обладателе золотой медали «Серп и Молот» З.Г. Шарифуллине – была опубликована в 31-ом номере журнала.Теперь расскажем об остальных Героях Социалистического Труда – наших земляках: Р.С.Саттарове, А.Ш. Губайдуллине и Ш.Г. Галееве.
Читать полностью

“Аның киң күңеленә бөтен дөнья сыйган, диярсең…”

001 — копияКамышлы районының Рус Байтуганы авылында гомер итүче Минсәхи кызы Нурания Абзалованы инде бик күп еллар белсәм дә, мин бу ханымга һаман да сокланып туя алмыйм. Гомумән, аңа көн саен сокланырга мөмкин. Аның белән аралашкан саен үзенә карата гаҗәпләнү, хөрмәт хисләре туа тора.

Нурания апаның киң күңеленә бөтен дөнья сыйган, диярсең. Үз милләтенең язмышын тормышының һәр мизгелендә кайгыртып, башкаларның күңелен күреп, ярдәм кулын сузып, юмартлык күрсәтеп яши ул. Читать полностью

“Кешеләрне шатландырырга, гаҗәпләндерергә, аларга елмаю бүләк итәргә, күңелләрен күрергә яратты ул…”

IMG_20210830_10485711Милләттәшебез Әнвәр Сөнгатулла улы Гыйззәтуллинны Самар татарлары арасында күпләр белә торгандыр. Шәһәребезнең Җәмигъ мәчетен сала башлаган беренче көннәрдән үк ул гыйбадәтханәне төзүгә, аннары күп еллар аның эшчәнлегенә зур өлеш кертеп яшәгән кеше. Әнвәр әфәнде мәчеттә ревизия комиссиясе әгъзасы иде, кизү торучы булып та эшләде ул. Гыйбадәтханә йортындагы искиткеч гөлбакча да – Әнвәр әфәнде һәм аның хатыны Мәрьям ханым куйган тырыш хезмәтнең күркәм нәтиҗәсе. “Матурлыкны яраткан кеше таш бакчаны да гөлбакча ясар”, — диләр бит. Әйе, чәчкәләрне рухи дөньясы бай булган, нечкә күңелле кеше генә үстерә ала. “Кулыннан гөлләр түгелә”, — дип тә уңган, булдыклы кешеләр турында гына әйтәләр бит. Читать полностью

От гвардии рядовой РККА до народной артистки ТАССР

Главный режиссер Альметьевского драмтептра, первая половина 90-х годов

Главный режиссер Альметьевского драмтеатра З.Х. Туишева, первая половина 90-х годов

Есть в Челно-Вершинском районе Самарской области село Заиткино, Легенда гласит, что его название связано с сиротой по имени Заит, отпущенным хозяином на вольные хлеба, когда парень в 18 лет решил создать семью. Получив в дар табун лошадей за хорошую работу, Заит обосновался на берегу реки Челнинка, где и находится ныне Заиткино. По селу наших соплеменников вьются улицы Вахитова и М.Джалиля. Здесь родился и рос почетный гражданин Челно-Вершинского района М.Х. Мингалеев (о нем мы писали в 12-ом номере журнала). Но далеко не все знают о том, что сей населенный пункт является родиной еще одного почетного гражданина, ставшего им не в нашей области, а в Альметьевске. Причем, почетных званий у него два – и городского, и районного масштаба. О ком речь? О народной артистке ТАССР, участнице Великой Отечественной войны, актрисе и главном режиссере Альметьевского государственного татарского драматического театра З.Х. Туишевой (Туешевой).
Читать полностью

От «Красного уголка» до «Золотой Звезды»

В молодости

В молодости

До Великой Отечественной войны он был избран председателем колхоза «Красный уголок» Абдулинского района Средневолжского края (административный центр края – г. Самара). А воевать ему пришлось не только на западе страны и в Восточной Европе, но и на Дальнем Востоке. Ратные действа артиллериста М.Х. Хайрутдинова были отмечены званием Героя Советского Союза и несколькими орденами. А потом старшина вернулся на родину и вновь возглавил колхоз. Вот такая история, более или менее полно изложенная в разных публикациях. Но в 2019 году внучка Героя со слов своей мамы (дочери Мингаза Хайрутдиновича) разместила в Интернете информацию, которая внесла в радужную картину жизни нашего соплеменника и земляка совсем другие краски.
Читать полностью

Яһудиннар — сокландыргыч нәсел

122211112111111Элгәре тормыш шактый авыр һәм катлаулы булса да, һәр гаиләдә 5 — 6 бала тәрбияләнүе гадәти хәл иде. Кияргә — рәтле кием, ашарга — ризык, китап-дәфтәр дә җитешмәгән, талдан яки шырпыдан санау таякчыклары ясап укыган гади авыл балаларының, югары дәрәҗәләргә ирешеп, галимнәр булуы – гаҗәеп күренеш.

Габделхәй абый һәм Сәрвәрия апа Яһудиннар гаиләсе тарихында бу хәл ачык күренә. Аларның 70 елдан артык бергә матур яшәп, гыйбрәтле тормыш юлы үтүләренә сокланмыйча һич кенә дәмөмкин түгел. Читать полностью

Он пол-Европы прошагал, а полстраны – объездил

М.А. Ахмадуллин

М.А. Ахмадуллин

Почему-то во всех публикациях о Герое Советского Союза М.А. Ахмадуллине «затуманивается» место его рождения. Чаще всего используется такая фраза; «Родился в селе Урсалабаш, ныне Альметьевского района Татарстана». Про «ныне» – все правильно! Но когда будущий отважный воин появился на свет, не существовало ни Альметьевского района, ни Республики Татарстан, ни даже ТАССР. Зная это, некоторые авторы делают Мутыка эфенди уроженцем то Казанской губернии, то Уфимской. Хотя верный ответ лежит, по сути, на поверхности, так как село. Урсалабаш с середины XIX столетия и до конца весны 1920 года входило в Бугульминский уезд Самарской губернии, который потом частью своей вошел в состав только что образованной Татарской АССР. А Мутык Ахмедзянович родился 12 октября 1910 года и почти десятилетие был жителем земли Самарской. 
Читать полностью

Авыр да, җаваплы да, кызыклы да хезмәт

Безымянный111133Бүген тел һәм милләт сагындагы төп көчләрнең берсе булып татар теле укытучылары тора. Камышлы мәктәбенең татар теле укытучысы Тамара Хисмәтова да татар халкының аваз иҗаты, бай тарихы, әдәбияты аша укучыларында ана теленә, гореф-гадәтләребезгә мәхәббәт хисе тәрбияли. Читать полностью

Татар бистәсендә туган гомерлек дуслык

Виктор Борисович и Залифя Набиевна 2019 год

Виктор Борисович һәм Нәби кызы Зәлифә 2019 ел

Самарда татар бистәләре булганы турында күпләр белә торгандыр. Белгечләр язуынча, унсигезенче гасырның икенче яртысында шәһәребездә беренче татар бистәсе барлыкка килгән. Ул хәзерге Самарский һәм Галактионовский урамнары районында урнашкан булган. Унтугызынчы гасыр башына кадәр хәзерге Самарский урамы Мечетный дип аталган, ә Галактионовский урамы 1840нчы елларга кадәр Татарский исемен йөрткән. 

Тагын бер татар бистәсе — Оренбургский (хәзерге Чкалов) урамы районында һәм өченчесе Казанский (хәзерге Алексей Толстой) урамында булган.

Самарда гомер итүче милләттәшебез Нәби кызы Зәлифә Асадуллинаның (кыз фамилиясе — Хәйруллова) балачак һәм яшүсмер еллары нәкъ шундый күпләп татарлар яшәгән урында — Молодогвардейский урамында узган. Аларның гаиләсе шушы урамдагы 253 санлы ике катлы йортта торган. Ул Спорт Сарае каршындарак, Чкалов белән Полевой урамнары арасында урнашкан булган. Читать полностью